Nú fer að styttast í næstu kjarasamninga og nú þegar eru farin að koma skilaboð frá hinum ýmsu aðilum um hve hættulegt það er að fara í miklar beinar launahækkanir almenningi til handa. Þetta eru sömu viðvaranir og hafa verið í kringum alla kjarasamninga síðustu mörgu skipti. Of háar launahækkanir setja þjóðfélagið á hliðina og stofna hagkerfinu í bráðahættu. Betra sé að fara í þjóðarsátt um einhverjar skitnar prósentur hinum almenna launamanna til handa svo ekki verði ragnarök á Íslandi.

Aftur og aftur höfum við látið okkur hafa það án þess að berjast mikið fyrir hækkunum eða kjarabótum á annan máta og sitjum nú uppi með að láglaunastefna síðustu áratuga er að bíta okkur allverulega í óæðri endann.

Það er staðreynd að á Íslandi eru fjölmargir sem vinna fulla vinnu, sem ná ekki að láta enda hanga saman frá mánuði til mánaðar. Þessari staðreynd er bara ekki hægt að líta fram hjá lengur því ef við gerum það mun fátækt á Íslandi aukast enn meir og hún er alveg orðin nógu mikil nú þegar.Það er alltaf verið að tala um prósentu hækkanir og þarna verðum við, almenningur, að fara að setja fótinn niður og tala í krónum.

Ef miðað er við neysluviðmið velferðaráðuneytisins er gert ráð fyrir að einstaklingur með enga fjölskyldu og búandi á höfuðborgarsvæðinu sé að nota 234.564,- á mánuði. Þessi tala inniheldur allan kostnað fyrir utan húsnæði. Ef miðað er við að viðkomandi búi í leiguhúsnæði á höfuðborgarsvæðinu má áætla 150.000,- í húsaleigu á mánuði. Þetta gera 384.564,- á mánuði fyrir eina manneskju eftir skatt.

Þessi tala miðar ekki við að fólk sé að lifa einhverju lúxuslífi heldur sómasamlegu mannsæmandi lífi í íslensku þjóðfélagi og eigi í sig og á, geti farið í bíó einstaka sinnum og keypt fatnað þegar með þarf. Sem sagt þurfi ekki að velta hverri einustu krónum fimmtán sinnum og geta samt ekki látið hlutina ganga upp.

Fjárhagsleg staða fjölmargra á Íslandi býður ekki upp á annað en að farið verði í kjarabaráttu sem miðar að þessu. Að fólk geti lifað sómasamlega og mannsæmandi af dagvinnulaunum sínum.

Við getum alveg gert 100% ráð fyrir því að þeir sem sitja hinum megin við borðið í komandi kjarasamningum eru alls ekki á því að fara í svona hækkanir og það er mikilvægt að hafa það hreinu áður en lagt er af stað í samningagerð. Það er mikilvægt að hugsa um það hvernig er hægt að ná fram kjarabótum í gegnum kerfið svo að við sem eigum að halda samfélaginu uppi getum farið að lifa sómasamlega.

Nokkrar slíkar útfærslur gætu til dæmis verið að skattleysismörk verði sett við 250.000, skerðingamörk barnabóta verði endurskoðuð og lækkuð svo um munar, vaxtabætur verði hækkaðar, meðlag hækkað og samfara því fái meðlagsgreiðendur aukin persónuaflátt vegna meðlagsgreiðslna, húsaleigubætur verði hækkaðar og skerðinamörk lækkuð, sértækar húsaleigubætur verði ennþá til staðar en geti verið hærri en nú er vegna sérstakra aðstæðna, vsk á matvæli og það sem telst til nauðsynja s.s bleyjur, fatnaður og skór verði lækkaður mikið eða afnumin með öllu og launatengd gjöld atvinnurekenda verði lækkuð.

Auðvitað er hægt að segja að þarna sé verið að seilast ansi langt en það sem stendur eftir er að almenningur á Íslandi hefur ekki efni á enn einni þjóðarsáttinni og ef mönnum er alvara um að rétta af áratuga láglaunastefnu þá hlýtur samvinna að vera málið, líka með aðkomu ríkisins.

Hver vill líkjast Miley Cyrus? Greinilega margir ef marka má aragrúa myndbanda sem kenna ráð til að stæla útlit hennar. Þessi hressa eldri dama sem kallar sig Vida Loca er smástirni á vefnum Youtube. Í þessu myndbandi má sjá hana breyta sér í fyrrum barnastjörnuna Miley Cyrus með aðstoð förðunarmyndbands.

Fyrir áhugasama má benda á Vida Loca fylgir fyrirmælum úr kennslumyndbandi um förðun sem sjá má hér að neðan.

Eins og svo oft áður var ég að horfa á FoodNetwork og þar sá ég Inu Garten fjalla um uppáhalds súkkulaðiuppskriftirnar sínar. Hún var með einhverjar rosalega fínar súkkulaði-cupcakes með hnetusmjörkremi. Kökurnar sjálfar hentuðu ekki fyrir mig þar sem í þeim er sýrður rjómi. Sýrðan rjóma er ekki hægt að fá laktos frían og ég reyni eftir mesta megni að gera allar mína uppskriftir þannig að elsta dóttir mín megi borða þær, en hún er með laktosóþol.

Það má í raun nota hvaða súkkulaðiköku sem þið viljuð fyrir þessar cupcakes  Ég notaði súkulaðiköku uppskirftina frá mömmu (þessa sem ég nota alltaf). Hún passaði fullkomlega í 18 stór  cupcakes form. Ég bakaði þær við 175°c í ca 20 min. Einnig er hægt að baka og nota þessar djöflatertu-cupcakes sem eru djúsílúsí.

Hnetusmjörkrem

1 bolli /125 gr flórsykur

1 bolli / 250 gr hnetusmjör

5 msk / 75 gr smjör

3/4 tsk vanilludropar

1/4 tsk  salt

1/3 bolli / 5 msk rjómi

hnefafylli af hökkuðum salthnetum

Hrærið saman flórsykri, hnetumsmjöri, smjöri, vanilludropum og salti. Bætið rjómanum við og þeytið í svolitla stund þar til að kremið verður létt (pínu flöffí). Setjið kremið á kaldar kökurnar og stráið salthnetum yfir.

Á borgarafundi sem haldinn var af Hagsmunasamtökum heimilanna í gærkvöldi, þriðjudagskvöldið 24. febrúar 2015, samþykktu fundarmenn svohljóðandi ályktun:

„Borgarafundur haldinn í Háskólabíói 24. febrúar 2015 beinir þeirri áskorun til Alþingis að samþykkt verði ný frestun á öllum nauðungarsölum á heimilum fólks, meðan beðið er dóms Hæstaréttar í máli á vegum Hagsmunasamtaka heimilanna, áður en núgildandi takmörkuð frestun rennur úr gildi þann 1. mars næstkomandi.“

Ályktunin hefur verið send öllum þingmönnum ásamt innanríkisráðherra, sem fer með umræddan málaflokk samkvæmt núgildandi forsetaúrskurði þar að lútandi.

Birgitta Jónsdóttir er fyrsti flutningsmaður nýs frumvarps frá þingmönnum Pírata, þess efnis að sjálfkrafa skráningu barna í trúfélög verði hætt. Um tvennskonar breytingu er að ræða. Annars vegar er lagt til að börn geti tekið ákvörðun varðandi aðild sína að skráðu trúfélagi eða lífsskoðunarfélagi sjálf á fjórtánda aldursári eða þegar þau eru orðin 13 ára í stað 16 ára aldurs. Hins vegar er lagt til að lagaáskilnaður um sjálfkrafa skráningu nýfæddra barna í trúfélög eða lífsskoðunarfélög verði felldur úr lögunum.

Flutningsmenn frumvarpsins telja ekki rétt að börn séu sjálfkrafa skráð í trúfélag eða lífsskoðunarfélag við fæðingu og með þessu frumvarpi er lagt til að slík skráning verði afnumin. Sjálfkrafa skráning barna í trúfélög er ekki í þágu hagsmuna barnsins og í raun er þetta fyrirkomulag einungis í þágu hagsmuna trúfélaganna eða lífsskoðunarfélaganna sjálfra.

Í 2. mgr. 14. gr. samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins segir: „Aðildarríki skulu virða rétt og skyldur foreldra, og lögráðamanna, til að veita barni leiðsögn við að beita rétti sínum, til frjálsrar hugsunar, sannfæringa og trúar, sem samræmist vaxandi þroska þess.“ Í þessu ákvæði felst að það er skylda foreldra til að aðstoða barn við slíka ákvörðun og taka afstöðu hafi barn ekki þroska til þess sjálft að taka ákvörðun um þessi mál. Á þetta benti Mannréttindaskrifstofa Íslands í umsögn sinni við fyrrgreinda lagabreytingu á 141. löggjafarþingi. Í umsögn Mannréttindaskrifstofunnar segir einnig og í framhaldi af þessari túlkun á 2. mgr. 14. gr. barnasáttmálans, að því væri lagt til að ákvæðið kvæði á um það að foreldrar barns í hjúskap eða skráðri sambúð taki sameiginlega ákvörðun um skráningu barns í trúar- eða lífsskoðunarfélag og fram til þess tíma verði staða barns að þessu leyti ótilgreind.

Píratar vilja að farið verði að tilmælum Jafnréttisstofu og Mannréttindaskrifstofu Íslands og leggja til að ákvæði 8. gr. laga um skráð trúfélög verði breytt á þann veg að sjálfkrafa skráningu barna í skráð trúfélag eða lífsskoðunarfélag verði hætt og foreldrar eða forsjáraðili barnsins ákvarði sjálfir, að eigin frumkvæði, hvort barn skuli skráð í trúfélag eða lífsskoðunarfélag. Þá er lagt er til að sá háttur verði hafður á að barn geti tekið ákvörðun um aðild að skráðu trúfélagi eða lífsskoðunarfélagi sjálft á fjórtánda aldursári eða þegar einstaklingur er orðinn 13 ára að aldri. Vilja flutningsmenn því miða við hinn hefðbundna fermingaraldur eða þegar venja er að ungmenni hljóti einhvers konar manndómsvígslu.

Nánar er fjallað um frumvarpið hér.

Í þessu myndbandi má glögglega sjá hvert ástandið er í Gaza nú mánuðum eftir að allt var þar sprengt í tætlur. Hryðjuverk Ísraelsmanna í Gaza árið 2014 sem gengu undir nafninu Operation Protective Edge lögðu 18,000 heimili Palestínumanna í rúst.

Kvenréttindafélag Íslands fer hringinn í kringum landið árið 2015 til að fagna því að 100 ár eru liðin frá því að konur fengu kosningarétt. Farandsýningin Veggir úr sögu kvenna sýnir svipmyndir úr 100 ára sögu kvennabaráttunnar.

Sýningin samanstendur af 8 stórum veggspjöldum, myndskreyttum, með stuttum texta á ensku og íslensku.

Þessi sýning var sett upp í fyrsta skipti á samnorrænu jafnréttisráðstefnunni Nordisk Forum sem haldin var í Svíþjóð 12.–15. júní síðastliðinn og hlaut þar mikið lof gesta.

Förin hófst í Borgarfirði í janúar 2015 og endar í Reykjavík í desember. Nú erum við stödd í Norska húsinu í Stykkishólmi.

Næstu áningastaðir eru Ísafjörður, Blönduós, Akureyri, Húsavík, Egilsstaðir, Höfn í Hornafirði, Vestmannaeyjar, Árborg og Reykjanesbær.

Núna um helgina eru lokadagar sýningarinnar í Stykkishólmi, en þá verður mikið um að vera í bænum, en bóka- og söguhátíð, Júlíana, hefst í dag og lýkur á sunnudaginn. Hátíðin er nefnd til heiðurs íslensku skáldkonunni Júlíönu Jónsdóttur (1838–1918). Sýningin er opin alla daga.

Sjá nánari upplýsingar um dagskrá Júlíönu á vefsíðu hátíðarinnar.

Fyrsta hefðbundna listmunauppboð Gallerís Foldar á þessu ári fer fram mánudaginn 2. mars kl. 19.

Boðin verða upp nærri eitt hundrað listaverk eftir marga af þekktustu listamönnum þjóðarinnar. Meðal verka samtímalistamanna sem boðin verða upp er verkið Time / Pavillion II frá 1987 eftir Rúrí, tveir stórir skúlptúrar eftir Brynhildi Þorgeirsdóttur auk glæsilegra málverka eftir Harald Bilson, Soffíu Sæmundsdóttur og Karólínu Lárusdóttur.

Smári McCarthy ríður á vaðið og skrifar pistil að beiðni Kvennablaðsins í pistlaröðinni Guð í einn dag.

Ef ég væri guð í einn dag væri ég væntanlega ekki til þann daginn.

Of auðvelt.

Best að prófa aðra nálgun.

Ef ég kæmist hjá þeirri tilvistarkreppu gæti mér dottið í hug að ganga rakleiðis í það verk að fara til allra þeirra sem tilbiðja mig og segja þeim að hætta því, því ég er augljóslega ekki til, og tilbeiðsla guða er ein helsta réttlætingin á voðaverkum í heiminum. Nema hvað það að ég væri að segja þeim það myndi sennilega hafa þveröfug áhrif – flestir sem trúa á guði fá aldrei heimsókn frá guðinum sínum, eða almennt neinar sannanir fyrir tilvist guðsins. Það myndi sennilega hleypa öllu í uppnám, að guð fari að taka upp á heimavitjunum.

Best að prófa aðra nálgun.

Ef ég væri guð í einn dag myndi ég brauðfæða alla. Tiltölulega auðvelt verk fyrir almáttugan guð, er það ekki? Nema, úbbs. Allir fá skyndilega mat á sitt borð, og hagkerfi heimsins fer í uppnám, þegar matvöruverð hrynur niður í núll. Heilu stéttirnar þurrkast út og tugþúsundir bænda, sjómanna og annarra um heim allan finna strax fyrir þrengingum. Það væri auðvitað ekki fyrir dauðlegar verur að vita að fríkeypis maturinn myndi hætta að koma næsta dag. Hlutabréfamarkaðir færu því strax í rugl, og kreppa hlytist af. Nei, þetta væri sennilega vond nálgun.

Best að prófa aðra nálgun.

Ef ég væri guð í einn dag myndi ég lækna alla sjúkdóma. Jæja, loksins eitthvað gott! Nema, eins með bændurna fer fyrir læknunum. Minni stétt samt, ætti sennilega auðveldara með að færa sig til. Sjúkrahús gætu gegnt öðrum hlutverkum. En… Til að lækna alla sjúkdóma væri hægt að drepa alla vírusa, allar bakteríur sem geta verið skaðlegar mönnum, og almennt allar lífverur sem geta valdið skaða, þar með talið ketti og hunda og þess háttar sem eru ofnæmisvaldar, ýmis hnetutré, snáka, kómódódreka og þess háttar, og svo auðvitað hið baneitraða platypus dýr – sem var sennilega helsta sönnunin fyrir kímnigáfu forvera míns í starfi.

Önnur leið væri bara að gera mannkynið ónæmt fyrir þessu öllu. Nema hvað ég lagði upp með „alla sjúkdóma“, þá væntanlega líka þá sem herja á aðrar lífverur en menn. Þetta er orðið frekar snúið: ýmist þarf að gera sumum lífverum ókleift að lifa, eða þá ég þarf að drepa þær lífverur. Og svo þyrfti ég líka að binda enda á þróun til að lífverurnar þróuðu ekki með sér nýja sjúkdómsvaldandi eiginleika. Kannski það sé fyrir bestu, því þetta þróunardót virðist vefjast svo mikið fyrir fólkinu sem vill meina að ég sé til. Nei, þetta gengur bara ekki neitt.

Best að prófa aðra nálgun.

Ef ég væri guð í einn dag myndi ég láta sköpunarverkið í friði svo ég skemmi ekki neitt. Aðgerðarlaus guð er góður guð? Það virðist vera nóg fyrir guði að hafa kannski hugsanlega gert eitthvað einhvern tímann til að fá fólk til að tilbiðja sig. En hér lendi ég í smá veseni: með því að vera til og sitja aðgerðalaus hjá, þá er ég í senn að réttlæta tilbeiðsluna með tilvist minni, og að horfa upp á rosalegar þjáningar um alla veröld eins og einhver sadisti. Það fer mér illa.

Best að prófa … tja.

Í súmerskri goðafræði er sögð sagan af Enki, guði þekkingar og vatns. Á þessum tíma hafði mannkynið ekki frjálsan vilja, heldur voru menn sem þjarkar sem þurfti að forrita reglulega með ákveðnum uppskriftum, sem kölluð voru „mí“. En Enki var, eins og kannski flestir heimspekingar, pínu blautur – og ekki sullaði hann bara í vatni. Þegar ástargyðjan Ishtar kom til hans eitt sinn með góð vín, þá drakk hann af þeim þar til hann sofnaði. Þegar hann rankaði við sér, þá var Ishtar flúin á brott, með allar uppskriftirnar með sér. Enki áttaði sig þá á því að hver sá sem stjórnar uppskriftunum stjórnar mannkyninu. Hann bjó því til ofuruppskriftina Nam-Shub, og las hana yfir allt mannkyn: uppskriftin lét fólkið gleyma tungumáli guðanna. Frá og með þeim degi gat enginn guð haft áhrif á hagi mannkyns.

Þessi saga er óttalega stílfærð, en mér finnst hún skemmtileg. Enki áttaði sig á því sem allir guðir ættu að átta sig á: guðdómlegu valdi fylgir guðdómleg ábyrgð, nokkurs konar ofurmiðstýring alls. Slíkt vald mun aldrei gera annað en að spilla fyrir. Eina lausnin er að taka valdið út úr myndinni.

Ef ég væri guð í einn dag væri ég væntanlega almáttugur, eilífur og ódauðlegur. En getur almáttugur, ódauðlegur guð tekið sjálfan sig út úr myndinni?

Ef ég væri guð í einn dag myndi ég tortíma sjálfum mér. Ein stór sprenging. Miklihvellur, kannski?

Ljósmynd Nasa.

Ojbara. Ég get bara sagt ojbara yfir veðrinu. Ég er jólabarn. Fædd um miðjan desember og byrja að undirbúa jólin í október með því að hlusta á jólalög og laumast til að setja upp eitthvað jólalegt án þess að eiginmaðurinn taki eftir. Já ég elska snjó í desember og kósíheit. Ég elska ekki snjó í febrúar. Ég elska ekki storm í febrúar. Í dag er ég búin að vera föst heima í næstum viku með veik börn. Ég fór út úr húsi á föstudaginn til að fara í búð. That’s it. Eina fullorðna manneskjan sem ég tala við og hitti er maðurinn minn þegar hann kemur inn um hálf sjö á kvöldin. Þangað til er það krakkastöðin og dúkkó og lego með krökkunum.

Ef ég fengi að ráða væri ég flutt til Ítalíu, helst sunnarlega, nálægt Napolí og væri með minn eigin vínakur. Ég sé fyrir mér að vera með fjölskylduna hjá mér og foreldra okkar hjóna og jafnvel systkini. Á daginn erum við að vinna öll saman úti. Eldum góðan ítalskan mat og allir eiga góða stund. Æi, þið vitið, alveg eins og í auglýsingunni sem maður sá alltaf í sjónvarpinu. Man ekki hvort það var smjör eða ólífuolía.

En þar sem ég kemst ekki til Ítalíu (er samt að íhuga að reyna að selja manninum mínum þessa hugmynd) þá verð ég að láta mér nægja að hita mig upp í kuldanum hér heima. Þá má alveg fá sér heitt kakó. Heitt kakó er ekki bara í desember.

Heitt kakó fyrir tvo

-300 ml rjómi

-250 ml vatn

-1 msk. ósykrað kakó

-2 msk. sukrin

-örlítið af kanil

Setjið allt í pott og hitið upp á miðlungshita. Auðvitað er best að bera fram með þeyttum rjóma og jafnvel smá af sykurlausu súkkulaði eða karamellu-sírópi.

Nú er helgin framundan og ef þú ert á þeim buxunum að elda ítalskt þá  langar mig að kynna frábært Chianti til sögunnar. Cecchi Chianti Classico 2011 er einstaklega gott vín sem hentar vel með föstudagspizzunni, pastaréttum eða ef þú ætlar að bjóða gestum upp á létta tapasrétti eða osta og hráskinku.  Cecchi Chianti Classico 2011 er aðgengilegt vín og flestum líkar það vel. En það er skemmtileg saga á bak við vörumerkið því Cecchi fjölskyldan á sér langa og merkilega víngerðarsögu.

Síðan 1893 hefur Cecchi-fjölskyldan og hennar vörumerki verið nefnt í sömu andrá og vínræktarframfarir, bæði á Ítalíu og annars staðar í heiminum.

Saga víngerðarinnar er áhugaverð saga fjölskyldu sem drifin hefur verið áfram af ástríðu, fumkvöðlakrafti og virðingu fyrir umhverfinu. Þau nota styrk sinn og reynslu og yfir 100 ára virðingu fyrir landslaginu. Í dag tekur Cecchi-fjölskyldan við áskorunum framtíðarinnar af sama eldmóði.

Fjölskyldan
Innan Cecchi-fjölskyldunnar hefur hver kynslóð á fætur annarri verið samofin sögulegri framþróun ítalskra vína og hefur á einni öld farið frá því að vera einföld bændavín í það að verða þekkt vörumerki á heimamarkaði og síðar þekkt og virt víða um heim.

Þetta byrjaði allt árið 1893 þegar Luigi Cecchi varð atvinnuvínsmakkari og þó að það væri útbreidd starfsgrein í Evrópu var list smakkarans (It: Palaista) enn óþekkt á Ítalíu. Luigi skildi hins vegar hverjir möguleikar ítalskrar víngerðar til að ná hæstu hæðum í víngerðarheiminum væru þegar búið væri að bera kennsl á gæðin sem vínin gætu haft.

Í byrjun 20. aldar hóf Cesare, sonur Luigis, störf við hlið föður síns og saman gáfu þeir líf fyrsta víninu sem var markaðssett í miklu magni með nafninu Cecchi á miðanum og strax í árdaga voru þeir farnir að horfa til alþjóðlegra markaða.

Þegar þeir voru búnir að ná fram trúverðugleika og alþjóðlegum orðstír var orðið mikilvægt að huga að fjárfestingum í tækjakosti og fjárfestingum til framtíðar. Sonarsonur stofnandans, Luigi, var lykilmaður í þeirri vinnu og það er honum að þakka að Cecchi-vörumerkið varð þekkt og virt á Ítalíumarkaði og það var undir hans stjórn sem fyrirtækið fór að tileinka sér nýjustu tækni og hasla sér þannig enn frekar völl á alþjóðamörkuðum.

Umhverfið
Chianti er einn fegursti staður í heiminum. Skóglendi með ævagömlum kirkjum og miðaldaþorpum og fallegum hlíðum með vínekrum og ólífululundum hvert sem litið er. Það er í þessu einstaka umhverfi sem Cecchi-fjölskyldan vinnur í fullkominni sátt við náttúruna og árstíðirnar. Cecchi-fjölskyldan hefur alltaf borið virðingu fyrir umhverfinu og leitast við að vera sjálfbær víngerð í gegnum tíðina og vinnur með það að markmiði í dag að víngerðin þeirra skilji eftir sig eins fá kolefnisfótspor og hægt er með því að nota tækni sem nýtir orkuna vel og allt er endurunnið sem mögulegt er að endurvinna.

Cecchi Chianti Classico 2011
Í vínbúðunum fæst eitt vín frá Cecchi, Cecchi Chianti Classico, sem er afurð áralangra rannsókna fjölskyldunnar á möguleikum Sangiovese-þrúgunnar sem á uppruna sinn á Chianti-svæðinu. Vínið er látið gerjast á stáltönkum og er að því loknu sett á eikartunnur og látið eldast í þeim í u.þ.b. eitt ár. Það er leitast við að ná fram dýptinni í ávextinum bæði í nefi og munni, það er þó vel stutt af góðri sýru og ferskum tannínum. Cecchi Chianti Classico er eitt mest selda vínið frá Chianti í vínbúðunum í dag, það kostar einungis 2.564 kr. sem er eitt það lægsta í Vínbúðunum á chianti classico-vínum!

Ögmundur Jónasson, þingmaður Vinstri grænna, ásamt fimm þingmönnum öðrum úr öllum stjórnmálaflokkum sem eiga fulltrúa á Alþingi, hafa lagt fram frumvarp til laga um breytingu á lögum nr. 47/2010 um sanngirnisbætur vegna misgjörða á stofnunum eða heimilum á vegum opinberra aðila.

Verði frumvarpið að lögum mun verða unnt að leggja aðrar rannsóknarniðurstöður en skýrslur vistheimilanefndar til grundvallar fyrir sanngirnisbótum til þeirra aðila sem sættu misgjörðum í Landakotsskóla fyrr á árum og ekki hafa átt kost á neinni úrlausn sinna mála til þessa. Málið er því ótvírætt réttlætismál og fagnaðarefni að náðst hefur pólitísk samstaða um að rétta hlut fyrrum nemenda í Landakotsskóla sem máttu þola þar ofbeldi og annað harðræði, að því marki sem það er unnt með greiðslu sanngirnisbóta. Verða fyrrum Landakotsbörn þannig jafnsett öðrum einstaklingum sem beittir voru ofbeldi í dvöl á vegum opinberra aðila á barnsaldri.

Þingskjalið er hér.

Í dag kemur Stundin fyrst út sem fréttamiðill á vefnum. Framvegis verður daglegur fréttaflutningur á Stundinni. Vefurinn kemur út í sinni fyrstu mynd í dag og verður bæði útlit hans, virkni og efni þróað jafnt og þétt í framhaldinu.

Þeir sem hafa áskrift að Stundinni hafa ótakmarkaðan aðgang að vefsíðunni. Áskriftarfyrirkomulagið er að hluta til byggt á fyrirmynd bandaríska blaðsins New York Times, þar sem vefurinn er öllum opinn upp að ákveðnum fjölda flettinga. Stundin.is er þannig öllum opin, en þeir sem vilja lesa meira en sex heilar greinar á mánuði eru beðnir um að greiða hóflegt áskriftargjald. Eftir að greinakvóta er náð sjá þeir, sem ekki eru áskrifendur, aðeins upphaf greina. Vefáskrift ein og sér kostar 750 krónur á mánuði, en prentáskrift með vefáskrift innifalinni 950 krónur.

Stundin var stofnuð í febrúar 2015 með tilstuðlan hópfjármögnunar. Verkefnið sló met á hópfjármögnunarvefnum Karolina fund og hefur aldrei áður fengist jafnhá upphæð, jafnhratt og frá jafnmörgum styrkjendum.

Stofnendahópur Stundarinnar samanstendur af fjölmiðlafólki sem hafði hætt störfum á DV eftir fjandsamlega yfirtöku á miðlinum, meðal annars vegna viðskiptaumfjallana. Tilgangurinn með stofnun Stundarinnar var að skapa valkost um nýjan og óháðan fjölmiðil.

Ein leiðin til þess að binda saman hagsmuni miðilsins og almennings var að sækja stofnfé til dreifðs hóps. Önnur leið var að leggja höfuðáherslu á tekjur frá almenningi. Með því að treysta á áskriftartekjur er Stundin fyrst og fremst háð almenningi.

Prentútgáfa Stundarinnar kom út föstudaginn 13. febrúar síðastliðinn. Næst kemur Stundin út í prenti 12. mars næstkomandi og mánaðarlega þaðan af.

Aðeins ein sýning er nú eftir á Björt í sumarhúsi í Tjarnarbíói, nýjum íslenskum söngleik fyrir börn, sem hlaut frábærar undirtektir þegar hann var frumsýndur í Hörpu á tónlistarhátíðinni Myrkir músíkdagar.

Sýningin er laugardaginn 28. febrúar kl. 15.00.

Tónlistin er eftir Elínu Gunnlaugsdóttur við texta Þórarins Eldjárns sem byggist á ljóðum úr bókinni „Gælur, fælur og þvælur“.

Ung og hæfileikarík stúlka, Una Ragnarsdóttir, sem syngur og leikur Björt, tók sín fyrstu skref í Hörpu sem leik- og söngkona af miklu öryggi og fagmennsku. Hún skilar sínu hlutverki frábærlega að öllum öðrum ólöstuðum en Valgerður Guðnadóttir í hluverki ömmunnar, Jón Svavar Jósefsson í hlutverki afans og Bragi Bergþórsson í hlutverki hlaupagikks, ókindar og draugs fara öll á kostum í sýningunni hvert á sinn hátt.

Tónlistin er falleg og skilar sínu vel, fjölbreytt og áheyrileg, en fyrst og fremst styður hún kraftmikla og kostulega texta Þórarins Eldjárns. Kristína Berman hefur skapað söngleiknum litríka og fjörlega umgjörð, Jóhann Bjarni Pálmason sér um lýsingu og Ágústa Skúladóttir leikstýrir. Hljóðfæraleikarar í sýningunni eru Ármann Helgason á klarínett, Kjartan Guðnason á slagverk, Vignir Þór Stefánsson á píanó og Birgir Bragason á kontrabassa.

Sagan segir frá Björt sem er í pössun hjá afa sínum og ömmu í sumarbústað en þar er lítið við að vera og henni leiðist. Í bústaðnum eru engin númtímatæki eins og tölvur og snjallsímar. Afinn og amman reyna að hafa ofan af fyrir henni, en hún gerist æ óþægari. Glói gullfiskur, fiskifluga, hlaupagikkur og dúðadurtur koma við sögu en að lokum finnast bækur í bústaðnum og Björt kemst í ró.

Það eru Töfrahurð og Óperarctic félagið sem standa að baki uppsetningunni. Það er einlæg ósk þeirra sem að sýningunni standa að Björt í sumarhúsi megi þroskast og dafna og verða íslenskum börnum jafn hjartfólgin og ljóðabækur Þórarins Eldjárns fyrir börn.

Frekari upplýsingar og miðasala er hér.

Ásta Berglind Jónsdóttir skrifar:

Unglingsaldurinn getur verið erfiður fyrir marga. Þetta er tímabil þar sem unglingurinn mátar sig í hin ýmsu hlutverk og fullmótar sjálfsmynd sína. Það er því viðbúið að hann detti út úr þeim tómstundum sem hann stundar og prófar sig áfram í öðru. Á þessu tímabili fær hann einnig meiri völd yfir því hvernig, eða yfirhöfuð hvort hann taki þátt í tómstundastarfi. Þetta getur verið erfitt tímabil fyrir marga unglinga. Sumir eru stanslaust að máta sig í hin ýmsu hlutverk en finna sig hvergi. Það er enginn sem getur gert það fyrir þau, en hægt er að aðstoða þau í leit sinni. Foreldrar og aðstandendur verða þó að gera sér grein fyrir því að þetta er partur af unglingsárunum og ekki að því hlaupið að þau nái að fullmóta sjálfsmynd sína á svipstundu.

Það er mikilvægt að unglingurinn fái leiðandi skilaboð. Þau vilja ekki láta skipa sér fyrir, en með því að leyfa þeim að skoða hvað er í boði og velja upp á eigin spýtur aukast líkurnar á því að þau haldi áfram að nota frítíma sinn á jákvæðan hátt. Rannsóknir hafa sýnt að tómstundir eru góð forvörn gegn hvers konar vímuefnanotkun. Þróunin á Íslandi er góð og hlutfall unglinga sem hafa prófað vímuefni lækkar með hverju árinu. Á síðustu árum hefur tómstundastarf orðið faglegra og einnig fjölbreytilegra.

Þegar talað er um tómstundir hugsa margir aðeins um íþróttir, tónlistarnám og jafnvel skátana, en það er svo miklu meira í boði. Það eru tölvuleikjanámskeið, ýmsar jaðaríþróttir og fleira sem mikilvægt er að unglingurinn fái vitneskju um. Foreldrar og unglingar á höfuðborgarsvæðinu geta til dæmis farið inn á heimasíðu Reykjavíkurborgar og skoðað aðildarfélög frístundakortsins til þess að skoða fjölbreytileika tómstunda og einnig nýtt sér frístundakortið.

Félagsmiðstöðvar vinna mjög faglegt starf þar sem hægt er að stunda marga mismunandi klúbba. Það virðist vera mikill misskilningur meðal eldri kynslóða hvað gert sé í félagsmiðstöðvum. Á síðustu árum hefur starfið breyst mikið, félagsmiðstöðin er ekki lengur bara staður til þess að koma og spila borðtennis og þythokkí. Unnið er í nefndum og klúbbum og unglingarnir kynnast því hvernig eigi að skipuleggja viðburði og fá ýmis tækifæri til þess að láta á hæfileika sína reyna.

Mikilvægast er að muna að við erum öll félagsverur og á unglingsárunum er mikil þörf fyrir það að tilheyra hópi, svo það er eðlilegt að unglingurinn nýti sinn tíma með vinum, hvað er þá betra en að vita af þeim í félagsmiðstöðinni eða annarri tómstundaiðju?

Höfundur er nemandi í tómstunda- og félagsmálafræði við Háskóla Íslands.

Rebekka Búadóttir skrifar skrifar pistil að beiðni Kvennablaðsins í pistlaröðinni Guð í einn dag.

7 ótrúlega skemmtilegir hlutir sem hægt er að gera sem Guð í einn dag

1. Hlusta á bænir og bæði hlæja og gráta yfir þeim. Ekki uppfylla neinar þeirra.

2. Eyða dágóðum tíma í að fylgjast með mannlífinu á jörðinni. Bara fylgjast með, ekki skipta sér af.

3. Ímynda sér nýjar lífverur. Ekki skapa þær.

4. Finna upp a.m.k. 23 lausnir á hörmungum jarðarinnar (auðvelt þegar maður er alvitur). Ekki nota neina þeirra.

5. Skrifa ræðuna sem hægt væri að hvísla í eyru hvers einasta mannsbarns á sama tíma og þannig eyða öllum vafa um hvort guðir séu yfirleitt til. Henda ræðunni.

6. Íhuga að byrja heiminn einfaldlega upp á nýtt. Leggja kapal í staðinn og vinna í hvert sinn.

7. Gleyma deginum eftir að hann er liðinn.

Hér má lesa Smára McCarthy sem var guð í einn dag.

Yfirlýsing frá Sigríði Björk Guðjónsdóttur, lögreglustjóra á höfuðborgarsvæðinu um meint lögbrot hennar er fjölmiðlar greindu frá í dag.

Vegna úrskurðar Persónuverndar í máli nr. 2014/1779 tel ég rétt að árétta eftirfarandi:

Í niðurstöðu Persónuverndar kemur ekki fram að ég hafi gerst brotleg við lög þegar ég varð við ósk aðstoðarmanns Innanríkisráðherra um að senda honum skýrsludrög um málefni hælisleitanda þann 20. nóvember 2013. Persónuvernd kemst hins vegar að þeirri niðurstöðu að miðlun skýrsludraganna hafi ekki stuðst við viðhlítandi heimild þar sem hún var ekki á meðal gagna í því máli hælisleitandans sem til meðferðar var í ráðuneytinu. Það gat ég sem sendandi hvorki vitað né tryggt.

Persónuvernd segir í úrskurði sínum „að móttaka aðstoðarmannsins á skýrsludrögunum frá Lögreglunni á Suðurnesjum hafi talist liður í starfsemi ráðuneytisins og það því ábyrgðaraðili að þeirri vinnslu sem í móttöku draganna fólst“. Það var því ráðuneytisins að tryggja að rétt yrði farið með skjalið. Það var mat lögreglunnar á Suðurnesjum að lagaleg heimild væri til staðar fyrir miðlun skýrsludraganna.

Af niðurstöðu Persónuverndar verður einnig ráðið að þörf er á að yfirfara innan stjórnsýslunnar verkferla vegna krafna um upplýsingaöryggi og öryggi við miðlun persónuupplýsinga.

Það vakti talsverða athygli á síðustu dögum þegar DV tilkynnti að Ólafur Ólafsson, einn dómþola í Al-Thani málinu svokallaða, hafi óskað eftir – og fengið – að hefja strax afplánun á Kvíabryggju.

Nokkrir fangar hafa bent á að það sé óeðlilegt að maður með fjögurra og hálfs árs dóm á bakinu fái að byrja afplánun á Kvíabryggju þar sem viðmið Fangelsismálastofnunar hafi hingað til verið að þar afpláni menn að jafnaði ekki lengur en tvö ár. Páll Winkel, forstjóri Fangelsismálastofnunar segir þau viðmið miða við ástandið árið 2008 þegar einungis 14 opin fangelsisrými hafi verið fyrir hendi og að með 200% fjölgun opinna fangelsisrýma hafi myndast aukið svigrúm til þess að vista þar fólk með lengri dóma.

Þá hefur það vakið furðu margra að Ólafur sé tekin fram fyrir þá tæplega 500 dómþola, sem bíða afplánunar á biðlista sem lengist stöðugt.

Páll Winkel, segir Ólaf þó ekki fá neina sérmeðferð og að Fangelsismálastofnun sé einungis að vinna eftir þeim leikreglum sem henni hafa verið settar af löggjafanum. Þegar þessar leikreglur eru skoðaðar kemur þó í ljós að stofnunin hefur í raun mjög frjálsar hendur til þess að ákvarða hver skuli vistast hvar.

Rangfærslur forstjóra Fangelsismálastofnunar 

Fjölmiðlar hafa vitnað í upplýsingabækling um Kvíabryggju þar sem fram kemur að miðað er við að fangar skuli að jafnaði ekki afplána meira en 2 ár í fangelsinu. Í viðtali við Vísi segir Páll:

„Það er viðmið en það sem hefur breyst frá því að þessi bæklingur var settur fram árið 2008 er að annað opið fangelsi hefur verið tekið í notkun, það er að segja Sogn. Þar eru tuttugu pláss. Frá árinu 2008 þegar Kvíabryggja var 14 pláss erum við núna með  42 opin pláss sem þýðir að það eru fleiri sem þurfa að vera þar,“

Þá segir Páll einnig að þar sem plássum í opnum úrræðum hafi fjölgað um 200% frá því að bæklingurinn kom út árið 2008, hafi viðmiðunarmörkin verið hækkuð frá 2 árum upp í 3 ár.

Páll Winkel

Þetta virðist ekki alls kostar rétt hjá forstjóranum 

Umræddur bæklingur er vissulega úreltur, en Páll ætti að þekkja manna best að til er nýrri og öllu áreiðanlegri heimild um þessi viðmið. Reyndar nefnist hún réttu nafni „Vistun í opnum fangelsum – Verklagsreglur til viðmiðunar.“   Þessar verklagsreglur eru undirritaðar af Páli Winkel sjálfum, dagsettar þann 1. desember 2012.  Í annarri grein verklagsreglnanna er að finna sömu reglu og í upplýsingabæklingnum, semsagt að miðað er við að fangar afpláni að jafnaði ekki lengur en 2 ár í opnu fangelsi.

Það verður að teljast í meira lagi undarlegt að Páll kveði umræddar viðmiðunarreglur miða við ástand sem var fyrir hendi fjórum árum áður en hann undirritaði þær.

Tölurnar sem Páll vísar í um fjölgun opinna fangelsisrýma standast heldur ekki nánari skoðun. Í fyrsta lagi má sjá á vef Fjársýslu ríkisins að stækkun Kvíabryggju úr 14 í  22 pláss var lokið í október 2007. Árið 2008 voru því 22 pláss í opnu úrræði fyrir hendi en ekki 14 eins og Páll hélt fram í viðtali við Vísi. Hann getur kannski leiðrétt mig, hann var jú forstjóri Fangelsismálastofnunar á þessum tíma.

Svo má nefna að frá árinu 2010 til ársins 2012 var starfrækt opið fangelsi á Bitru en þar var pláss fyrir 16 fanga.  Þeir voru síðan færðir á Sogn árið 2012 þar sem pláss var fyrir 20 fanga. Árið 2010 voru því 38 pláss í opnum fangelsum fyrir hendi og þeim fjölgaði í 42 um mitt ár 2012.

Semsagt, þegar Páll undirritar umræddar viðmiðunarreglur um vistun í opnum fangelsum var fjöldi slíkra plássa sá sami og hann er í dag og er því um 0%  frekar en 200% fjölgun plássa að ræða.

Frá Hegningarhúsinu á Kvíabryggju á nó tæm

Umræddur Ólafur fékk ansi hratt inni á Kvíabryggju en ekki nóg með það, heldur fékk hann samkvæmt heimildum Kvennablaðsins, strax loforð um að vera fyrstur inn í vist á eftirsóttasta vistunarúrræði fangelsisins, fyrrum bústað forstöðumannsins á svæðinu.

Þó bíða 33 konur afplánunar og munu gera þar til nýtt fangelsi opnar á Hólmsheiði á næsta ári þar sem loka á Kvennafangelsinu í maí. Þetta ástand hefur vitrari maður en ég kallað klárt mannréttindabrot.

Kvíabryggja á þó að heita eina opna úrræðið sem opið er báðum kynjum en þar afplánar einungis ein kona af þremur sem afplána innan fangelsa sem stendur. Höfundur spyr sig hvort engin þessara kvenna hefði frekar átt að fá þetta pláss? Sérstaklega í ljósi þess að forveri Páls hafi lýst Kvennafangelsið illa fallið til vistunar og áréttað að án opinna úrræða fyrir konur væri þeim mismunað í fangelsiskerfinu? Nú eða allir hinir innan fangelsiskerfisins sem uppfylla viðmiðunarkröfur?

Leikreglur löggjafans 

Páll Winkel segist ekki mismuna föngum og að hann fari alfarið eftir þeim „leikreglum“ sem löggjafinn setur honum þegar kemur að forgangsröðun á biðlista og ákvarðana um hverja skuli vista hvar. Þessar leikreglur eru hins vegar ekkert sérstaklega nákvæmar. Í lögum um fullnustu refsinga er tekið fram að Fangelsismálastofnun ákveði í hvaða fangelsi afplánun skuli fara fram. Viðmiðin eru:

„Við ákvörðunina skal tillit tekið til aldurs, kynferðis og brotaferils fangans og þyngdar refsingar auk þeirra sjónarmiða sem gilda um vistun í hverju fangelsi fyrir sig.“

 Sjónarmiðin sem gilda við val á vistmönnum á Kvíabryggju eru einnig áhugaverður lestur. Auk þess að venjulega sé miðað við að afplánunartími sé ekki lengri en 2 ár eru einnig gerð þau skilyrði að vistmenn séu ekki háðir vímuefnum, séu vel vinnufærir og að þeim sé treystandi til þess að afplána í opnu úrræði. Úrræðið er einnig hugsað fyrir fanga sem hafa afplánað lengi og eru á leið út í samfélagið á ný.

Að þessu sögðu eru engar frekari upplýsingar að finna um stjórnsýsluna í kringum val á fangelsi, ekkert gagnsætt ytra eftirlit er með stofnuninni og hún gaf síðast út ársskýrslu árið 2003.

Það er því illa fært fyrir almenning að kynna sér hvernig röðun í fangelsi skiptist eftir brotaflokkum, kynjum, lengd afplánunar eða annarra þátta sem varpað gætu ljósi á framkvæmd Fangelsismálastofnunar í úthlutun fangaplássa.

Engin yfirsýn á biðlistum

Sömu sögu má segja um forgangsröðun á biðlista, það er, að litlar sem engar upplýsingar eru fyrir hendi um hvernig að þeim er staðið. Á vef fangelsismálastofnunar kemur fram að fangar sem taldir eru hættulegir samfélaginu eða með þunga dóma eru teknir fram yfir röðina. Og að biðji fangar um að afplána strax skuli reynt að verða við því.

Í öðru nýlegu viðtali við Vísi sagði Páll að dómþolum með 2 ára dóm og þyngri væri forgangsraðað inn í fangelsin en að vissulega væru nokkrir með þunga dóma enn á biðlista. Þá kemur fram í meistararitgerð Sólveigar Margrétar Karlsdóttur að meirihluti þeirra sem bíða afplánunar hafi hlotið stutta dóma, oftast fyrir umferðarlagabrot, en þar séu þó margir líka með lengri dóma. Þá kemur það fram í umfjöllun Kjarnans um fangelsismál að lengsti biðtími eftir því að taka út refsingu hafi verið kominn upp í 5 ár í október í fyrra.

Forgangsröðun og fyrningar

Biðtíminn er hjá mörgum orðinn svo langur að dómarnir fyrnast áður en að fangavist kemur. Þannig fyrntust um 20 dómar árið 2013 en 32 í fyrra.

Engar upplýsingar er að finna á vef fangelsismálastofnunar um hvers eðlis dómarnir sem fyrntust voru.

Páll Winkel sagði í samtali við RÚV að fjórðungur þeirra væru dómar gegn erlendum ríkisborgurum sem borgi sig ekki að fá framsenda og að allir fyrndir dómar hafi verið lágir.

Páll segir það mjög sjaldgæft að fangar biðji um að fá að hefja afplánun og að oftast vilji fólk fresta afplánun. Þó benti Margrét Frímannsdóttir forstöðukona á Sogni á að engum er greiði gerður með því að bíða í fleiri mánuði, jafnvel ár eftir því að taka út refsingu. Sem er alveg rétt því í raun lengist fangavistin bara því sem biðinni nemur, þar sem viðkomandi á það alltaf yfir höfði sér að geta verið kallaður inn í afplánun á hverri stundu.

Er sannleikurinn virkilega sá að enginn þessara 500 á biðlista hafi beðið um að komast í afplánun strax?

Hluti af stærra samhengi

Ástandið í fangelsismálum á Íslandi er vissulega ansi dapurt. Lítið fjármagn rennur til stofnunarinnar (fyrir utan miljarðana tvo sem fóru í Hólmsheiðina) og föngum stendur fátt til boða sem verða mætti til þess að þeir nýti fangavistina til betrunar.

Skortur er á menntunar- og starfsúrræðum og endurkomutíðnin hefur rokið upp í 50% prósent á örfáum árum. Þá bætir það gráu ofan á svart að kærur fanga og kvartanir þurfa að bíða í fleiri mánuði eða ár eftir úrlausn í kerfinu.

Þar að auki gagnrýndi Sendinefnd Evrópuráðs gegn pyntingum og annarri ómannúðlegri meðferð það fyrirkomulag árið 2012 að engin eftirlitsstofnun hefur umsjón með að fylgjast með daglegu starfi fangelsanna og taka við kvörtunum fanga.

Það ætti því enginn að vera að flýta sér í fangelsi sem svona er ástatt fyrir, en illu er þó oft best af lokið. Og að taka út dóminn í opnu fangelsi hlýtur að vera eftirsóttasti kosturinn.

Það er því eðlilegt að kalla eftir opnari stjórnsýslu í fangelsismálum þar sem fangar og almenningur getur fullvissað sig um að farið sé eftir þeim leikreglum sem um ræðir með jafnræði og meðalhóf í fyrirrúmi. Þá er nauðsynlegt að komið verði á fót eftirlitsstofnun til þess að fylgjast með rekstri fangelsanna eins og sendinefnd Evrópuráðs hefur ítrekað kallað eftir.

Auðvitað má vel vera að farið hafi verið eftir leikreglum löggjafans í þessu máli, en þar til að við sjáum útfærslu þeirra svart á hvítu hlýtur maður að spyrja sig hvers vegna Ólafur Ólafsson, maður sem fellur ekki innan viðmiðunarreglna um vistun í opnu fangelsi, kemst fremstur í 500 manna röð til þess að afplána þar á besta stað?

Myndskreyting Kristján Frímann Kristjánsson

Höfundur vill þakka Björgvin Mýrdal fyrir gott samstarf við vinnslu greinarinnar.

Uppfært 27.02.2015: Höfundur fékk ábendingu um að Ólafur væri ekki kominn inn í bústað fyrrum forstöðumanns Kvíabryggju heldur hafi hann hlotið loforð um að verða fyrstur þar inn. Það hefur því verið leiðrétt í greininni.

Nú á að opna umræðuna um auknar rannsóknarheimildir lögreglu. Ég veit ekki af hverju þetta orðalag að „opna umræðuna“ komst í tísku en ég hef notað það óspart. Sjálfur er ég búinn að opna svo margar umræður undanfarið að mér líður eins og ég hafi stofnað líkamsræktarstöðvakeðju. Er að opna út um allar trissur.

Heima hef ég opnað umræðuna um það að ég fari á allsherjar fyllirí með strákunum í kvöld. Komi heim ráfandi og ruglandi um miðja nótt, veki börnin og sofi svo af mér allan sunnudaginn. Það er dæmi um umræðu sem virðist vera eitthvert tabú. Allavega hef ég varla nýlokið við að opna umræðuna þegar skellt er á nefið á mér. Það þarf eiginlega að opna umræðuna um opnun umræðuna.

Það er nefnilega vandasamt að opna umræðu. Það getur komið fyrir að þú getir ekki lokað á eftir þér og fljótlega kemur allskonar pakk inn til þín sem þú kærir þig ekkert um. Einhver opnar umræðu og fljótlega er næsti leigubílstjóri sem hlustar of mikið á Útvarp Sögu farinn að gjamma eitthvert vænisjúkt þvaður sem hann hefur ekki hundsvit á.

Nú skortir Ríkislögreglustjóra heimildir til að rannsaka þá menn sem geta framið voðaverk hér og sú umræða er nú opin. Allir helstu vitleysingar samfélagsins hafa tekið tækifærinu fagnandi og eru alfarið á móti því að lögreglan fái þær heimildir sem hún þarf til að tryggja öryggi almennings. Það er eins og að vera á móti því að Slökkviliðsstjóri fái nægilegt bensín á slökkvibílana til að sinna öllu sem hann gæti þurft að sinna.

Lögreglan sjálf segir orðrétt: „Við búum yfir upplýsingum að hér séu einstaklingar sem hafa bæði vilja og getu til þess að fremja hér voðaverk og það er það sem við viljum vekja athygli á.“ Lögreglan hefur meira að segja hækkað viðvörunarstigið um eitt stig. Ég vek athygli á því að stigagjöfin í þessu virkar öðruvísi en í t.d. Júróvision. Í þessu er slæmt að fá stig.

Á sama tíma og ég las það að viðbúnaðarstig lögreglu gegn hryðjuverkum hækkaði horfði ég í gegnum eldhúsgluggann á nágranna minn bera pallaefni úr bílnum sínum og inn í bílskúr. Er hann að fara að byggja pall í sumar eða eldflaugapall? Hækkaði viðvörunarstigið vegna þess? Konan er að fara í vinnuferð til útlanda fljótlega. Eða er hún kannski að fara að ganga til liðs við Íslamska ríkið? Ég þarf að muna að fá að sjá flugmiðann hennar. Ef það stendur á honum Sýrland þá tilkynni ég það að sjálfsögðu.

Þegar lögreglan segist vita af hættulegum mönnum sem hafa viljann og getuna til að fremja hér hryðjuverk þá vil ég að hún hafi burði til að gera eitthvað í því. Í einu húsi i Reykjavík hittast reglulega 63 hættulegustu menn landsins. Þar hóta þeir hryðjuverkum nánast daglega en það er greinilega ekki nóg að menn segist ætla að fremja hryðjuverk, það þarf forvirkar rannsóknarheimildir. Annars væri lögreglan löngu búin að ryðjast vopnuð inn í Alþingishúsið og skella þessu Íslenska ríki þarna í steininn.

Þegar hópur manna hefur ítrekað framið hér hryðjuverk með þeim afleiðingum að náttúruperlum hefur verið rústað, bankakerfið sett á hausinn, auðlindum okkar stolið, láglaunastefnu er viðhaldið og samningaviðræður okkar við Evrópusambandið eru skipulagt eyðilagðar, og það er ekki nóg til að lögreglan bregðist við, þá vil ég að hún fái þær heimildir sem hún þarf til að góma þessa þrjóta.

Ef lögreglan vill ná hættulegustu mönnum landsins, og það dugar ekki að horfa á Alþingisrásina til að afla sannana, þá þarf hún bara að fá þessar forvirku þarna. Sagan segir okkur að Íslendingum stafar mest ógn af Alþingismönnum. Styðjum lögregluna til að ná þeim áður en þeir láta til skara skríða aftur.

Brauðtertuuppskriftina hér að neðan má svo líka finna í nýútkominni bók Nönnu, Ömmumatur Nönnu sem Forlagið gefur út. Matreiðslubók sem allir matgæðingar verða að eignast.

Jú, það verður brauðterta í ár …

„Það verður engin brauðterta í ár“ söng Bjartmar hér einu sinni í texta um það þegar fyrirmyndarbarnið fór út af sporinu og hætti í menntaskóla og allir skildu tilvísunina; brauðterta þýddi veisla – stúdentsveisla, fermingarveisla, skírnarveisla, eiginlega hvaða veisla sem var. Nú held ég að brauðtertum hafi fækkað dálítið og kannski skilja þetta ekki allir, að minnsta kosti var fyrir fáeinum árum einhver sem skrifaði blogg um nýjung sem hún hafði fundið á útlendri vefsíðu og kallaði samlokuköku, en slíkt fyrirbæri yrði að ,,teljast nokkur nýlunda hér á landi. Að minnsta kosti njóta þær ekki mikilla vinsælda.“

En við sem eldri erum þekkjum nú flest brauðtertur og höfum borðað þær ófáar í alls konar veislum og samkvæmum. Brauðtertur komu held ég fyrst til sögunnar á sjötta áratugnum en áttu sitt mesta blómaskeið á þeim sjöunda og áttunda. Þegar ég var í MA á árunum 1973-77 voru þar haldnar tvær veislur á vetri, 1. des og dimission, og ef minnið svíkur mig ekki þeim mun meira voru aðalvetitingarnar í þeim brauðtertur. Allavega annarri og ég held báðum. Þetta voru kringlóttar brauðtertur (þá fengust kringlótt brauðtertubrauð, allavega fyrir norðan), líklega tveggja laga, með miklu majónesi. Það var sérstök nefnd úr hópi nemenda, man ekki hvort hún var kölluð brauðtertunefndin eða eitthvað annað, sem hafði veg og vanda af að smyrja og skreyta brauðterturnar og það tókst yfirleitt ágætlega. Nema árið sem einhver snillingur í nefndinni fékk þá miður góðu hugmynd að spara majónesið með því að drýgja það með súrmjólk.

Ég hef gert ansi margar brauðtertur í áranna rás þótt þeim hafi heldur fækkað seinni árin (enda er ég ekki lengur í því að halda barnaafmælið og útskriftarveislur og svoleiðis). Ég held ég hafi aldrei verið jafnstórtæk í majónesmokstrinum og sumir, nota yfirleitt bara það sem þarf til að halda fyllingunni saman, og aldrei datt mér í hug að sprauta majóneskanta og dúllur með rjómasprautu á terturnar til skreytingar eins og oft var gert. Og smám saman fór ég að blanda majónesið – ekki með súrmjólk þó, heldur sýrðum eða þeyttum rjóma og gjarna hvorutveggja.

Ég er nýbúin að gera tvær sæmilega vænar brauðtertur, næstum alveg eins, aðra fyrir afmælið mitt, sem ég fór með í vinnuna, hina fyrir stórafmæli hjá dóttur minni. Og af því að það eru alls konar veislur framundan hjá fólki og brauðterturnar eru ekki alveg úr sögunni ennþá, þá kemur hér uppskrift. Eða leiðbeiningar, því uppskrift er þetta nú varla.

Hér áður fyrr fannst mér oft dálítið vesen að gera brauðtertur en svo rann upp fyrir mér að aðalvesenið var eiginlega að skera skorpurnar af brauðtertubrauðsneiðunum … og eftir að ég fór að kaupa rúllubrauðsbotna í staðinn fyrir venjuleg brauðtertubrauð var þetta ekkert mál því þeir eru auðvitað alveg skorpulausir. Einn botn dugir í fjögurra laga brauðtertu af svipaðri stærð og lögun og terta úr brauðtertubrauði en terturnar sem ég gerði voru helmingi stærri um sig og ég notaði því tvo rúllubrauðsbotna í fjögurra laga tertu.

Það er alveg hægt að gera stóra, kringlótta brauðtertu líka, þá kaupir maður bara fjóra rúllubrauðsbotna og sker hring úr hverjum þeirra. En það er náttúrlega miklu ódrýgra.

Fyllingin getur auðvitað verið nánast hvað sem er. Það er hægt að hafa sömu fyllingu í öllum lögum, eða tvö lög eins og svo eitthvað annað í miðjunni (t.d. rækjur – egg – rækjur), eða þrjár mismunandi fyllingar – þá þarf bara að huga að því að hráefnið passi saman og að það sé ekki eitthvað eitt sem er bragðfrekt og rífur til sín alla athyglina eða togast á um hana. Til dæmis mundi ég líklega ekki hafa reyktan lax og hangikjöt saman í brauðtertu. En þetta er allt smekksatriði.

Ég hef notað rækjur, lax, túnfisk, skinku, hamborgarhrygg, hangikjöt, smátt saxað roastbeeef, ýmiss konar grænmeti, bæði ferskt, fryst og niðursoðið, aspas, egg, kryddjurtir og fjöldamargt annað. Um að gera að leika sér og leyfa ímyndunaraflinu að ráða – en ef maður er ekki viss er gott að byrja á að búa sér til samloku með álegginu og athuga hvernig hún smakkast …

Í þetta skipti var ég með þrenns konar fyllingu – rækjur, egg og svo hamborgarhrygg og blandað grænmeti. Eggin í miðjunni, mér finns betra þegar ég er bæði með kjöt- og fiskmeti í tertunni, að skilja aðeins á milli.

Ég keypti tvö rúllutertubrauð daginn áður og lét þau þiðna í rólegheitum í ísskápnum. Það er samt ekkert nauðsynleg. Þeim hættir meira við að springa eða rifna ef þau þiðna hratt en það er svosem allt í lagi í svona tertu þar sem allar missmíðar og samskeyti eru falin undir fyllingum og skrauti. Þessi voru fín en það má nota gróf.

Svo hrærði ég saman í skál 500 g af majónesi (keyptu, en ég nota stundum heimagert) og 2 dósir (400 g) af sýrðum rjóma, 36%, sem nú er loksins farinn að fást aftur. Ég hef saknað hans mikið síðan hann hvarf af markaðnum. Það er alveg hægt að nota 18% rjóma líka. En á meðan 36% rjómann vantaði notaði ég yfirleitt 1 dós af 18% rjóma og þeytti svo 250 ml af venjulegum rjóma og blandaði saman við. Það er hægt að nota ýmsar samsetningar. En ekki súrmjólk semsagt.

Ég hrærði majónesi og sýrða rjómann saman í skál og kryddaði með pipar og salti og 1-2 tsk af dijonsinnepi. Tók svo frá dálítið af blöndunni – svona 100-150 ml – setti í majónesboxið, lokaði og stakk því í ísskápinn. Þetta er til að smyrja á tertuna áður en hún er skreytt.

Ég var búin að láta 500 g af rækjum þiðna og harðsjóða og kæla 8 egg. Nú skipti ég majónesblöndunni (sem eftir var nokkurn veginn jafnt í þrjár skálar. Kryddaði það sem var í einni skálinni með svona 1/2 tsk af paprikudufti og cayennepipar á hnífsoddi og blandaði svo rækjunum saman við.

Svo skar ég harðsoðnu eggin í sneiðar með eggjaskera, tók frá svona 3 miðjusneiðar úr hverju eggi en skar hitt smátt og setti út í aðra skál, ásamt smátt söxuðum grænu blöðunum af 1-2 vorlaukum og 1/2 tsk af þurrkuðu óreganói (eða basilíku) og blandaði þessu vel saman. Eggjasneiðunum sem ég tók frá pakkaði ég í álpappír og setti í kæli.

Ég hafði keypt nokkrar sneiðar af soðnum hamborgarhrygg (en það má líka nota góða skinku, til dæmis) og skar svona 200-250 g af honum í litla teninga. Opnaði litla dós (kvartdós) af blönduðu grænmeti og hellti því í sigti. Hrærði svona 2 tsk af mauki úr sólþurrkuðum tómötum (eða rauðu pestói) saman við majónesblönduna í þriðju skálinni og blandaði svo kjötinu og grænmetinu saman við.

Ég skar svo rúllubrauðsbotnana báða sundur í miðju (fínt að gera það áður en þeim er rúllað út) til að fá fjóra jafnstóra botna. Setti einn þeirra á vinnuborð og það er mjög gott að hafa stífa plastið sem er utan um rúllurnar undir á meðan tertan er lögð saman, þá er auðveldara að færa tertuna eða hvolfa henni yfir á bakka. Hellti svo rækjufyllingunni á botninn og smurði henni jafnt yfir hann allan, alveg út á kanta.

Svo lagði ég annan botn þar ofan á og þrýsti nokkuð vel niður með lófunum. Smurði svo eggjafyllingunni ofan á hann.

Og að síðustu smurði ég kjöt- og grænmetisfyllingunni á þriðja botninn og lagði þann fjórða þar ofan á og þrýsti honum dálítið niður með lófunum. Síðan er best að láta tertuna standa í kæli í allavega nokkra klukkutíma eða til næsta dags svo að botnarnir verði hæfilega rakir og mjúkir. Það er líka hægt að skreyta hana strax og bera fram en hún verður semsagt betri ef hún bíður.

Ég tók svo tertuna út, snyrti kantana aðeins og hvolfdi henni yfir á bakka (það má líka bara renna henni og þá kemur plastið sér semsagt vel).

Ég náði svo í majónesblönduna sem ég hafði tekið frá og smurði meirihlutanum ofan á tertuna og afganginum utan á hana.

Náði svo í eggjasneiðarnar sem ég tók frá og raðaði þeim ofan á tertuna. Svo tók ég nokkra kokkteiltómata, skar þá í tvennt og raðaði þeim á kantana með nokkru millibili og saxaði eitt knippi af steinselju (venjulegri) og dreifði utan á tertuna og á brúnirnar. Skreytti svo tertuna smávegis að ofan með öðrum kryddjurtum – fyrri brauðtertan sem ég gerði var með súpuselleríi en hin með fjallasteinselju. En það má nota eitthvað annað, eða bara meira af venjulegri.

Hún er nú dálítið vorleg, er það ekki?

O, ætli það verði ekki brauðterta í ár …

Brauðterta

2 rúllubrauðsbotnar

500 g majónes

400 g sýrður rjómi (36%, eða eftir smekk)

1-2 tsk dijonsinnep

pipar

salt

Rækjufylling:

500 g rækjur

1/2-1 tsk paprikuduft

cayennepipar á hnífsoddi

Eggjafylling:

8 harðsoðin egg (mínus þrjár sneiðar úr hverju)

grænu blöðin af 1-2 vorlaukum (má sleppa)

1/2 tsk þurrkað óreganó (eða basilíka)

Kjötfylling:

200-250 g soðnn hamborgarhryggur eða skinka

1 lítil dós blandað grænmeti)

1-2 tsk mauk úr sólþurrkuðum tómötum eða rautt pestó

Skraut:

sneiðar af harðsoðnum eggjum

kokkteil- eða kirsiberjatómatar

steinselja

e.t.v. aðrar kryddjurtir