Það telja margir en þegar þetta er skrifað hafa ríflega 1300 manns skráð sig sem stofnfélaga í Fylkisflokkinn. En hvað er Fylkisflokkurinn? – Fylkisflokkurinn vill að Ísland sameinist Noregi. Af hverju? Eru þetta allt manneskjur sem elska hrökkbrauð, lefsur og Flexness? Pólitískt afl, öfgahópur?
Við fyrstu sýn virðist þetta vera hópur fólks úr ýmsum áttum samfélagsins sem þráir bara eitthvað skárra en þau kjör sem almenningi bjóðast á Íslandi. Fylkisflokkurinn einsetur sér ekki að breyta íslenskum stjórnmálum heldur að standa utan við þau og líta til Noregs og þeirra borgararéttinda sem Norðmönnum bjóðast.
Á þessari stundu eru engin áform uppi opinberlega um að stofna stjórnmálasamtök en í stefnuskrá flokksins segir á vefsetri hans:
„Fylkisflokkurinn vinnur að endursameiningu Íslands og Noregs með því að Ísland verði 20. fylki Noregs, íslenska verði eitt af ríkismálum Noregs, norska ríkinu beri samkvæmt stjórnarskrá að vernda og efla íslenska menningu og að Íslendingar njóti allra réttinda norskra borgara.“
Á Facebook er hópur Ísland- 20. fylki Noregs sem nú telur ríflega 6000 manns sem kemur saman og ræðir þessa hugmynd og deilir sögum af kjörum sínum hér og í Noregi. Þar er skeggrætt og oft skapast líflegar og fjörugar umræður sem vert er að fylgjast með.
Fólk ber saman launamiða og vinnuálag, matarútgjöld og námskostnað svo eitthvað sé nefnt.
Spurningin sem oft er kastað fram er: Af hverju ættu Norðmenn að vilja að Ísland yrði 20. fylki Noregs?
Kvennablaðið spurði Gunnar Smára Egilsson sem kalla má forsprakka og hugmyndasmið Fylkisflokksins þessarar spurningar og hann svaraði að bragði:
„Landsframleiðsla á Íslandi er eins góð og í flestum fylkjum Noregs, fólkið er vel menntað, landið stórt (4,2 sinnum stærra per haus en í Noregi), efnahagslögsagan mjög stór (5 sinnum stærri á haus en í Noregi), auðlindir góðar og tækifærin mörg – vandi Íslands liggur ekki í skorti eða auðlindafátækt heldur veldur fámennið því að þjóðin stendur ekki undir þróuðum kerfum nútímaríkis sem ætlað er að færa almenningi öryggi og trygga lífsafkomu.“
Fyrrum ritstjórinn og samfélagsrýnirinn Jónas Kristjánsson lét eftirfarandi orð falla á vef sínum jonas.is ekki alls fyrir löngu.
„Lízt vel á FYLKISFLOKKINN, sjálfskipaðan leiðtoga lífs okkar og stefnuskrána, sem hann samdi einn og óstuddur. Í stuttu máli snýst flokkurinn um að gabba Norðmenn til að hirða hræið af rændu og rupluðu Íslandi. Loforðalistinn snýst að mestu um lífsins gæði, sem Norðmenn hafa umfram Íslendinga. Flokkurinn vill losa okkur undan þrældómi hinna fjögurra flokka íslenzkra þjóðníðinga. Flytja ákvarðanir um framtíðina frá heiladauðum kjósendum Íslands yfir til nokkurn veginn normal Norðmanna. Fáum strax alvörumynt, sem annars tæki mörg ár í Evrópusambandinu. Noregur er ekki fullkominn fremur en Evrópa. En nálægt himnaríki eigi að síður.“
Það er óhætt að áætla að allir Íslendingar þekki nú einhvern landa sinn sem flust hefur til Noregs á undanförnum árum en frá 2009 hefur fjöldi Íslendinga í Noregi aukist um 100%. Margar starfstéttir vinna þar tímabundið einhverja mánuði á ári, svo sem eins og starfsfólk í heilbrigðisstéttunum. Nú er talið að um tvö prósent íslensku þjóðarinnar búi í Noregi.
Margir þessara brottfluttu Íslendinga lýsa aðstæðum sínum fyrr og nú á Facebook-hópi Fylkisflokksins og virðast sammála um marga hluti.
Fólk lýsir atlæti norska kerfisins við nýaðflutta hvað varðar atvinnumöguleika, skatta og húsnæði. Barnafólk fagnar stuðningi hins opinbera, margir gleðjast yfir stuttri vinnuviku, lögboðnum fríum og auknum tíma með fjölskyldum sínum eða til frístundaiðkana. Allir eru sammála um að lífsskjörin séu í heild betri og margir geta ekki hugsað sér að snúa aftur heim.
Lena Rós Matthíasdóttir er ein þeirra. Við birtum stutt brot úr viðtali við hana sem er að finna í heild á vef Fylkisflokksins.
Lena Rós með barnahópnum. Ljósmynd Alda Lóa Leifsdóttir.
„Lena er himinlifandi yfir Noregi. Það má segja að hún sé á bleiku skýi. Hún segir okkur hvað allt í samfélaginu er skaplegra; sérstaklega fyrir barnafólk. Vinnutíminn er styttri, launin hærri, fólk verji meiri tíma með börnunum, það er miklu meira í boði fyrir börnin, betra skipulag í skólanum, betur haldið utan um börnin, meiri samheldni í samfélaginu.
Undir frásögn hennar er ómur af spurn: Hvers vegna getum við ekki haft samfélagið okkar betra á Íslandi?
Þegar ég spurði hana hvað væri ekki gott í Noregi kom ekkert svar. Það mátti lesa af svipnum að hún hafði aldrei hugsað út í það. Kannski er svona gott samfélag í Noregi en líklega lætur Lena hluti ekki svo auðveldlega fara í taugarnar á sér.“
Til eru þeir sem vildu gjarnan snúa heim en sjá ekki fram á að geta lifað nándar jafn þægilegu lífi á Íslandi og búa af þeim sökum áfram í Noregi. Þórunn Árnadóttir er ein þeirra en hér er stutt brot úr viðtali Gunnars Smára Egilssonar við Þórunni. Viðtalið má lesa í heild sinni hér.
Þórunn Árnadóttir. Ljósmynd Alda Lóa Leifsdóttir
„Auðvitað langar okkur heim, segir Þórunn. Þar er fólkið okkar. Fjölskyldan heldur áfram að stækka heima og það er erfitt að vera alltaf bara frænkan í útlöndum. Og þótt Norðmenn hafi tekið vel á móti okkur og reynst fjölskyldunni allri vel erum við samt Íslendingar. Við hugsum öðruvísi. Norðmenn geta tekið sér óratíma í að velta hlutunum fyrir sér og gera svo oft ekkert á endanum. Við viljum hins vegar drífa í hlutunum.
En af hverju flytjið þið ekki heim?
Við getum það ekki. Hérna í Geilo lifum við góðu lífi og þurfum ekki að borga himinháar afborgaanir af lánum. Við skuldum lítið og ráðum vel við það. Heima þyrftum við að berjast í bökkum til að eiga gott líf. Þar má ekkert út af bregða til að fjárhagur fólks hrynji. Það er svo mikið óöryggi á Íslandi.“
Hver framtíð Fylkisflokksins er veit enginn á þessari stundu en vissulega er það hollt fyrir okkur að skoða ofan í kjölinn borgaraleg réttindi og kjör fólks í nágrannalöndum okkar og velta fyrir okkur hvaða lærdóm við getum dregið af þeim.
Hverskonar samfélagi lifum við í og eru stjórnvöld á Íslandi yfirleitt í stakk búin til að tryggja okkur það sem nágrannaþjóðir okkar telja sjálfsagt og eðlilegt? Væri okkur betur borgið í faðmi Norðmanna og gætum við nokkurn tíma lært að aga okkur til samræmis við norska regluverkið eins óþekk og óráðþægin og við erum?
Ljósmynd efst í grein frá Lysefjørd Noregi er eftir Þorstein Orra Magnússon.