Ég hef alla tíð litið á sjálfa mig sem harða píu með háan sársaukaþröskuld. Ég geng á Hvannadalshnjúk og Eyjafjallajökul bölvandi þeim sem ganga of hægt, elska agressíva líkamsrækt og leggst ekki í rúmið fyrr en flensan hefur bugað mig það illa að ég hef ekki haft rænu á að tannbursta mig. Þegar ég komst að því að ég væri ólétt hugsaði ég þó engu að síður mikið um fæðinguna sjálfa og eftir því sem nær dró spurðu fleiri og fleiri mig hvernig ég ætlaði að haga fæðingunni. Í fyrstu fannst mér þetta afar undarleg spurning. Var það ekki ljóst?
Ég ætlaði að mæta á spítalann og eiga þetta barn!
Ein vinkonan ranghvolfdi þá augunum. „Ég veit það, manneskja, en ætlarðu að eiga í vatni? Fá deyfingu? Nálastungur og glaðloft? Hvaða tónlist ætlarðu að hafa? Hvernig er öndunin hjá þér?“
Ég fékk hálfgert kvíðakast en róaðist smám saman um leið og ég fór að mynda mér betri skoðun á þessu öllu saman. Svar mitt mótaðist betur eftir því sem tíminn leið og varð að lokum: „Það er best að halda öllum möguleikum opnum svo maður verði ekki fyrir vonbrigðum.“
Ég hafði heyrt ótal sögur af konum sem ætluðu að hafa fæðinguna eins náttúrulega og hægt væri, þ.e.a.s. forðast deyfingar og lyf, en þegar á hólminn kom og fæðingarnar voru jafnvel flóknar og erfiðar þurftu þær að breyta út af upphaflegri fæðingaráætlun, oft með mikilli vanlíðan því þetta „átti ekki að vera svona“. Þær lýstu jafnvel vonbrigðum með sjálfar sig þó allt hefði farið vel.
Loksins kom svo að fæðingunni hjá mér. Það reyndar gekk á ýmsu, legvatnið var farið að leka, ég þurfti að fara á sýklalyf og var sett af stað, enda komin 12 daga fram yfir. Ég var búin að ákveða að ég myndi fá mænudeyfingu ef þetta yrði mjög sársaukafullt, en ég myndi ekki gera það við fyrsta tækifæri enda nokkuð hörð af mér.
Verkirnir byrjuðu nokkuð rólega og mér voru gefnir stílar á nokkurra tíma fresti til að herða hríðarnar. Allt í einu fór svo sársaukinn að kikka inn af miklum krafti. Ég varð hálf vandræðaleg yfir því hversu sársaukafullt mér fannst þetta. Ég bað um að fá þessar nálar sem ég hafði lesið um. Svo bað ég um að fá að fara í pottinn en heitt vatnið á að sefa verki. Því næst bað ég um að fá glaðloft þó mig langaði mest að láta svæfa mig. Gat verið að þetta væri eðlilegt? Ég hafði aldrei upplifað annan eins sársauka!
Allt annað en glöð var ég því með nálar í andlitinu, ofan í pottinum haldandi dauðahaldi í þessa glaðloftsgrímu. Ég hélt að ég væri að deyja.
Er þetta í alvörunni það sem konur eru að upplifa í hverju herbergi hérna á ganginum? Þennan óyfirstíganlega sársauka? Guð minn góður. Ég gæti vel átt 5–10 klukkustundir af þessu helvíti eftir. Engar helvítis öndunaræfingar, hugleiðslutónlist eða volgt vatn var að fara að hjálpa mér.
Sársaukinn varð svo mikill á tímabili að ég kastaði stanslaust upp og velti fyrir mér hvort ég væri kannski að fara að deyja og enginn vildi hræða mig með því að segja mér það? Ég hefði átt að gefa mömmu skartgripina mína áður en ég fór upp á fæðingardeild.
Rennandi sveitt hvíslaði ég að manninum mínum að ég vildi fá þessa mænudeyfingu. Hann hafði stungið upp á henni nokkrum sinnum áður en ég vildi alltaf bíða aðeins og sjá til. Innst inni hafði ég vonast til að komast í gegnum fæðinguna án hennar og fannst viss ósigur í að fá deyfinguna.
En nú var svo komið að ég hafði tekið þessa ákvörðun og mér létti um leið og ég bugaði „ósigrinum“ í huga mér frá. Nú myndi allt batna. Einmitt. Ég var tilbúin en það þýddi ekki að læknirinn sem myndi gefa deyfinguna væri laus. Við tók biðin eftir honum. Ég reyndi að mynda ekki augnsamband við neinn og einbeitti mér að því að anda. Mínúturnar siluðust áfram og mér fannst eins og ég myndi ekki lifa að sjá þennan lækni.
Loksins var bankað og læknirinn mættur.
Mér var borgið!
Sársaukinn var mun bærilegri eftir að deyfingin kikkaði inn (um 30 mín.) en hvarf alls ekki. Ég gat gengið um og fann vel hvenær ég þurfti að rembast en ég hafði heyrt alls konar hryllingssögur um að konur misstu alla tilfinningu í líkamanum vegna mænudeyfingar og gætu ekki gengið eða fundið fyrir neinu. Hér ber að minna á að læknavísindunum fleygir fram og það að fá deyfingu í dag er ekki það sama og fyrir 20 árum.
Barnið verður ekki vankað eða „dópað“ af mænudeyfingu og þú getur stjórnað styrknum. Þér er gefinn skammtur sem þú biður svo um ábót á ef þurfa þykir. Deyfingin hafði í mínu tilviki engin eftirköst; ég var fær um að sinna barninu eftir fæðingu og var ekki algjörlega úttauguð þótt ég væri þreytt.
Þessi tegund deyfingar kallast gangandi mænudeyfing. Þó ber að nefna að deyfingar fara misvel í fólk og fleiri deyfingarmöguleikar eru í boði.
Hamingjusöm fór ég heim með barnið og áður en leið á löngu fóru símtöl að berast. Ein af fyrstu spurningunum var gjarnan „fékkstu deyfingu?“
Spurningin var án efa ekki illa meint en mér leið eins og þarna væri kominn mælikvarði á mig. Var ég nagli eða ekki? Ég á vinkonur sem ég myndi flokka sem „sérhlífnar“. Þær eru fyrstar til að gefast upp í ræktinni og eiga erfitt með líkamlegan sársauka. Hvernig passar það að allavega tvær þessara vinkvenna minna bara „önduðu“ sig í gegnum sínar fæðingar? Var ég bara aumingi?
Ég átti erfitt með að sætta mig við hversu óbærilegur þessi sársauki hafði reynst mér. Ekki hjálpaði að það virtist skipta annað fólk máli hvort ég fékk deyfingu eða ekki.
Enginn spyr hvort þú ætlir að fá deyfingu ef þú ferð í botnlangaskurð sem tekur að meðaltali 24 mínútur. Fæðing tekur oft 24 stundir!
Jafnvel tannlæknirinn segir ekki: „Eigum við ekki bara að byrja að bora og ef sársaukinn verður óbærilegur þá gefum við þér eitthvað við honum! Deyfingin kikkar svo inn svona hálftíma síðar! Við borum bara á meðan!“
Og ekki gera út af við mig með að tala um að þetta sé náttúrulegur sársauki. Hann er ekki minni fyrir vikið! Verkir vegna margra lífshættulegra sjúkdóma koma til af „náttúrulegum“ orsökum. Eigum við að hætta að veita meðferð við þeim? Tekur fólk ekki verkjalyf við höfuðverk eða flensu?
Fæðing er líklega mesti sársauki sem nokkur kona upplifir á lífsleiðinni. Þú „andar“ þig voða lítið í gegnum það að koma manneskju út! Ekki frekar en þú andar þig í gegnum aðrar aðgerðir. Ég sé karlmann í anda sem verið er að sauma kynfærin saman á segja; ég anda mig bara í gegnum þetta með smá glaðlofti og góðri tónlist!
Engin kona upplifir fæðingu eins og önnur. Hjá sumum konum er þetta auðveldara en hjá öðrum og mikilvægast af öllu er að gera ekki lítið úr sársauka eða upplifun annarra. Valið er þitt. Deyfing eða ekki deyfing. Mikilvægast er að þú eigir eins gleðilega fæðingu og hægt er og sért sátt við þitt val. Þú ert stórkostleg hvort sem þú velur! Gerðu það sem er best fyrir þig og barnið þitt og vertu óhrædd við að ræða deyfingarmöguleika sem fyrst við viðeigandi lækni og ljósmóður. Þú stjórnar ferðinni!
Gleðilega fæðingu!