Í vikunni var tilkynnt hvaða leikskáld verður fastráðið leikskáld Borgarleikhússins næsta árið. Salka Guðmundsdóttir varð fyrir valinu úr hópi 39 umsækjenda. Salka er þýðandi og leikskáld og stundaði nám í Wales. Meðal verka henna eru Súldasker, Hættuför í Huliðsdal og Old Bessastaðir. Salka hefur meðal annars þýtt Emmu eftir Jane Austen og Hver er hræddur við Virginíu Woolf? sem frumsýnt verður á Nýja sviði Borgarleikhússins í næstu viku. Markmið leikritunarsjóðs Borgarleikhússins er að efla nýsköpun og fjölbreytni í íslenskri leikritun og auka vægi leikritunar í samfélaginu.
Við á Kvennablaðinu heyrðum örstutt í Sölku og óskuðum henni til hamingju með nýja starfið og spurðum hana nokkurra spurninga. Til hamingju Salka! Hvers virði er það fyrir þig að vera nú fastráðin sem leikskáld við Borgarleikhúsið?
Það er mjög mikils virði fyrir mig á ótal vegu. Ég fæ að einbeita mér að faginu í heilt ár, sem er algjör lúxus í þessum bransa, og gera það við sérlega hvetjandi og lifandi aðstæður. Þannig fæ ég lengri tímaramma til að prófa mig áfram en gengur og gerist. Og fer skyndilega að vinna á raunverulegum vinnustað í fyrsta sinn í rúman áratug, sem er mjög spennandi – ég hlakka til að vera týpan sem tekur strætó í vinnuna og á svo jafnvel eitthvað sem kallast helgarfrí.
Hvernig verður vinnu þinni við Borgarleikhúsið háttað?
Ég mun vinna markvisst að leikverki og nýta mér í þeirri vinnu þekkingu og krafta þeirra sem hjá húsinu starfa. Ég kem líka til með að koma að annarri starfsemi innan hússins og fæ vonandi að vera með nefið ofan í sem flestu.
Ertu með verk í smíðum?
Á síðasta ári var ég svo heppin að fá að skrifa glænýtt verk fyrir leikhópinn Sokkabandið, verk að nafni Old Bessastaðir sem Marta Nordal leikstýrir og verður frumsýnt nú í byrjun febrúar í Tjarnarbíói. Ansi magnaður hópur og frumsýningartilhlökkunin komin í mann. Þetta verk hefur átt huga minn og hjarta síðustu misserin og fátt annað komist að, en nú vinn ég hins vegar að fjölskylduverki fyrir Útvarpsleikhúsið sem verður mitt fyrsta verk á þeim spennandi vettvangi. Svo er ég með nokkrar lítt mótaðar en þó aðkallandi hugmyndir á teikniborðinu sem ég hlakka til að vinna að næstu mánuðina.
Old Bessastaðir verður frumsýnt í Tjarnarbíói í febrúar 2016.
Hvert er hlutverk leiksskálda á okkar dögum eða skyldur þeirra ef einhverjar eru? Að endurspegla samtímann? Að sýna breiskleika manneskjunnar – eitthvað annað?
Ég held að hlutverk leikhússins og þar af leiðandi leikskáldanna hafi í gegnum tíðina lítið breyst – ef við skoðum grundvallarhlutverk þess. Leikhús er vettvangur þar sem við komum saman til að láta segja okkur sögu, láta segja okkur eitthvað nýtt, skemmta okkur, hræða okkur, slá okkur út af laginu. Leikhúsið verður að hafa eitthvað að segja við okkur í núinu og það verður líka að þora að segja það óþægilega og óvænta. Við verðum að sýna breyskleika, fegurð, ljótleika, grimmd, gæsku og allt þar á milli. Hlutverk leikskáldsins hefur svo líka víkkað út með fjölbreyttari vinnuaðferðum. Mín sýn á leikskáldið er ekki að það sé einhvers konar yfirvitund eða alvaldur yfir textanum heldur sé það – og ég – hluti af listrænu teymi sem saman býr til sýningu. Auðvitað höfum við mismunandi hlutverk og hæfileika sem við komum með inn í leikhúsið, og auðvitað er leikskáldið að vissu leyti alltaf svolítið á kantinum þegar sýningin fer á flug á æfingatímanum, en mér finnst frjótt og gefandi að fá að vera leikskáld sem er með í ferðalaginu og hef verið svo heppin að eiga í slíku samstarfi.
Hvaða erlendum núlifandi leiksskáldum ertu hrifin af og afhverju?
Þegar ég velti þessu fyrir mér átta ég mig á því að flest minna eftirlætisleikskálda frá okkar tímum eru dáin og þá fyrir aldur fram, eins og til dæmis Austurríkismaðurinn Werner Schwab og Sarah Kane sem hefur líklega haft meiri áhrif á evrópsk leikskáld minnar kynslóðar en nokkuð annað skáld. En ég held mikið upp á danska leikskáldið Line Knutzon sem skapar mjög sérstæða veröld í sínum verkum, gjarnan þröngan heim þar sem gilda óvenjuleg en skýrt skilgreind lögmál. Uppsetning Benedikts Erlingssonar á „Fyrst er að fæðast“ eftir Line Knutzon hafði gríðarleg áhrif á mig á sínum tíma (eins og raunar allt sem leikhópurinn á Nýja sviðinu gerði skömmu eftir síðustu aldamót) því þar sá ég húmor, tragíkómík, dýpt og dásamleg skringilegheit sem hittu mig beint í hjartastað.
Hver er staða leikritunar á Íslandi að þínu mati?
Leikskáldið er sannarlega ekki dautt og það eru margir að skrifa inn í leikhúsið með einum eða öðrum hætti. Það kom ákveðin lágdeyða í leikritaskrifin fyrir svolitlu síðan og ég held að ástæðan hafi meðal annars verið aðstæðuleysi og óljóst hlutverk leikskáldsins í samhengi listgreinarinnar. Það útheimtir dirfsku og ákveðið æðruleysi að fara af stað með glænýtt verk og til að allir séu tilbúnir í það ferðalag þarf að skapa hvetjandi aðstæður og það þarf að búa til vinnuaðferðir sem skerpa á aðkomu ólíkra aðila að nýju verki. Þetta finnst mér vera á blússandi góðri siglingu núna á ýmsum vígstöðvum. Ég hef aldrei upplifað annað en að hér sé frjór jarðvegur fyrir hvers kyns frumsköpun.
Það sem ég hef þó áhyggjur af er leikritun fyrir börn og ungmenni, sem hefur verið hornreka í þónokkurn tíma þótt alltaf séu einhverjir sem leggja metnað sinn í vandaðar barnasýningar. Mér finnst gríðarlega mikilvægt að börn og ungt fólk fái, líkt og eldra fólk, leikhús sem hefur eitthvað að segja þeim um þeirra eigin veruleika, er sprottið úr þeirra umhverfi og talar beint til þeirra. Mig langar að sjá skýrari stefnumótun varðandi leikritun fyrir börn, einhvers konar átak, því það myndi eflaust skila sér á örfáum árum og þá eigum við líka leikhúsáhorfendur og leikhúslistafólk til framtíðar.
Hvaðan færðu innblástur í verkin þín?
Ég fæ innblástur frá öðru listafólki alla daga en kannski ekki síst úr hversdeginum. Mér finnst fólk svo skemmtilega skrítið. Manneskjan er stundum svo aum og smá, en við eigum okkur samt einhvern veginn alltaf viðreisnar von, mitt í öllu ruglinu. Eða ég reyni að halda í þá von …
Meðfylgjandi er mynd af Sölku Guðmundsdóttur með stjórn Leikritunarsjóðs, þeim Vigdísi Finnbogadóttur, Kristínu Eysteinsdóttur Borgarleikhússtjóra og Brynjólfi Bjarnasyni.