Íslenskir karlar hafa merkilega oft haft sterkar skoðanir á því hvernig íslenskar konur ættu að klæða sig. Einn slíkra var Sigurður Guðmundsson (f. 1833, d. 1874), stundum kallaður Sigurður málari. Hann gerði grein fyrir hugmyndum sínum um nýjan íslenskan kvenbúning í greininni Um kvennbúnínga á Íslandi að fornu og nýju, sem birtist í Nýjum félagsritum árið 1857, og hugmyndir hans náðu strax hylli; fyrsti skautbúningurinn var kominn í notkun í Reykjavík síðla árs 1859.
Að mati Sigurðar var hörmung að sjá útganginn á íslensku kvenfólki árið 1857, ekki hvað síst höfuðfötin:
[---] höfum vér fengið hatta, sem í sniði varla líkjast neinu, sem konur hafa borið fyr eða síðar; þeir líkjast mest hellisskúta, svo að konur, sem bera þá, líkjast mest steinuglum, eða kattuglum, sem hnipra sig inn í skúta til að forðast dagsljósið. (s. 37)
Hann lagði svo til að íslenskar konur skrýddust faldi við hinn æskilega nýja búning sem hann hannar og segir um það æskilega höfuðfat:
Í Norðmandí, sem að mörgu er álitið kjarninn úr Frakklandi, sér maðr faldinn enn í dag, og hefir hann haldizt við síðan á dögum Göngu-Hrólfs; þessvegna mun það vera, að Frökkum, sem koma til Íslands, verður svo starsýnt á faldinn, því hann er einn hluti þeirra gamla þjóðbúníngs. (s. 41)
Á þessu póstkorti sést faldbúningur konu frá Normandí á 19. öld.
Eftir að hafa stungið upp á að núverandi faldi (gamla spaðafaldinum) verði breytt, því „þessi þunni leggr lítr ekki vel út frá hlið að sjá, og er líkastr öngli“, sagt að ekki ættu konur að hylja hárið með faldinum (enda hefðu þær Guðrún Ósvífursdóttir og Helga hin fagra ekki gert það) og lagt til að „gamli“ höfuðdúkurinn væri settur yfir faldinn, ítrekar Sigurður tenginguna við Normandí: „Ég hef áðr sýnt yðr, að konur í Norðmandí láta sér þykja sóma að bera fald enn í dag, en þær þykja fríðastar og dugmestar af frakkneskum konum.“ (s. 52)
Íslenskar konur hlýddu því strax að klæðast sams konar faldi og þær fríðustu og dugmestu meðal franskra kvenna, konurnar í Normandí á Frakklandi. Hefur sjálfsagt ekki spillt ef þær íslensku hafa trúað því að þessi faldur væri frá dögum þess hrausta danska víkings Göngu-Hrólfs. Og þær hafa örugglega viljað allt til vinna svo þær líktust ekki lengur steinuglum og kattuglum!
Gamalt íslenskt póstkort sem sýnir konu í kyrtilbúningi eftir forskrift Sigurðar málara.
Og íslenskar konur hafa allt fram á þennan dag klæðst nokkrum mismunandi útgáfum af skautbúningum/faldbúningum Sigurðar málara á stórhátíðum og tyllidögum, nærtækasta dæmið er auðvitað allar fjallkonurnar sem troða uppi á 17. júní ár hvert.
Gömul mynd af konu í skautbúningi eftir forskrift Sigurðar málara.
Það má líklega þakka fyrir að Sigurði málara hugnaðist akkúrat þessi útgáfa af normannska faldinum því enginn sérstakur einhugur virðist hafa ríkt um það höfuðfat í Normandí á hans tímum, sem sjá má á síðunni Normandy folk costumes I, Stijlcabinet.com. Við hefðum getað endað með talsvert ankannalegra höfuðfat á 17. júní en þetta.
- Mun lengri og ítarlegri umfjöllun um íslenska faldbúninginn og áhrifin frá Normandí má lesa í bloggfærslu minni, Er íslenski skautbúningurinn frá Normandí?