Í síðustu alþingiskosningum var 81,4% mæting á kjörstað. Það telst vera nokkuð góð mæting, 7. sæti meðal OECD ríkja. Góð mæting er þó ekki endilega góð mælieining á lýðræði eins og sést kannski á Sviss, sem er neðst á þessum lista með rétt um 50% mætingu á kjörstað. Í Bretlandi mæta um 65% og ýmsir hafa meira að segja hvatt fólk til þess að kjósa ekki.
Í síðustu sveitarstjórnarkosningum á Íslandi var kjörsóknin ekki nema 63%. Heil 30% „nenntu því ekki„. Breytti það einhverju? Kannski ekki en það getur vel verið að það hafi ekki munað miklu.
Gott dæmi um hversu „litlu“ munaði er auðvelt að finna í síðustu alþingiskosningum. Þó kjörsókn hafi verið falleg 81,4% þá var eiginleg kosningaþátttaka ekki nema 70%. Hin rúm 11% kjósenda sem mætti og greiddi atkvæði á einn eða annan hátt fékk engan fulltrúa. Hefði alveg eins getað setið heima. Atkvæðin fóru beinlínis í ruslið (eða voru notuð til þess að fara á fótboltamót í Brasilíu).
23 þúsund kjósendur fengu engann fulltrúa. Það eru jafn margir kjósendur og allir á kosningaaldri í NV kjördæmi. Allir. NV kjördæmi er með 7 þingmenn (+1 jöfnunarþingmann). Með réttu ættu þessir 23 þúsund kjósendur að fá allavega 7 þingmenn.
Víkjum nú að núverandi stjórnarmeirihluta. Ég hef skrifað um þetta áður en góð vísa er aldrei of oft kveðin. Núverandi stjórnarmeirihluti er með 7 þingmanna meirihluta. 38 þingmenn sem styrkir styðja ríkisstjórnina falli. 38 þingmenn sem eru, miðað við hlutfall atkvæða, 7 þingmönnum of mikið. Væru stjórnmálin á Íslandi „aðeins“ öðruvísi ef núverandi ríkisstjórnarflokkar hefðu nema 31 þingmann eða kannski eins þingmanns meirihluta? Ef svo, hefði Unnur Brá kosið með því að rjúfa þing?
Þrátt fyrir allt sem ég hef talið upp hér að ofan þá er ég frekar bjartsýnn á framtíðina. Þrátt fyrir að ýmsu sé kastað á Pírata (ég eftirlæt lesanda um að greina hvort eitthvað sé til í þessum skotum) þá sé ég enn atkvæði til Pírata vera leiðréttingu vandamálinu hér að ofan. Atkvæði til Pírata jafngildir ekki klámi í grunnskóla. Atkvæði til Pírata jafngildir ekki því að kókaín flæði út um víða velli. Atkvæði til Pírata rústar ekki samfélaginu. Alveg eins og atkvæði til annara stjórnmálaflokka gerir það ekki heldur. Það er enginn stjórnmálaflokkur með það að markmiði að rústa samfélaginu. Enginn, sama hvernig það lítur út eða hverjar afleiðingar ýmissa aðgerða (eða leysis) voru. Sjálfstæðisflokkurinn hafði ekki hrunið að markmiði áratuginn á undan. Framsóknarflokkurinn meinti gott eitt með skuldaleiðréttingunni. Samfylkingin vildi að skjaldborgin heppnaðist. Vinstri græn ætluðu ekkert að fara í stóriðjuframkvæmdir.
Afleiðingarnar urðu samt aðrar en ætlunin var. Það varð bankahrun (og ástæður þess eru vel raktar í skýrslu rannsóknarnefndar alþingis). Skuldaleiðréttingin varð ekkert almenn leiðréttingaraðgerð. Skjaldborgin snéri í vitlausa átt. Bakki varð að þinglokamáli.
Þegar ég segi auðu atkvæðin þá á ég ekki bara við þau atkvæði sem skiluðu sér í kjörkassana án x-merkis. Ég á líka við þau atkvæði sem voru ekki talin. Eru fulltrúalaus í einhverri ruslafötu. Þau atkvæði eru jafn auð og þau án x-merkisins. Þau eru jafn auð og atkvæði þeirra sem sátu heima. Til þess að vera hárnákvæmur þá höfðu x-merktu atkvæðin þó áhrif á 5% þröskuldinn. Það hefði þó aldrei hleypt öðrum flokki yfir 5% þröskuldinn og því eru þau í raun jafngild því að vera auð.
Þetta kjörtímabil sem senn tekur enda má því í raun kalla kjörtímabil auðu atkvæðanna. Ef auðu atkvæðin hefðu fengið fulltrúa þá væri núverandi ríkisstjórn ekki með meirihluta. Það sem gerðist hins vegar var að núverandi ríkisstjórnarflokkar fengu í raun fulltrúa allra þessara auðu atkvæða. Þeir fengu þessa 7 þingmenn sem auðu atkvæðin hefðu átt að fá. Þessu er hægt að breyta.
Frumvarp stjórnlagaráðs breytir þessu.
Þingsætum skal úthluta til samtaka frambjóðenda þannig að hver þeirra fái þingmannatölu í sem fyllstu samræmi við heildaratkvæðatölu
Atkvæði til Pírata breytir þessu. Einhverjir aðrir flokkar eru með svipaða hluti á sinni stefnuskrá. Það gekk ekki svo vel síðast hjá þeim að koma því í gegn. Ekki hjálpaði Framsókn þó þau hafi verið með það mál mjög hátt á lofti á því kjörtímabili. Ég gantast oft með það að ef Framsókn hefði staðið við það loforð þá væru Píratar ekki til í dag. Það vita allir hvernig Árni Páll fór með stjórnarskrármálið, það er kannski ekki hægt að kenna allri Samfylkingunni um það en svona fór það samt. Kannski vilja þau annað tækifæri. Ég hlakka til að sjá það á borði en ekki bara í orði þegar þarf að standa við efndirnar.
Atkvæði til Pírata breytir þessu. Auðu atkvæðin fá rödd og hinn „sterki“ meirihluti verður ekki gefins. Til þess að það sé hægt að ná þeim árangri þá þarf fólk hins vegar að mæta á kjörstað og nota atkvæðið sitt. Þessu er ekki hægt að breyta. Þetta er ekki hægt að laga nema með því að kjósa. Þetta geta Píratar lagað (með nógu mörgum atkvæðum). Aðrir hafa reynt og mistekist eða jafnvel skemmt. Þeim gekk örugglega gott eitt til en þetta eru afleiðingarnar. 23 þúsund manns án fulltrúa.