Ég sit í stjórn Samtaka leigjenda sem er ekki í frásögur færandi nema að viðbrögðin við stofnun samtakanna færðu mér sönnur á að neyðin á íslenskum leigumarkaði er mikil og líklega meiri en tölur gefa til kynna.
Þessi pistill verður samt ekki um Samtök leigjenda eða það starf sem þar fer fram heldur mína eigin reynslu af þessum markaði. Eins og staðan er í dag er ég að fara að flytja í þriðja húsnæðið á þremur árum. Ég er góður leigjandi, borga alltaf á réttum tíma, er reglusöm og almennt bara fín í umgengni. Þannig að það er ekki vegna þess að ég sé óábyrgur leigjandi sem veldur því að ég þarf að flytja svona oft.
Því miður er það svo að staðan á íslenskum leigumarkaði hefur versnað til muna síðustu ár. Erfitt reynist að finna húsnæði til langtímaleigu og yfirleitt eru ekki gerðir leigusamningar nema til eins árs í senn.
Það er því happa glappa hvort að slíkir samningar eru framlengdir að ári liðnu. Einnig hefur leiga hækkað umtalsvert mikið á síðustu árum sem gerir það erfitt að finna húsnæði í því hverfi sem maður býr í á viðunandi verði.
Ef ég væri ein þá myndi þetta ekki skipta neinu máli en þar sem ég á fimm börn þá skiptir þetta máli. Sem betur fer er hluti barnanna minna orðinn stálpaður, skilur ástandið og tekur tvo strætóa á milli sveitarfélaga til þess að geta haldið áfram í skóla í Mosfellsbæ þó svo að við séum flutt í Hafnarfjörð. Þau eru að komast á framhaldsskólaaldur sem gerir það að verkum að þau munu hvort eð er fara í skóla hingað og þangað óháð búsetu.
Staðan fyrir litlu börnin mín er ekki svona góð þar sem þau eru ekki orðin nógu gömul til að taka strætó á milli sveitarfélaga til að halda í vinina og skólann. Næsta haust mun 8 ára dóttir mín því byrja í þriðja skólanum síðan hún byrjaði skólagöngu sína. Sonur minn sem er að fara að byrja í 6 ára bekk mun byrja skólagöngu sína með allt öðrum krökkum en hann hefur kynnst síðasta árið í leikskólanum og eru orðnir vinir hans. Ef heppnin er með okkur munu þau ekki þurfa að skipta um skóla næstu 2-3 árin, en því miður er ekkert öruggt í þeim efnum þegar talað er um hinn íslenska leigumarkað.
Börnin mín njóta því ekki þess öryggis að geta alist upp með vinum sínum í umhverfi sem þau þekkja og líður vel í. Þau munu upplifa óöryggi þess sem veit ekki hvort staðan verður svona eða hinsegin eftir mánuð, hálft ár eða ár. Ef illa fer munu þau hætta að tengjast öðrum börnum eins náið því þau vita að þau munu hvort eð er flytja innan tíðar. Þau munu ekki tengjast fullorðnum í skólanum á sama máta þar sem óöryggið við það hvort þau fara eða vera er alltaf til staðar. Ef illa fer mun þessi staða þeirra, þ.e. stöðugir flutningar, hafa félagslega vond áhrif í lífi þeirra til langframa.
Það sem undrar mig, þegar ég tek í burtu almennt hátt leiguverð, er að í samfélagi sem á að heita velferðarsamfélag, skuli vera litið svo mjög fram hjá þörf barna fyrir öryggi og stöðugleika í lífi sínu.
Það er lýjandi fyrir alla fjölskylduna að þurfa stöðugt að vera að pakka niður og taka upp úr kössum. Þessi leit að húsnæði sem finnst seint og um síðir hefur stressandi áhrif á alla fjölskylduna.
Þegar verst lætur þarf fólk að fá inni hjá vinum og vandamönnum eða jafnvel splitta upp fjölskyldum svo að allir fái þak yfir höfuðið.
Að horfa fram á svona húsnæðisóöryggi til langframa er líka lýjandi og leiðinlegt og sem foreldri sker það mig í hjartað að horfa fram á að kannski munu börnin mín þurfa að skipta um skóla oftar en einu sinni í viðbót áður en grunnskólagöngu þeirra lýkur.