Til hamingju með að sækja um stöðu útvarpsstjóra. Þú hefur nú þegar lýst yfir áhyggjum af því að þetta verði hugsanlega pólitísk ráðning? Eru það nokkuð nýjar fréttir? Hefur það ekki alltaf verið svo?
Takk fyrir, jú það er satt. Í gegnum tíðina hefur pólitískur þefur loðað við útvarpsstjórastöðuna. En krafan um að faglega sé staðið að verki við ráðningu í opinber embætti hefur farið vaxandi á undanförnum árum. Það þýðir ekki að fulltrúar almennings megi ekki koma að slíkum ráðningum, heldur að þeir taki ábyrgð á gjörðum sínum og láti önnur sjónarmið ráða heldur en flokksskírteini eða hagsmunatengsl. Stjórn Ríkisútvarpsins fær nú þennan kaleik, að ráða útvarpsstjóra, og nú kemur í ljós hversu vel þau eru vandanum vaxin. Veldur hver á heldur.
Hverjar yrðu þínar áherslur ef þú fengir útvarpsstjórastöðuna?
Ég vil leggja mitt af mörkum til þess að efla Ríkisútvarpið sem fjölmiðil í almannaþágu svo það geti um ókomin ár verið lýðræðis- og menningarvörður og sinnt því hlutverki að kynna margbreytileika mannlífs, lífsviðhorfa og lífsskilyrða í landinu, vera vettvangur mismunandi skoðana á málefnum líðandi stundar og stuðla þar með að „lýðræðislegri umræðu, menningarlegri fjölbreytni og félagslegri samheldni í íslensku samfélagi“ eins og segir í lögum.
Ríkisútvarpið er hluti af lífi okkar landsmanna. Það hefur verið okkar menningarstofnun – leiksvið, ráðstefnusalur og skóli – okkar öryggis- og samskiptalína, og gluggi út í hinn stóra heim. Það hefur svæft okkur á kvöldin og vakið okkur á morgnana. Það hefur verið mótandi fyrir lýðræðisþróun, málvitund og varðveislu íslenskrar tungu og þar með gæði opinberrar umræðu. Mér er afar annt um þetta hlutverk Ríkisútvarpsins. Um leið tel ég mikilvægt að Ríkisútvarpið skilgreini vel á hvern hátt það fær best gegnt sínu hlutverki á íslenskum fjölmiðlamarkaði – af þeim metnaði, heiðarleika, fagmennsku og virðingu sem ætlast er til – í samstarfi og/eða samkeppni við aðra fjölmiðla.
Þú segir að RÚV sé okkar öryggis- og samskiptalína? Eru þessi rök ekki úrelt á tímum nú-fjölmiðlunar þar sem fréttir, jafnvel hamfarafréttir birtast á samskiptamiðlum áður en þær rata í hefðbundna fjölmiðla?
Vissulega gætu aðrir fjölmiðlar sinnt þessu hlutverki, og þeir gera það margir hverjir upp að vissu marki. En öryggis- og almannavarnahlutverkið snýr ekki aðeins að því að vera fyrstur með fréttirnar, heldur einnig að veita skipulegar upplýsingar til almennings og ná til fólks. Í lögum segir beinlínis að Ríkisútvarpinu beri að tryggja nauðsynlega öryggisþjónustu með upplýsingamiðlun um útvarp um landið allt, því ber að setja sér öryggisstefnu og tryggja að sambandið við landið og miðin rofni ekki þegar mikið liggur við. Ég hef búið árum saman úti á landi þar sem náttúruvá hefur knúið dyra, og veit af eigin reynslu hvers virði það er að hafa þessa öryggislínu sem Ríkisútvarpið er. Sannleikurinn er sá, að enn þann dag í dag gegnir RÚV þessu almannavarna- og öryggishlutverki öðrum fjölmiðlum betur.
Engin kona hefur gegnt þessari stöðu, er mál til komið að kona verði ráðin í starf útvarpsstjóra?
Það er svo sannarlega tímabært orðið að kona verði útvarpsstjóri.
Hvaða gerir þig einstaka sem umsækjanda?
Ég tel að þar muni mest um starfs- og stjórnunarreynslu mína frá liðnum árum en einnig menntun mína. Ég er með doktorspróf í íslenskum bókmenntum og þjóðfræðingur að mennt, hef víðtæka starfsreynslu, góða innsýn í íslenskt samfélag, sýn á hlutverk Ríkisútvarpsins og tel að ég geti verið öflugur málsvari þess út á við en um leið styrkur stjórnandi og góður liðsmaður inn á við.
Ég hef mikla reynslu af stjórnun, opinberum rekstri, starfsmannahaldi, stefnumótun og markmiðssetningu. Ég þyki hafa leiðtogahæfileika, vera áreiðanleg og sjálfstæð í lífi og starfi, hef gott vald á íslensku máli í ræðu og riti. Um árabil hef ég lifað og hrærst í íslensku menningarlífi.
Svo skulum við ekki gleyma að ég starfaði um árabil á Ríkisútvarpinu, sem fréttamaður, vaktstjóri frétta, dagskrárgerðarmaður og pistlahöfundur. Tengsl mín við Ríkisútvarpið hafa aldrei rofnað.
Þegar á allt er litið hef ég ýmislegt til brunns að bera, enda ekki fædd í gær.
Hvernig á að laða unga hlustendur að Rás 1 og 2?
Það að laða unga hlustendur að Rásum 1 og 2 er ekki eins manns verkefni. Öll yfirstjórn stofnunarinnar sem og starfsmenn hennar – ekki síst dagskrárgerðarfólkið – þurfa að koma að þeirri vinnu að móta stefnu sem líkleg er til þess að laða hlustendur og áhorfendur að Ríkisútvarpinu. Raunar finnst mér ástæða til þess að huga að öllum aldurshópum í þessu sambandi. Ríkisútvarpið þarf líka að skilgreina vel hvernig það hyggst haga sér í samstarfi og samkeppni við aðra fjölmiðla. Í hverju er sérstaða fjölmiðilsins fólgin og hvað er það hins vegar sem aðrir geta gert jafn vel eða e.t.v. betur? Fjölbreytt framboð dagskrárefnis og samvirkni nýmiðlanna (netsins) við hefðbundnar útsendingar skiptir hér miklu.
Í dag, þegar dagskrárefni er aðgengilegt á svo ólíkum miðlum sem raun ber vitni, hvaða áherslur á að leggja í dagskrárgerð hjá RÚV til þess að búa til efni sem hefur aðdráttarafl og ekki er aðgengilegt annars staðar og skapa þannig eftirspurn og sérstöðu?
Fjölbreytni er lykilorð í þessu sambandi. Ég hef mun meiri trú á fjölbreytninni heldur en fastmótuðum skilgreiningum á því ”hvað” skuli standa til boða. Sem menningar- og samfélagsmiðill þarf Ríkisútvarpið að vera vakandi fyrir straumum samfélagsins og síhlustandi á nýjar hugmyndir. Hér þarf að huga að gæðum þess efnis sem boðið er upp á ekki síður en magni. Vönduð vinnubrögð þar sem borin er virðing fyrir grundvallarsjónarmiðum um menningarfjölbreytni, jafnvægi sjónarmiða, ábyrgan fréttaflutning o.s.frv. hvort sem um er að ræða dagskrárgerð, fréttir eða aðra samfélagsumræðu – þetta er það sem skiptir máli.
Hvernig myndir þú hagræða í rekstrinum því það liggur fyrir að það verður að gera? Ef þú hefðir þurft að vera með niðurskurðarhnífinn á lofti, hvar hefðir þú tekið til hendinni innan stofnunarinnar?
Ætli ég myndi ekki byrja á því að huga að sameiningar- og samlegðarmöguleikum í allri starfseminni, bæði tæknivinnslu og dagskrárgerð. En fyrst myndi ég vilja láta fara fram stefnumótunarvinnu þar sem markmið allra deilda yrðu skilgreind sem ítarlegast og stefna þeirra mótuð í samráði og samstarfi við þá sem þar vinna. Fyrst er að átta sig á því hvaða þætti starfseminnar þarf að verja með öllum ráðum – hvað er ”beinið” sem ekki má höggva. Síðan þarf að skilgreina ”fitulagið” sem má missa sín, og vinna sig út frá þessum skilgreiningum. Þetta er ekki einfalt verkefni og það verður að vinnast í samstarfi við vinnustaðinn sjálfan þannig að bæði stjórnendur og starfsfólk séu nokkuð sammála um hvað skuli varið, hvar skuli sparað og með hvaða hætti það skuli gert.
Hvernig fannst þér staðið að uppsögnunum?
Ég var undrandi á þeim atgangi öllum og fannst ekki mannúðlega að þessu staðið. Ég fæ heldur ekki séð að Ríkisútvarpið spari mikið á því að hafa fólk á biðlaunum mánuðum saman á sama tíma og ráðnir eru verktakar til þess að sinna störfum þeirra sem reknir voru, án þess að stöður séu auglýstar eins og góðar stjórnsýslureglur kveða á um. Ríkisútvarpið er opinber stofnun og þarf að ganga fram af hófstillingu og ábyrgð á öllum sviðum.