Á samfélagsmiðlum eru hópar þar sem fólk hefur komið saman til að ræða um starfsemi barnaverndarnefnda í sveitarfélögum landsins, starfsfólk þess og hegðun gagnvart fólki sem af einhverjum og oft óskiljanlegum ástæðum hefur verið sakað um að sinna ekki börnum sínum eða fara illa með þau á einn eða annan hátt.
Sá sem þetta ritar hefur fengið sendar nokkrar ljótar sögur frá fólki, sér í lagi einstæðum mæðrum en einnig frá fólki í sambúð sem hefur orðið fyrir því sem kalla mætti hreinar og klárar ofsóknir af hendi fulltrúa og starfsfólks þessara nefnda. Í sumum tilfellum hefur þetta starfsfólk gengið svo langt að fjarlægja börn af heimilum fólks án þess að hafa til þess heimildir í lögum eða úrskurð frá þar til gerðum yfirvöldum.
Einnig þekkir undirritaður til nokkurra mála þar sem einstæðar mæður hafa misst börn sín og forræði yfir þeim vegna ótrúlegrar framkomu barnsfeðra þeirra og jafnvel nánustu ættingja.
Allt eru þetta ljót mál sem bera vitni mannvonsku og grunnhyggni fullorðins fólks sem á að hafa hag og velferð barnana að leiðarljósi. Ófagleg vinnubrögð sem bitna ekki bara á mæðrum og foreldrum þessara barna, heldur koma hvað verst niður á börnunum sjálfum.
Hér að neðan sjáum við börn fjarlægð af dönsku heimili og maður spyr sig í kjölfarið þegar barnaverndarnefndir starfa með þessum hætti, hvaða áhrif það hefur til langframa á börnin að vera tekin af heimili foreldra sinna?
Nýleg frétt á mbl þar sem börn hafa þurft að þola ofbeldi í 10 ár meðan „málið er skoðað“ hlýtur að segja risastóra sögu í þessu samhengi, sérstaklega þegar einhver „amman“ þarf ekki annað en klaga dóttur sína af því henni er illa við kærastann hennar til að barnaverndarnefnd viðkomandi sveitarfélags ryðjist svo gott sem samdægurs inn í lögreglufylgd til að fjarlægja börnin. Þess eru því miður mörg dæmi.
Það virðast vera mikil brögð að því að þetta fólk misbeiti því valdi sem því er trúað fyrir og beiti oftar en ekki hreinu og kláru ofbeldi í starfi sínu í skjóli laga og reglna, valdi sem þetta fólk ræður ekki við og skaðar því bæði börn og foreldra.
Þá fer maður að velta því fyrir sér í ljósi fjölda frásagna foreldra og einstakra barna líka, hvernig eftirlit sé með störfum þessa fólks, því stundum er eins og skýrslur starfsmanna barnaverndanefnda séu ýmist falsaðar, upplognar eða skáldaðar í verstu tilfellunum ef eitthvað er að marka þá miklu umræðu sem er í gangi um einstaka umdeilda starfsmenn. Eftirlit með framferði barnaverndarstarfsmanna virðist ekki vera neitt þrátt fyrir sífelldar kvartanir foreldra.
Ég er með í fórum mínum gamlar og nýjar sögur meira en 10 ár aftur í tímann frá einstaklingum sem ég þekki og sem hafa lent í klóm þessarar stofnunar sem Barnaverndarstofa er sem og nokkrar barnaverndarnefndir, bæði á höfuðborgarsvæðinu sem og á landsbyggðinni. Sögur sem eru svo rosalegar að manni virðist að starfsfólkið sem á að vernda börn og hafa hagi þeirra að leiðarljósi séu í raun verstu ofbeldismanneskjurnar gagnvart börnunum, sem þau eiga að vernda.
Það er vont að skrifa næstu setningu en hún verður að vera hérna líka.
Eftirlitskerfið innann Barnaverndarstofu gagnvart starfsfólki barnaverndarnefnda í landinu er eins og níðingi væri falið að rannsaka sín eigin brot gagnvart þeim sem hann níðist á. Það er ljót en sönn staðreynd.
Það getur ekki verið vernd eða sáluhjálp fyrir börn að draga þau æpandi og grátandi út af heimili sínu þar sem þau vilja helst vera þegar allt er í sómanum og neyðarvista þau hjá vandalausum eða það sem verra er, ættingjum sem logið hafa upp á foreldra þeirra til að fá börnin til sín með því að „hefna“ sín á sínum eigin afkvæmum vegna ósættis eða einhverra annarra ástæðna.
Afhentu barnið!
Ég ætla að birta hérna eina sögu frá ungri konu sem sjálf átti mjög erfitt sem barn og unglingur þar sem barnaverndaryfirvöld höfðu afskipti af hennar málum en er nú í þeirri aðstöðu að það er gerð krafa á það að hún láti elsta barnið sitt frá sér, með hótunum og ógnunum, þar sem barnarverndarnefndir og starfsmenn þar á bæ telja sjálfum sér og öðrum trú um að hún sé ekki hæf til að ala barnið upp.
Dæmi hver fyrir sig:
„Ég er 23 ára 2ja barna móðir. Ég á stúlku fædda 2010 og dreng fæddan 2014. Ég átti dóttur mína þegar ég var enn undir lögaldri, 17 ára gömul. Ég var ein og glímdi við slæm veikindi, s.s. þunglyndi, kvíða og persónuleikaröskun, persónuleikaröskunin var mjög slæm á þessum tíma og þá poppuðu oft upp ranghugsanir gagnvart öðrum sem gerði fjölskyldunni erfitt með að hjálpa mér, ég var lokuð, vildi ekki hjálp og mjög þunglynd með fæðingarþunglyndi ofan á það.
Barnsfaðirinn stakk af og eignaðist tvær stúlkur með annarri konu. Þegar dóttir mín var ca 4 mánaða gömul varð hún veik, hún ældi öllu sem hún drakk og borðaði, ég hafði farið með hana um það bil sex skipti upp á spítala á sirka tveimur vikum og alltaf var ég send heim með barnið án þess að væri hlustað á mig. Loks þegar dóttir mín hætti alfarið að borða og drekka þá fór ég aftur með hana á Barnaspítala Hringsins og gerði læknum grein fyrir því að ég færi ekki þaðan út fyrr en eitthvað yrði gert fyrir barnið, þá fyrst fóru þeir að skoða hana almennilega og barnið var þornað upp, sem þýðir að hún var lögð inn með vökva í æð, við vorum þar inni í viku.
Á meðan dvöl okkar stóð á spítalanum hringdu læknar í barnaverndarnefnd og vorum við mæðgur sendar á vistheimili í Hafnarfirði, þar vorum við í viku, þá vorum við sendar á annað vistheimili í Kópavogi, þar var fósturmóðirin með 4 börnin sín og vann 2–3 vinnur í einu, sem einfaldlega að mínu mati var of mikið fyrir hana. Ég varð enn meira þunglynd á þessu vistheimili, þau fundu fyrir mig geðlækni sem ég byrjaði að hitta, þau ákváðu að setja mig á þunglyndislyf, kvíðalyf og svefnlyf. Nokkrum dögum eftir að ég byrjaði á svefnlyfinu þá kvartaði fósturmóðirin í barnaverndarnefnd að ég vakni ekki við barnið á næturnar, þá auðvitað varð ég að hætta að taka inn svefnlyfin og verða andvaka aftur af kvíða.
Ég viðurkenni að ég hugsaði ekki vel um dóttur mína á þessu tímabili, ég var það þunglynd að ég hugsaði ekki einu sinni um sjálfa mig. Þegar dóttir mín var um 6–7 mánaða gömul þá gat ég ekki verið á þessu heimili lengur, mér leið svo illa þar, ég mátti fara en ég mátti ekki taka dóttur mína með mér. Ég fór í sirka 2 mánuði, kom svo aftur, fannst það erfitt að vera lengi frá dóttur minni.“
Þetta eru 9 blaðsíður af efni í meðfylgjandi skjali sem spannar sögu þessarar konu og baráttu hennar við kerfi sem er óréttlátt og þungt í vöfum þar sem einstaka starfsmenn hreinlega leggja hana í einelti með kúgunum og hótunum. Skýrslur þeirra og frásagnir af atburðum standast oft ekki á við það sem raunverulega gerðist og oft vantar efni og staðreyndir í skýrslurnar.
Vinnubrögðin eru stundum þannig að forðast er að tala við aðila sem eru nátengdir málinu til þess að hægt sé að fá út fyrir dómstólum fyrirfram ákveðna niðurstöðu.
Hún segir svo í niðurlagi bréfs síns:
„Ég fæ þær upplýsingar að þegar barnaverndarnefnd á Íslandi reynir að svipta foreldrum forræðinu yfir börnum þeirra þá er í yfir 99% tilfella dæmt barnaverndarnefnd í hag. Hvar er réttlætið á þessu landi? Dómarar, sálfræðingar og margir lögmenn sem standa ekki upp á móti þessari nefnd, það er út í hött hve langt barnavernd á Íslandi hefur komist með að brjóta barnalög og missa sig í valdaníð!
Ég vona að þessi skrif verði til þess að aðrir foreldrar í sömu stöðu muni þora að koma fram líka til að gera samfélaginu grein fyrir því hve slæmt þetta kerfi er orðið. Ég vona líka innilega að starfsmenn og yfirmenn barnaverndarnefndar, sérstaklega þau sem nota völd sín til að rústa lífi foreldra, skammist ykkar! Ég hef oft fengið frá starfsfólki „ég veit hvernig þér líður“, hvernig veist þú það? Hefur barnið þitt verið rifið í burtu frá þér þótt þú sért að reyna þitt besta í foreldrahlutverkinu?
Við erum ekki fullkomin, allir foreldrar gera mistök en við eigum samt ekki það skilið að missa frá okkur börnin á neinn hátt, barnaverndarnefnd ætti nú frekar að fara og skoða heimilin sem þurfa virkilega á hjálp að halda, t.d. ofbeldisheimili, áfengis eða fíkniefna foreldra og þess háttar. Sem er ekki tilfellið hjá mér!
Nú bara bíðum við í óvissunni, fáum við prinsessuna okkar til okkar aftur eða ekki?
Nú er það í höndum dómara.“
Eftir að hafa lesið þetta bréf og talað við þessa konu ásamt marga fleiri foreldra sem hafa verið sviptir forræði yfir börnum sínum, margir þeirra að ósekju en eingöngu vegna þess að einhverjum var „illa við“ viðkomandi, þá sannfærist ég alltaf betur og betur um að þarna er stofnun sem stendur engan veginn undir nafni þegar um vernd barna er að ræða.
Það þarf að koma á eftirliti með þessum málum og þessari barnaverndarstofu og téðum nefndum á hennar vegum. Eftirliti sem fer yfir málefni þeirra sem hafa verið sviptir forræði yfir börnum sínum og á hvaða forsendum það var gert og hvernig málin voru unnin og af hvaða starfsmönnum.
Stofnun sem á að sjá um velferð og vernd barna í þessu landi verður að standa undir nafni en ekki fá á sig þann stimpil að vera ofbeldisstofnun sem fer á skjön við hlutverk sitt og snýr því á hvolf eins og því miður ótrúlega margir foreldrar hafa upplifað frá henni.