Ég man eins og það hafi gerst í gær þegar ég eignaðist lítinn bróður, þó svo að 35 ár sé liðin. Þetta var mjög erfitt tímabil fyrir litla níu ára stelpu. Þegar mamma var ólétt var ég voða spennt og óþolinmóð að bíða þessa níu mánuði eftir litla krílinu.
Svo rann upp dagurinn og mamma fór á spítalann að eignast barnið. Pabbi klæddi mig í kjól og við fórum að heimsækja mömmu og litla bróður á spítalann. Þegar þangað var komið breyttist spennan í afbrýðisemi. Litli bróðir fékk aðeins of mikla athygli fyrir minn smekk og þegar ég var spurð hvernig mér litist nú á litla bróður, tilkynnti ég að mér fyndist hann nú frekar ljótur (að sjálfsögðu var hann voða sætur og er fjallmyndarlegur ungur maður í dag og besti bróðir).
Fyrstu mánuðirnir voru erfiðir á meðan ég var að venjast tilveru litla bróður, en í dag er ég reynslunni ríkari og nýtti ég mér hana þegar ég eignaðist mitt annað barn.
Er betra að bíða?
Margir vilja meina að rétt sé að bíða með að eignast annað barn þar til frumburðurinn er orðinn 2ja ára því fyrr hafi barnið ekki þroska til að deila foreldrunum með öðru barni. Ofangreint dæmi kveður þessa kenningu í kútinn því ég var 9 ára og ansi afbrýðisöm, nema að ég sé svona seinþroska. Minn strákur var 15 mánaða þegar ég eignaðist stelpuna mína og ein algengasta spurning frá fólki var, „er hann ekki afbrýðisamur?“ „Nei, hann er það ekki.“ Að sjálfsögðu koma upp atvik þar sem stóri bróðir sýnir vald sitt, en ég finn ekki fyrir afbrýðisemi og hann var ótrúlega duglegur við að kyssa og knúsa litlu systur, stundum kannski of duglegur! Hún sýndi bróður sínum ótrúlega þolinmæði og leyfði honum að kjassast með sig og fylgdist með honum með aðdáun. Þegar hann kom heim úr dagvistun byrjaði hann alltaf á því að kalla „systa“ og ljómaði síðan þegar hann kom auga á hana og kyssti.
Þetta dæmi afsannar enn frekar kenninguna um að bíða í 2 ár. Ég tel að þetta sé einstaklingsbundið og fer mikið eftir því hvernig foreldrar taka á málunum.
Hvernig má minnka líkur á afbrýðisemi?
Mikilvægt er að undirbúa barnið ykkar fyrir komu nýja barnsins, leyfa því að strjúka kúluna og reyna að hlusta á hjartað slá og finna barnið hreyfa sig.
Ekki búa barnið þitt undir að fá leikfélaga, heldur lítið barn sem þið eigið öll saman.
Þegar barnið er fætt og þú kemur heim, leyfðu þá barninu að meðhöndla litla barnið undir eftirliti og kynnast þessum nýja einstaklingi á sinn hátt. Ekki bara skamma og segja, nei, þú mátt ekki gera þetta við litlu systur/litla bróður. Leyfið barninu að taka þátt í umönnun nýburans ef það hefur aldur til. Hjálpa til við bleiuskiptin, henda bleiunni í ruslið og annað sem ykkur dettur í hug.
Ekki reyna að þvinga fram væntumþykju frá barninu í garð nýja barnsins. Gefðu barninu tíma til að finna það hjá sjálfu sér.
Reyndu að gefa eldra barninu ákveðinn tíma á dag sem það hefur fulla athygli frá þér, t.d. á meðan nýja barnið sefur lengsta dúrinn sinn. Ég hafði það fyrir reglu að milli klukkan 17-20 var ég bara með syni mínum að gera eitthvað sem honum fannst skemmtilegt á meðan dóttirin svaf. Þessi tími var heilagur og ég slökkti á símanum og ekkert gat truflað okkur.
Einnig er mikilvægt að segja barninu nógu oft að þú elskir það og láta það finna að þú virkilega meinir það.
Mér reyndist vel að láta son minn ekki sjá barnið uppi í okkar rúmi fyrstu vikurnar, heldur lá það alltaf í sínu rúmi, alveg eins og hann átti að vera í sínu rúmi.
Pabbinn kom þarna sterkur inn og var duglegur að fara út með strákinn og gera með honum hluti sem honum fundust skemmtilegir. Passa þarf þó að pabbinn yfirtaki ekki hlutverk mömmunnar í lífi barnsins.
Afbrýðisemi
Þrátt fyrir öll góð ráð er líklegt að eldra barnið finni ávallt fyrir einhverri afbrýðisemi í garð litla barnsins. Það getur reynst erfitt fyrir foreldra að takast á við þessar neikvæðu tilfinningar en það er mikilvægt að eldra barnið fái að láta í ljós hvernig því í raun líður. Hlustaðu vel á barnið þitt og sýndu því að þú skiljir tilfinningar þess, reiði, sorg og öfund. Láttu barnið vita að það má finna fyrir afbrýðisemi en ekki taka hana út á litla barninu. Barnið getur sýnt afbrýðisemi með því að verða rosalega óþægt við foreldrana, verið pirrað, grátið meira og tekið reiðiköst og jafnvel lamið frá sér.
Mikilvægt er að taka á þessu hjá barninu með því að tala við það og sýna tilfinningum þess skilning og nota ofangreind ráð.
Afbrýðisemi er sem betur fer ekki eina tilfinningin sem nýja barnið vekur hjá barninu. Blíða, umhyggja og kærleikur eru tilfinningar sem koma með tímanum, sérstaklega þegar að yngra barnið stækkar og eldra barnið skynjar áhugann og aðdáun þess á sér.