Það verður bara að viðurkennast að minn pólitíski áhugi hefur minnkað síðan ég var shanghæjaður inn í hreppsnefnd í Kjósinni hér um árið. Ég var að reyna að mynda mér skoðun fyrir kosningar.
Einn daginn á fjallinu með Órion, hundinum mínum, blasti það allt í einu við. Órion skildi ekkert í þessum kjördagspælingum mínum. Sagði: „ Hjá okkur gildir að ná í svona göngutúr sem flestum þúfum steinum og vegvísum til að skilja eftir ilmskilaboð til þeirra sem hugsanlega munu eiga leið um og hafa áhuga á að vita eitthvað um mig. Ég skil þessi skilaboð eftir og er hjartanlega sama hvað verður um þau“ svo hélt hann áfram: „ Ég er til dæmis núna búinn að taka út matseðilinn hjá flestum hundum í Mosfellsbæ þessa vikuna og það segir mér allt um það sem þú vilt kalla fjárhagsstöðu heimilanna. Ég veit hvaða dömur eru líklegar og ég veit hverjir eiga skammt eftir. Um þetta allt er mér svo bara nokkuð mikið sama. Lífið rúllar áfram.“
Ég hlustaði af athygli. Allt í einu var eins og drægi ský frá mínum þokukennda huga og hið augljósa blasti við. Ég var ekkert á leiðinni að kjósa … ég mun aldrei aftur kjósa.
Í skýrleikakastinu á leið niður fjallið var ég búinn að semja langa ritgerð um þessa ákvörðun mína ákveðinn í að vinna henni fylgi sem víðast. Þegar ég var svo sestur við lyklaborðið kom bara ekkert. Eftir smá íhugun komst ég að því að ég þurfti ekkert að fá aðra með mér í þetta. Ég var algjörlega sáttur við þessa ákvörðun og fann að hún var tekin bara fyrir mig.
Í aðdraganda kosninga er maður oft spurður hvort maður sé búinn að gera upp hug sinn. Ég gat svarað því játandi með bros á vör. Ef menn spurðu dýpra þá sagði ég frá mínu vali. Ég undraði mig oftast á viðbrögðunum. Eftir kosningar er maður líka oft spurður eitthvað eins og “sáttur við úrslitin?“ Þegar ég opinberaði val mitt eftir kosningar fékk ég yfirleitt miklu kröftugri viðbrögð en í aðdragandanum. „Hva er þér alveg sama?“ „ Pétur, það verða allir að nýta atkvæðisréttinn, annars verður stjórnleysi.“ „Ef þú nýtir ekki atkvæðið ertu sjálfkrafa að styðja Sjálfstæðisflokkinn.“ „Þú hefur hleypt kynþáttafordómunum að.“
Ég var með öðrum orðum orðinn sekur um aðför að lýðræðinu.
En á fjallinu sá ég þetta svona: Lýðræðið á einn dag, já ekki árlega sko, nei á fjögurra ára fresti. Þá gefst okkur kostur á að velja hverjum við ætlum að borga fyrir að ráða næsta tímabilið. Valið byggjum við á kostuðum upplýsingum sem hinir valdfúsu tromma upp um sjálfa sig. Menn og konur lofa hinu og þessu en þegar kjöri er náð er þeim uppálagt að fara eftir eigin samvisku og sannfæringu sem auðvitað getur líka verið kostuð eða í öllu falli lituð af einhverjum hagsmunum. Þrisvar sinnum 365 plús einu sinni 364 er fjöldi daganna sem kjósendur ráða engu. Þetta kjósum við að kalla lýðræði.
Einhvern veginn hef ég lært það alveg frá því í sandkassanum í gamla daga að þeir sem endilega vilja ráða ferðinni eru ekkert endilega þeir sem hafa hæfileika í þá átt. Af hverju sækjast menn eftir því að fá að ráða? Flestir þylja möntruna um að þeir hafi brennandi áhuga fyrir þjóðfélaginu og vilji framfarir og úrbætur handa þeim sem minni eru máttar. Hvers vegna gengur það þá svona hægt eftir ef við erum búin að vera að reyna síðan lýðveldið leit dagsins ljós?
Það er samt ákveðin vísbending um að eitthvað sé bogið þegar kemur að kosningafjölmiðlun meðan á talningu stendur. Kveikti óvart á útvarpinu og þar var ekki hægt að skilja mikið: Meirihlutinn fallinn, nýr meirihluti að myndast, minnihlutinn tapar, meirihlutinn tapar, ný framboð sækja á, gamla flokkakerfið fær högg, misræmi milli síðustu skoðanakannana og kjörgagna, talning gengur illa, einhver hyggst kæra úrslit og allir telja sig hafa unnið, ýmist varnarsigur eða þá að útreiðin varð ekki eins slæm og vísbendingar höfðu sagt til um. Það eru semsagt súrir taparar og dansandi sigurvegarar í samkomusölum um land allt að rokka inn eða út úr lýðræðinu.
Hvað er þetta eiginlega? Er þetta stríð? Fyrir mér er þetta bara rugl. Manni heyrist að flestir sem bjóða sig fram séu þarna af því að þeim finnst „ hinir“ standa sig svo illa. Ætla heldur betur að gera betur. Fer ekki mikið fyrir því að ætla að starfa saman við alla í ást og kærleik.
Ég ber ekki neina biturð í brjósti út í þetta lýðræði. Er samt alveg sannfærður um að það er dautt. Verst að líkið liggur enn í stofunni og allir í afneitun. Ég er ekki með lausnina klára en við Órion eigum eftir að þramma fjallið í allt sumar og ef fjallið talar á ný mun ég koma því samstundis á framfæri.
Ég er alveg ljómandi sáttur við að hafa ekki gefið neinum umboð til að svíkja mig þetta skiptið. Það blasir heldur ekkert við að hinir kjörnu fulltrúar ráði mjög miklu hvort sem er.
Þetta lýðræði er löngu aðfararhæft.