Í mínu lífi hef ég orðið vör við leiðinlegan ávana sem margir hafa tamið sér og það er að tala illa um fólk sem þeim líkar ekki við. Ég hef velt þessu mikið fyrir mér og ætla að byrja á að viðurkenna að lengi vel tilheyrði ég þessum hópi.
Í mörg ár þótti mér það eðlilegur hlutur að hugsa neikvætt og tala illa um þá sem mér líkaði ekki við, sem höfðu gert á minn hlut eða voru leiðinlegir „kjánar“ að mínu mati. Þessi tiltekna hegðun gerði lítið annað en að skapa aukinn pirring og biturleika hjá mér sem hafði áhrif á allt mitt líf þótt ég tæki ekki endilega eftir því meðan ég stundaði þetta.
En einn daginn varð viðhorfið annað. Það getur verið að það hafi tekið lengri tíma en einn dag, jafnvel einhver ár, en það sem breyttist var aðallega það að ég fór að taka eftir því hvernig annað fólk tæklaði hlutina.
Þeir sem eyddu löngum tíma í að gagnrýna og tala illa um fólk sem þeim var illa við lifðu oft og tíðum frekar bitru lífi, hafði óþægilega og neikvæða nærveru þegar það tók sig til og rakkaði niður eða gagnrýndi náungann. Nú er ég ekki að reyna alhæfa neitt, þetta var einungis mín upplifun.
Ég þekki konu sem er alltaf brosandi, hún tekur að mínu mati alltaf réttar ákvarðanir og allir sem kynnast henni kunna vel við hana. Mér þykir þessi kona svo frábær að á tímabili hélt ég jafnvel að hún væri engill í mannsmynd.
Ég tók mig til og fór að fylgjast extra vel með hennar hegðunarmynstri því ég vildi öðlast þá bjartsýni og gleði sem þessi kona virtist búa yfir. Það var þá sem ég gerði þá stórkostlegu uppgötvun að það eina sem skildi hana frá öðru fólki í kringum mig var að hún var bjartsýn, hafði jákvætt viðhorf til hlutanna og talaði ávallt vel um fólk, líka um þá sem að mínu mati voru klárlega „kjánar“.
Ég hélt að það hlyti að vera þannig í pottinn búið að hún þekkti alls engan sem hún kynni ekki vel við. En gat það staðist? Allir hafa einhverja „kjána“ í kringum sig, bara mismikið af þeim.
Þegar ég settist loks niður með henni og spurði hana fékk ég svar sem ég mun aldrei gleyma.
Hún tjáði mér að auðvitað væri fullt af þreytandi „kjánum“ í kringum hana, hún nennti bara ekki að eyða orku í að baktala þá og hvað þá að hugsa illa til þeirra, það þjónaði engum tilgangi nema ergja hana sjálfa.
Eftir að ég fékk þessa vitneskju fór ég að spá í hvaða aðferð hún beitti í stað þeirrar sem ég hafði tileinkað mér. Enn og aftur kom hún mér á óvart. Þegar eitthver fór í taugarnar á henni tók hún sig til og hugsaði hlýlega til þeirrar manneskju og í allra svæsnustu „kjánatilfellunum“ tók hún sig til og fann til með einstaklingnum.
Ég verð að viðurkenna að fyrst botnaði ég ekkert í þessu. Manneskja eins og ég sem hafði alist upp við að það væri eðlilegt að tala illa um þá sem fóru í taugarnar á manni eða beittu mann ranglæti.
Að öðlast þá sálarró og gleði sem kona þessi bjó yfir heillaði mig samt svo mikið að ég ákvað að það sakaði ekki að reyna þessa breyttu hugsun.
Viti menn, strax og ég byrjaði á hugarfarsbreytingunni örlaði á breyttu sálarástandi hjá sjálfri mér. Um leið og ég fann fyrir pirring í garð einhvers reyndi ég þessa nýju aðferð, að í stað þess að falla í þá gryfju að ergja mig á viðkomandi þá reyndi ég í fyrstu að finna til með henni, „aumingja manneskjan að vera svona mikill kjáni“. Þetta hljómar frekar hrokafullt en fljótt varð ég mjög leikin í þeirri kúnst að skilja „kjánana“ en ekki bara að finna til með þeim.
Staðreyndin er nefnilega sú að það eru engir „kjánar“. Fæstir eru leiðinlegir, vondir eða óþolandi.
Fólk kemur úr mismunandi aðstæðum, hefur fengið ólíkt uppeldi og alls ekki hafa allir sömu lífsreynslu. Allir þessir hlutir móta fólk og ef maður gefur sér smá tíma til að reyna að skilja fólk í stað þess að úthúða því og baktala það þá smellur þetta allt saman. Auðvitað lagar þessi hugsunarháttur ekki hegðun og framkomu fólks sem manni líkar illa við en hann bætir sálarlífið hjá manni sjálfum og líðanin verður svo mikið betri. „Kjánarnir“ fara smátt og smátt að skipta mann minna máli og er þá hægt að eyða tímanum sem annars hefði verið nýttur í pirring og biturleika til að umvefja sig jákvæðu og skemmtilegu fólki.
Ég viðurkenni þó að enn þann dag í dag á ég það til að detta öðru hvoru í leiðindi og baktal en tíminn sem ég eyði í svoleiðis hluti fer alltaf minnkandi. Ég finn það svo sterkt að um leið og ég leyfi mér að pirrast á náunganum þá bitnar það aðallega á mér sjálfri og því miður oft á tíðum á fólkinu sem stendur mér næst.
„Kjáninn“ verður aldrei var við að hann fari í manns fínustu taugar en sjálfur getur maður skemmt heilu dagana fyrir sér með neikvæðum og leiðinlegum hugsunum.