Stundum rekst ég á eitthvað sem vekur forvitni mína og þá stöðvar mig ekkert í því að rannsaka málið nánar. Ég rakst sumsé á ljósmynd af þessum óvanalegu vettlingum á Facebook og bara varð að komast að því hver hefði prjónað þá. Heiðurinn af vettlingunum á Ása Hildur Guðjónsdóttir og hún sættist á að koma í stutt spjall.

Ása Hildur

Sæl Ása, ég rakst á mynd á Facebook af þessum forláta vettlingum sem þú prjónaðir. Myndina birtirðu í hinum bráðskemmtilega félagsskap Handverkshópur Prjóna kellu. Hvar fannstu þessa uppskrift?

Uppskriftina fann ég þegar ég, eins og oft áður, var að vafra á netinu og skoða prjónles og vettlinga enda með mikla ástríðu fyrir vettlingaprjóni þessa dagana. Sá myndina fyrst í gráu og svörtu á Pintest og gúgglaði mig að þessu bloggi þar sem uppskriftina var að finna.

Uppskriftin heitir Kommúnistavettlingar, ertu pólitískt þenkjandi eða fannst þér mynstrið bara fallegt?

Sjálf er ég með afar lítinn áhuga á stjórnmálum þótt ég hafi mínar skoðanir. Vettlingarnir minntu mig á mág minn sem einmitt á afmæli 1. maí og heldur alltaf upp á daginn með pönnsum eftir kröfugöngu, ástríðuprjónarinn í mér fór strax að grafa í garnkössunum og fann þessa flottu liti, þótt þeir væru hvor af sinni tegundinni gengu þeir vel saman. Í fyrsta sinn sem ég heimsótti þennan mág minn fyrir mörgum, mörgum árum síðan hékk einmitt rússneski fáninn uppi hjá honum. Hann er nú búinn að fá vettlingana að gjöf. Auk þess sem ég er að æfa mig að prjóna lettneska fléttu sem er á tveimur stöðum á stroffhlutanum.

Hamar og sigð skreyta handarbak vettlinganna. Hvaða viðbrögð hefurðu fengið við þeim?

Hér heima var hlegið að mynstrinu en fólkið mitt er orðið ýmsu vant þegar að uppátækjum mínum kemur.

Var ekki seinlegt að prjóna þá?

Nei, ég var 2-3 daga að þessu. Þeir eru tiltölulega fljótprjónaðir og svo prjóna ég hratt þegar ég kemst í skemmtilegt mynstur og ákafinn er að drepa mig.

Jordan Belfort betur þekktur sem úlfurinn á Wall Street var heldur betur afhjúpaður af áströlsku fráttakonunni Liz Hayes á dögunum. Þegar hún spurði hann spurninga um það fólk sem hann hefur svikið um dagana og um þær sögusagnir að hann geymi fjármuni í Ástralíu gekk hann út úr viðtalinu, greinilega foxillur enda gekk hún hart að honum.

Ég er svo heppin að búa í litlu samfélagi úti á landi, nánar tiltekið á Egilsstöðum. Við hjónin byggðum okkur hús í skógarjaðrinum og þar í skjóli alast piltarnir okkar tveir upp. Það er ekki ofsögum sagt að ég gleðst á haustin þegar byrjar að kólna og það hægir á drengjunum því þrír mánuðir ársins fara í að hlaupa á eftir þeim inn í skóg eða yfir í tjörn. Við foreldrarnir erum búnir að vera með lífið í lúkunum í sjö ár, en umhverfið er þess eðlis að hætturnar eru ekki miklar, svona miðað við stórborgir alla vega.

En það kom að því að farið var með piltana í höfuðborgina í apríl síðastliðnum. Til stóð að fara í fermingarveislu hjá frænku þeirra og foreldrarnir stefndu á árshátíð. Flug, bíll og hótel. Þetta yrði draumur einn. Eða þannig.

Eftir eltingarleik á flugvellinum var drengjunum mokað í flugvélina og ólaðir niður. Stálrörið nötraði alla leiðina og ég sat með samanherptar varir og neglurnar á kafi í sætinu fyrir framan mig á meðan drengirnir skemmtu sér yfir ærslaganginum. Þegar loksins var lent í Reykjavík og búið að klippa mig frá sætinu, hófst eltingarleikur við piltana í flugstöð númer tvö. Þetta getur aldrei verið kyrrt. Fyrsti dagurinn var svo sem skikkanlegur, enginn týndist, enginn grenjaði átakanlega mikið og slagsmál voru í lágmarki.

Dagur tvö var ekki eins hressandi. Piltarnir voru drifnir í dögurð á Hilton og mokað í þá alls konar góðgæti sem var á boðstólum. Eftir eina niðurhellingu, smá slagsmál út af litabók og káf á sætabrauðshlaðborðinu sagði sá eldri stundarhátt:

„Mamma, ertu að drekka BJÓR í morgunverð?“

Um það bil 30 höfuð sneru sér að okkur og litu rannsakandi á mig þar sem ég var við það að bera eplasafann að vörum mér. Þá segir sá yngri í varnartón:

„Hún má ALVEG DREKKA BJÓR Í MORGUNMAT EF HÚN VILL.“

Þegar þarna var komið sögu ákváðum við að snara þeim út í menningarrúnt. Fyrsta stopp, Harpan. Það gekk ágætlega, sá yngri datt í rúllustiganum og sá eldri lét sig hverfa. Þegar hann fannst var farið að óskum þeirra og efsta hæðin heimsótt. Eftir smá rölt þar tek ég eftir því að sá eldri stefnir á lyfturnar en hann er sérlegur áhugamaður um svoleiðis undur. Ég kippist við og byrja að hlaupa. Þar sem ég er í óskilgreindum kílóafjölda, eða þyngdarflokkun 75 kíló plús, þá var þetta ekki fögur sjón. Þetta gerðist í svona slow motion, ég er rétt að ná í lyftuna þegar hún byrjar að lokast og með skítaglott á vörum vinkar pilturinn mér hress. BAMM. Upphefst stigahlaup og kapp við að góma drenginn á hinum ýmsu hæðum og eftir korter eru drengirnir dregnir út úr aðalmenningarhúsi landans með það eina í farteskinu hvað lyfturnar eru frábærar.

Næsta stopp, Kolaportið. Tíu mínútur, þar af var sá eldri týndur í níu og sá yngri borinn út. Hressandi.

Einni Hagkaupsferð seinna þar sem sá yngri sópaði niður heilum rekka af blúndunærbuxum í hábleikum lit og smá grenjukast tekið vegna sælgætiskaupa var farið á hótelið í fataskipti fyrir ferminguna.

Eftir að drengirnir höfðu rennbleytt baðherbergið og ég brennt mig tvisvar á straujárninu, stóðum við uppábúin, ég, maðurinn minn og sá yngri meðan sá eldri breikdansaði af miklum móð á brókinni af brjálæði því hann ætlaði ekki í sparifötin. Sveitt klæddum við hann með valdi og drógum út í bíl. Bara hálftíma of sein en það telst nú bara nokkuð gott í lífi okkar undanfarin sjö ár.

Í ferminguna komumst við og við tóku faðmlög og kossar og gleði. Í fimm mínútur. Það var nefnilega sá tími sem tók þann eldri að láta þann yngri pissa á sig af hlátri með samblöndu af kúk- og pissbröndurum og kitli. Sem betur fer voru aukabuxur í bílnum svo hann skartaði hárauðum pollapönksbuxum við skyrtuna. Yngri pilturinn var ekki sáttur við þessa niðurlægingu sem átti sér stað í barnahorni samkomunnar og þegar bróðir hans sá ekki til tók hann stígvélin hans (já, sveitamenn fara í stígvélum í veislur) og henti þeim í sjóinn fyrir utan Siglingaklúbb Kópavogs. Fjöldi gesta fylgdist með út um gluggana þar sem drengurinn, sótrauður af reiði á sokkunum, reyndi að veiða fótabúnaðinn upp með priki meðan hinn skondraðist íbygginn inn, ánægður með hefndirnar.

„Eru þetta drengirnir þínir, Ingunn mín?“
„HA … já neee … ég hef ALDREI séð þessi börn áður!“

Nú var tekið til við át og skvaldur og drengirnir upp á sitt besta í barnahorninu að lita. Við foreldrarnir önduðum léttar og brostum bæði út að eyrum þegar þeir bræður komu saman í salinn og tilkynntu að þeir hefðu teiknað mynd handa frænda sínum, bróður fermingarbarnsins. Þögn slær á salinn þar sem þeir nálgast frændann og afhenda honum með stolti myndina og segja svo hátt:

„ÞETTA ER MYND AF KÚK OG KÓNGULÓ!“

Svo hlupu þeir út með gerræðislegu flissi yfir eigin fyndni og ég mokaði kafrjóð upp í mig meira kjöti með sósu. Fari öll megrun í grængolandi galopið hurðalaust helvíti, af hverju er ekki opinn bar í svona veislum? Fyrir foreldra á barmi taugaáfalls.

Eftir að hafa bókstaflega rústað barnahorninu og slegið í gegn í partíinu var ákveðið að kveðja og koma þeim bræðrum í pössun svo við foreldrarnir gætum skverast á árshátíð. Önnur umferð af kossum og faðmlögum og svo mjökuðum við okkur að gjafaborðinu til þess að kvitta í gestabókina. Þar, við hliðina á bókinni, var enn ein teikningin. Af allsberum karli og upphafsstafir drengjanna minna prýddu hornið. Með höfuð ofan í bringu leiddum við þann yngri út í bíl en hinn var borinn æpandi með sjóblaut stígvél í fanginu.

Í anddyri Hilton var verið að bjóða upp á fordrykk þegar við mættum tætt til leiks. Sparibúinn ungur maður í stífpressaðri skyrtu bauð mér stimamjúkur glas.

„ER ÞETTA ÁFENGT?“ spyr ég heldur hátt.
Hann jánkar því eilítið klumsa.

„Eins gott, ekki fara langt og um LEIÐ og þú sérð að það er komið borð á glasið mitt, gæskur, fylltu þá á það!“

Ég rétt marði borðhaldið og datt með andlitið ofan í bólið um miðnætti í öllum fötunum og í öðrum spariskónum.

Strákarnir voru alsælir með þessa ferð. Við reyndar líka enda engin lognmolla í kringum þá bræður sem eru alla jafna óskaplega hressir og skemmtilegir. Við ætlum hins vegar bara að ferðast með þá innan Héraðs í sumar, helst að láta þá ganga á fjöll og eyða orkunni!

Ég er ekki í minnsta vafa um að mikið ógeð þrífist í lyfjaiðnaðinum. Bad Pharma liggur einmitt á borðinu við hliðina á mér í þessum orðum skrifuðum, ég lagði hana frá mér hálflesna síðasta haust en nú er áhugi minn á henni endurvakinn. Lyfjaiðnaðurinn er algert oj, rannsóknir sem henta ekki fyrirtækjunum eru látnar hverfa, reglur eru sveigðar til ef fyrirtækið er nógu ríkt og voldugt, dýr eru pínd, sjúkdómar jafnvel búnir til. Ég mæli með þessari bók fyrir hvern þann sem þarf að æsa upp í sér mikla reiði.

Ég skal alveg trúa því að Amgen sé voða ljótt kapítalískt fyrirtæki, tilbúið til að fara á svig við reglur og siðferði til að græða. Bad Pharma minnist einmitt á Amgen að minnsta kosti á einum stað, þeir borga víst selebbum fyrir að nefna vörur þeirra í viðtölum. Það er skítatrix og kannski er skíturinn ekki bara í pokahorninu. Ég skil að fólk hafi áhyggjur af því hvernig stórfyrirtæki fari með viðkvæmar upplýsingar.

Ég skil líka vel að fólki þyki leitt að reka björgunarsveitarmenn frá sér tómhenta og mun hér komin skýringin á gífurlegum auðæfum Landsbjargar; fólk bara meikar ekki að segja nei þegar þeir banka upp á í eigin persónu og horfa biðjandi augum á húsráðendur, sem kannski hafa einhverntíma lent í stórhríð á illa búnum bíl eða eiga unglinga sem hafa gaman af fjallaferðum.

Hitt er svo annað mál að erfðarannsóknir verða ekki stundaðar án lífsýna og erfðarannsóknir eru mikilvægar fyrir læknavísindi og lyfjaþróun.

Mig langar alveg rosalega til þess að allir geti verið öruggir um að upplýsingarnar sem lesa má úr lífsýnum  séu ekki misnotaðar en mig langar líka alveg rosalega til þess að verði hægt að lækna og fyrirbyggja sjúkdóma. Mig langar það jafnvel þótt einhver kapítalistinn græði á því. Af því að það tekur mig sárara að fólk kveljist og deyi að óþörfu en að kapítalistar græði.  Eflaust hefði mátt standa betur að lífsýnasöfnun Íslenskrar erfðagreiningar (eða eiganda hennar) en ekki virðast menn par ánægðari með þau vinnubrögð sem notuð hafa verið í fyrri sýnasöfnunum ÍE. Ég hef lesið lýsingar á því að útsendarar Kára hafi setið fyrir viðföngum sínum á opinberum stöðum, horft allmynduglega í augu þeirra og mútað þeim með ljómandi fallegum bolum.

Ég er orðin nokkurs vísari um það hvernig á ekki að fara að því að afla gagna sem nýtast í erfðarannsóknum. Ekki með því að bera gjafir á þátttakendur. Ekki heldur með því styrkja góðan málsstað í skiptum fyrir slef. Ekki með því að ávarpa fólk mynduglega á fjölförnum stöðum og vaða upp í það með tunguspaða. Ekki heldur með því að senda því útbúnað og upplýsingar heim og láta það sjálft um að taka storkið ef það vill vera memm. Ekki með því að senda neyðarkalla heim til að sækja slefið, ég sá reyndar einhvern tala um liðsmenn Landsbjargar sem „handrukkara“ í þessu sambandi.

Ég hef semsagt heyrt heilmikið um hvernig eigi ekki að fara að þessu en enn hef ég ekki heyrt eina einustu tillögu um góða eða bara ásættanlega aðferð. Kannski væri gagnlegt að snúa umræðunni frekar að því hvernig hægt sé að stunda erfðarannsóknir án þess að beita fólk þrýstingi og hvernig hægt sé að tryggja þátttakendum vernd gegn persónunjósnum.

Eða er kannski réttast að leggja bara erfðarannsóknir alfarið á hilluna?  Ég meina úr einhverju verður fólk að deyja og hvað eru þjáningar af völdum sjúkdóma við hliðina á þeirri kvöl að þurfa að afþakka bol eða segja Landsbjörgu að hoppa upp í kapítalismann á sér?

Vörur Dr. Jóns Braga njóta mikilla vinsælda enda um einstakar húðvörur að ræða. Árið 1999 fékkst einkaleyfi fyrir formúlu Dr. Jóns Braga um notkun sjávarensíma í bæði húðvörur og heilsuvörur og áfram er unnið að klínískum rannsóknum á þessu sviði víða í heiminum.

Sjávarensím Dr. Jóns Braga hafa algjöra sérstöðu þar sem þau smjúga auðveldlega niður í efstu lög húðarinnar þar sem þau örva endurnýjun húðfrumna og hreinsun innan frá. Vörurnar innihalda engin ilm-og litarefni og eru án parabena og ónáttúrulegra rotvarnarefna.

En hver er maðurinn á bak við vörumerkið? Hér er stutt stikla þar sem Dr. Jón Braga talar um rannsóknir sínar.

Snyrtivörurnar eru í algjörum sérflokki og njóta vinsælda fólks um allan heim. Um vörurnar hefur verið skrifað í frægum tímaritum á borð við Hello og Cosmopolitan en hér kynnum við vörurnar:

AGE MANAGEMENT MOISTURISER

Hnitmiðuð og ofurvirk sjávarensím eru aðalsmerki þessa MARINE ENZYME-rakakrems auk Hyaluronic-sýru sem gefur húðinni aukna fyllingu með fullnægjandi rakagjöf.  Fjölhæfni rakakremsins dregur úr ummerkjum öldrunar með því að koma í veg fyrir niðurbrot á kollageni og styðja við hámarks starfsemi húðfrumnanna.

Þetta einstaka olíulausa rakakrem nærir húðina og kemur jafnvægi á rakastig hennar, á meðan sjávarensímin vinna að því að slípa, mýkja og hreinsa húðina innan frá.  Virkni ensímanna getur hjálpað húðinni við að endurnýja sig, betrumbæta og fá bjartara yfirbragð, eyða dökkum blettum og milda einkenni ýmissa húðkvilla.

​Eiginleikar hyaluronic acid til að halda vel í raka valda því að notendur geta fengið lausn frá viðvarandi þurrki og viðkvæmri húð.  Fjölhæfni kremsins hjálpar húðinni að vera eins heilbrigð og falleg og unnt er án þess að þurfa fjölda húðvara – Hugsið ykkur hversu einfalt það er að hafa rakakrem, serum og augnkrem í einu og sömu vörunni.

INTENSIVE TREATMENT MASK

Upplifið Dr.Bragi meðferð heima hjá ykkur með þessum tau maska með hámarks styrkleika sjávarensíma sem er afar virkur og tryggir sjáanlegan árangur. Maskinn dregur úr roða, fínum línum, þrota og þurrki. Mýkir húðina og gefur henni bjartara og fallegra yfirbragð.  Tilvalinn kvöldið áður en mikið liggur við og í ferðalagið. Hinn vel þekkti förðunarfræðingur Ruby Hammer segir maskann á við 15 mínútna andlitsbað.

FACE & BODY SALVATION

Einföld dagleg meðferð frá toppi til táar með FACE & BODY SALVATION bætir á augabragði rakabúskap og almennt ástand húðarinnar. Heldur húðinni mjúkri allan daginn.  Hentar einstaklega vel fyrir svæði þar sem húðin vill gjarnan slakna og sýna litabreytingar, svo sem á hálsi og bringu. Vinnur mjög vel á svæðum þar sem húðin vill endurtekið verða þurr og hörð, jafnvel flagna. Tilvalið með í ferðalagið, við sólskemmdum og eftir vaxmeðferð eða rakstur. Hefur góð áhrif á svæði þar sem bólur myndast gjarnan, svo sem á bakinu.

BIO MARINE EXFOLIATOR

Hágæða DrBRAGI-hreinsikrem sem inniheldur m.a. efni unnin úr hesliviði. Það minnkar svitaholur, hreinsar húðina og gerir hana bjartari yfirlitum.  Þessi einfalda meðferð heima fyrir jafnast á minniháttar húðaðgerð með því að fjarlægja dauðar frumur af yfirborði húðarinnar og vinna á erfiðum svæðum þar sem gjarnan verður óæskileg fitu- og fílapenslamyndun.  Fínu kornin hreinsa varlega efsta lag húðarinnar þannig að hún bregst betur við hvers konar meðferð og eykur árangurinn af DrBraga Marine Enzyme Moisturiser. Kísilþörungarnir auka myndun kollagens í húðinni og næra efstu lög hennar með æskilegum skammti af steinefnum. Regluleg notkun hjálpar til við að vinna á fílapenslum og fínum línum.  Húðin verður glóandi og fær lýtalaust yfirbragð. 98% náttúruleg innihaldsefni og því hentar hreinsikremið einnig viðkvæmri húð.

Fylgist með á Facebook.

Kostuð kynning

Sóley Tómasdóttir skrifar.

Framfarir hafa aldrei orðið af sjálfu sér. Þær eru afleiðing þrotlausrar vinnu og langra umræðna um róttækni og raunsæi. Þær hafa kostað átök milli framfara- og íhaldsafla.

Sjálfsagt og eðlilegt í dag

Dagvistun og síðar leikskólar fyrir börn hjóna og sambúðarfólks, einsetinn grunnskóli, hjólreiðastígar, sundkennsla fyrir stelpur, sorpflokkun, bílbeltanotkun, reyklausir vinnustaðir, skólamáltíðir í grunnskólum og kosningaréttur kvenna. Allt þykir þetta sjálfsagt og eðlilegt í dag, en þannig hefur það aldeilis ekki alltaf verið.

Öll þessi mál eiga sér svipaða sögu. Fyrstu hugmyndir voru settar fram í nafni félagslegs réttlætis, kvenfrelsis, öryggis og umhverfisverndar. Viðbrögð íhaldsaflanna voru alltaf á sömu leið – að smætta tillögurnar í nafni öfga og óraunsæis. Ef það dugði ekki til voru sömu eiginleikar tileinkaðir tillöguflytjendum persónulega. Þannig var allt kapp lagt á að þessi mál yrðu ekki að veruleika.

Enn margt ógert

Í dag búum við í góðu samfélagi, þökk sé öllu því fólki sem hefur staðið í stappi við íhaldsöfl hvers tíma. Það er sannarlega mikilvægt að muna að réttindi og þjónusta sem okkur þykir sjálfsögð í dag hefur ekki alltaf þótt sjálfsögð.

En samfélagið er ekki fullkomið. Bilið milli ríkra og fátækra eykst, loftslagsbreytingar af mannavöldum ógna mannkyninu, verslun með fólk veltir milljörðum og stríð geysa víða um heim. Það er ósanngjarnt og ólíðandi – og því verður að breyta.

Vinstri græn eru til í að breyta. Við erum til í að rökræða og útskýra stefnu okkar og standa með þeim málum sem við teljum brýn til framfara í samfélaginu. Til þess bjóðum við okkur fram.

Gjaldfrjáls grunnþjónusta við börn

Stærsta stefnumál Vinstri grænna í Reykjavík í vor er gjaldfrelsi leikskóla, skólamáltíða og frístundaheimila. Það er löngu tímabær og nauðsynleg aðgerð til að tryggja öllum börnum jafnt aðgengi að þessari sjálfsögðu grunnþjónustu, óháð efnahag eða forgangsröðun foreldranna.

Barnafjölskyldur bera allt of þungar byrðar í samfélaginu í dag. Foreldrar ungra barna eru oftar en ekki nýbúnir í námi, að koma sér þaki yfir höfuðið, byrja að greiða af námslánum og jafnvel kaupa sér bíl. Því til viðbótar er þeim gert að greiða hundruðir þúsunda á ári í skólagjöld leikskóla, fyrir skólamáltíðir og frístundaheimili eins og sést á meðfylgjandi mynd.

Hvernig ætliði eiginlega að fara að þessu?

Í dag er 90% af kostnaði vegna þjónustunnar greiddur úr sameiginlegum sjóðum, en 10% er innheimt af foreldrum. Með því að hækka framlög til skóla- og frístundasviðs um 750 milljónir á ári er hægt að lækka gjaldskrárnar um 25%. Á fjórum árum er þannig hægt að innleiða breytinguna.

750 milljónir eru 0,9% af árlegum tekjum borgarsjóðs. Aðrar eins upphæðir eru færðar fram og til baka í fjárhagsáætlunargerð hjá borginni, án mikillar fyrirhafnar. Fjárhagsrammi skóla- og frístundasviðs jókst til að mynda um 1400 milljónir á milli áranna 2013 og 2014.

Áætlunin rúmast vel innan fimm ára áætlunar borgarinnar, hún krefst þess að við forgangsröðum í ríkari mæli í þágu skóla- og frístundasviðs en annarra sviða,  flóknara er það ekki.

Hvað má þjónustan kosta?

Í raun ætti gjaldheimtan frekar að krefjast rökstuðnings en gjaldfrelsið. Algengustu rökin sem notuð hafa verið lúta að kostnaðarvitund. –Að það sé mikilvægt að fólk geri sér grein fyrir að ekkert er ókeypis, beri virðingu fyrir þjónustunni og greiði fyrir hana sanngjarnt verð.

Þá má velta fyrir sér af hverju 10% kostnaðarþátttaka foreldra sé rétta hlutfallið? –Hvenær það hafi verið ákveðið og hvaða rök búi þar að baki? –Eins má velta fyrir sér af hverju skólagjöld upp á hundruði þúsunda þykja eðlileg fyrir leikskóla á meðan við stöndum langflest saman gegn skólagjöldum í framhalds- og háskóla. –Og hvað réttlætir það að innheimt séu gjöld fyrir frístundaheimili þegar þátttaka í félagsmiðstöðvarstarfi á vegum sama sviðs er unglingum að kostnaðarlausu? Er kostnaðarvitund mikilvægari fyrir börn á leikskólum og í frístundaheimilum en annarri þjónustu borgarinnar?

Raunsætt og sjálfsagt

Gjaldfrjáls grunnþjónusta við börn er ekki aðeins raunhæf, heldur nauðsynlegt skref ef okkur er alvara með að öll börn eigi að eiga kost á sömu þjónustu. Það eina sem þarf er pólitískur vilji og ábyrg fjármálastjórn þar sem forgangsraðað er í þágu barna. Vinstri græn eru reiðubúin í þá vinnu.

Flestir glíma við hindranir. Eitthvað sem dregur úr árangri og hægir á því að við náum markmiðum okkar.

Eitt sem margir kljást við er löngun í óhollan mat eða sætindi.

Bara það að ná að sigrast á þessum löngunum okkar hjálpar til við að komast nær þeim markmiðum sem við viljum ná.

Freistingar eru alls staðar. Hvað getur þú gert til að standast þær?

Hér er smá listi yfir það hvernig þú getur náð stjórn á þínum löngunum.

1. Forðastu að eiga til fæðuna sem þú getur ekki staðist!
Ef þú ert ekki með freistingarnar fyrir framan þig þá er mun auðveldara að sigrast á lönguninni. Ef þú þarft að hafa fyrir því að nálgast það sem hugurinn girnist þá velur maður oft þann kost að sleppa því.

2. Drekktu vatn!
Þegar þú finnur þörfina hellast yfir þig fáðu þér þá tvö stór vatnsglös. Kannski ertu ekki svöng heldur bara þyrst.

3. Fáðu þér mintu eða burstaðu tennurnar!
Þegar við erum með hreinar tennur eða mintuferskan munn þá langar okkur yfirleitt ekki að eyðileggja það með því að fá okkur að borða. Oft þegar maður kemur heim eftir langan vinnudag þá er löngunin í óhollt oft yfirþyrmandi. Ég mæli með því að fyrsta verkið sem þú gerir þegar heim er komið sé að bursta tennurnar. Ferskur andardráttur dregur úr lönguninni.

4. Fáðu þér „power nap“!
Þegar við erum þreytt og orkulaus þá skríður oft sætindapúkinn upp að manni. Leggstu upp í rúm í 15 mínútur, lokaðu augunum og fylltu á orkuna.

5. Losaðu alla streitu!
Þegar við erum undir miklu álagi og stressi þá viljum við oft leyfa okkur alls konar freistingar. Taktu smá slökun. Andaðu djúpt og dragðu inn jákvæðar hugsanir. Ég get, ætla og skal!

6. Fáðu þér prótein!
Oft kveikir líkaminn á þessum löngunum þegar okkur vantar í raun bara prótein. Þetta gildir ekki fyrir alla en ég mæli samt með að þú prufir. Fáðu þér eitt harðsoðið egg, harðfiskbita eða tvær matskeiðar af hreinu skyri næst þegar löngunin hellist yfir þig. Sjáðu hvort þú nærð að slökkva á henni.

7. Farðu út í göngutúr!
Stundum leiðist okkur bara og þá förum við beint í það að borða. Nýttu þessar langanir í mat heldur til þess að hreyfa þig frekar en að opna ísskápinn. Farðu út í göngutúr, út að hjóla eða jafnvel í sund. Þegar við komum svo heim þá langar okkur mest af öllu í eitthvað hollt.

8. Veldu þér eitthvað hollt í staðinn!
Ef þig langar í ís búðu þér þá til smoothie með ávöxtum. Ef þig langar í sælgæti fáðu þér þá fjórar döðlur með hnetusmjöri. Veldu hollari kost en svalaðu þörfinni.

9. Borðaðu reglulega.
Ekki gleyma þér í amstri dagsins og borða bara morgunmat og síðan næst þegar þú kemur heim síðdegis. Þá ertu bara að bjóða hættunni heim. Borðaðu reglulega og hóflega skammta í einu. Þannig heldur þú blóðsykrinum í jafnvægi og þá er minni hætta á blóðsykurfalli sem fær mann til að leita í sætindi og óhollustu.

10. Mundu að þetta er val!
Þú velur hvort þú vilt færa þig nær eða fjær markmiði þínu. Þú veist að það að velja óhollari kostinn þá mjakastu hægt að markmiðum þínum, stendur í stað eða jafnvel bakkar um nokkur skref. Þitt er valið.

Þetta eru aðeins 10 ráð af trilljón sem ég gæti gefið þér. Listinn er alls ekki tæmandi.

Eitt langar mig samt að segja í lokin. Við erum öll mannleg og þó að við veljum suma daga að fá okkur bara það óholla sem okkur langar í gerir það okkur ekki að verri manneskjum.

Stundum koma bara dagar þar sem maður verður að leyfa sér að svala þörfinni. „Svindla“!

En svo daginn eftir þá stöndum við upp. Réttum úr okkur. Lesum yfir markmiðin okkar og höldum áfram. Við fitnum ekki af einum snúð alveg eins og við léttumst ekki af einni papriku. En ef við veljum alltaf óhollar freistingar þá vitum við alveg hvað það þýðir, það hægir á framförum og árangri. Það að borða hollt er æðislegt. Okkur líður vel á líkama og sál. Það skemmtilega við það er líka að hollur matur er líka svo unaðslega góður!

Svona ykkur að segja þá borðaði ég
fimm karamellur á meðan ég skrifaði þennan pistil!
Ég réttlætti það með þeirri afsökun
að ég hafði átt mjög annasaman dag.
Það er samt bara enn ein afsökunin
og hefði ég frekar átt að drekka tvö vatnsglös!
Já, við eigum öll okkar veikleika.

Mitt ráð til þín
Ertu vön að borða fyrir framan sjónvarpið?
Það er vani sem þú getur breytt. Settu lime og jarðaber í vatnskönnu, klaka og ískalt vatn! Drekktu það á meðan þú horfir á uppáhaldsþáttinn þinn.  Gerðu það að nýja vananum þínum þegar þú hefur það huggulegt uppí sófa, undir teppi fyrir framan sjónvarpið.
Mundu líka þetta: Ef þú ákveður að „svindla“ njóttu þess þá! Það er ekki í boði að gera það með samviskubiti

Fyrirtækið Kaffitár þarf vart að kynna en Kaffitár skipti nýlega um umbúðir á kaffinu sínu eftir 13 ár. Það er kannski ekki í frásögur færandi nema fyrir þær sakir að það var gert með óvanalegum og skemmtilegum hætti. Hvíta húsið auglýsingastofa sem hafði yfirumsjón með verkinu kom með þá hugmynd að fá Söguhring kvenna til að búa til listaverk fyrir Kaffitár og það væri svo notað á umbúðirnar.

Söguhringur kvenna er samstarfsverkefni Borgarbókasafns og Samtaka kvenna af erlendum uppruna og gerðu þær verk veturinn 2011-2012 sem hangir í Ráðhúsi Reykjavíkurborgar, verkið er málað að hætti frumbyggja í Ástralíu með punktamálun.

Lögð var áhersla á við útlitsbreytinguna að umbúðirnar væru í anda Kaffitárs, litaglaðar og skemmtilegar.

Söguhringurinn vann verkið sumarið 2013. Áður en sú vinna hófst komu konurnar í heimsókn á skrifstofur Kaffitárs og kynntust fyrirtækinu. Verkið sem er undurfagurt sýnir Ísland og heiminn. Gildi Kaffitárs eru að sögn ástríða, sérfræðiþekking, alúð og fjölmenning og endurspeglar verkið gildin.

Hver kona málaði lítinn bút sem á tengingu við hennar land, Ísland og Kaffitár. Meðal annars má sá ástríðubaunina, vatnajökul, túlípana, og ýmis önnur tákn. Hvíta húsið tók svo við keflinu og hannaði umbúðir úr verkinu. Auk umbúðanna verða gefin út póstkort þar sem eitt og eitt tákn er tekið út og saga konunnar sögð á hennar móðurmáli auk íslensku. Um starf Söguhrings kvenna má fræðast nánar um á Facebook.

Hægt er að skoða verkið á öllum kaffihúsum Kaffitárs. Og bíll Kaffitárs fer varla fram hjá neinum. Flott framtak hjá Kaffitár!

Ég var spurð að því á dögunum hvað ég ætlaði að kjósa.

Moi, sem er með skoðanir á bókstaflega öllu, varð kjaftstopp og ég get sagt ykkur það börnin mín á bjargbrúninnni, að það hefur ekki gerst síðan Kennedy dó 1962.

Ég verð ekki einu sinni reið lengur þegar ég fylgist með Furðuleikhúsinu við Austurvöll þar sem skemmileggjurunum í Silfurskeiðabandalaginu tókst á rúmu ári að nánast gjöreyðilegga trú mína á lýðræðislega kjörnum fulltrúum.

Málið er kjánalega einfalt.

Hrunið og eftirleikurinn bókstaflega mölvaði í mér hjartað!

Hálfvitahamurinn sem ég hjúpaði mig með hefði löngu átt að vera runninn af mér, en í kringum Hrun þá missti ég áhugann, trúna, væntingarnar og sem fylgja því að vera fullur vonar um að hlutirnir geti breyst.

Mitt áratugalanga lofaffer við stjórnmálin fór bara í vaskinn svona smátt og smátt.

Varð í huga mínum eins og falleg ljósmynd á póstkorti.

„The frontside only“ eins og skáldið sagði.

Ég hef kosið eins langt til vinstri eins og ég hef komist og ekki látið mig vanta á kjörstað.

Ég er enn gallharður vinstri maður, en ég er viss um að hið hefðbundna kosningakerfi er ónýtt. Steindautt og í akút þörf fyrir uppfærslu.

Nennessuekki.

Djöss, krakkar, pælið í því, við erum búin að vera á bullandi kosningafylleríi frá Hruni.

Hver er árangurinn?

Ég þarf ekkert að skrifa um það hér, ég nenni því ekki, það er hverju barni ljóst nema kannski elítunni sem enn lætur eins og ekkert hafi í skorist og lætur lygabununa renna út úr sér í hvert skipti sem þeir opna munninn.

Kíkjum aðeins á „tilboðin“ fyrir þessar kosningar.

Allir flokkar (já líka Framsókn og íhald) eru með velferð barna efst á lista.

Framsókn og íhald bullandi virkir í velferðarmálunum. Jájá og ég heiti Hulda.

Flettíflett… Allir flokkar eru með húsnæðismál á lista. Voða æstir að gera allskonar fyrir aumingjana, efndirnar eru beinlínis vandræðalegar.

Niðurstaða: Það þarf nýtt kosningakerfi og staðan hjá mér er að ég veit ekki hvað ég kýs, hvort ég kýs yfirleitt, eða hreinlega skila auðu.

Hversu rolulegt er það?

Ég veit að það er fullt af fólki sem fer með góðan ásetning í pólitík til að láta gott af sér leiða en allt er meitlað í stein, það virðist ekki mögulegt að breyta kerfinu innanfrá.

Ég garga eftir stjórnarskrárbreytingum, þið munið, persónukjöri og sollis.

En auðvitað reyni ég að dubba mig upp og fara að kjósa en akkúrat núna vil ég frekar standa aftast í biðröð eða slægja fisk til að ondúlera mitt innra sjálf.

Hvar er harakirikittið þegar maður þarf á því að halda?

Alma Rut Lindudóttir skrifar.

Fyrir nokkrum árum síðan var ég að vinna á sólbaðsstofu sem var staðsett við Fógetagarðinn. Ég var einstæð móðir með tvo stráka á grunnskólaaldri. Staða mín var eins og margra annarra í þjóðfélaginu, dálítið erfið.

Ég var með óhagstæð lán, íbúðarlánin mín hækkuðu upp úr öllu valdi og ofan á það komu framkvæmdir á blokkinni sem ég bjó í.  Að auki var ég ekki fær um að vinna 100 prósent vinnu vegna veikinda.

Á þessum tíma var fjárhagur minn ekki upp á sitt besta. Ég viðurkenni alveg að ég vældi yfir stöðu minni og lagðist í sjálfsvorkunn. En ég var móðir og þurfti að taka ábyrgð, ég þurfti að standa mig og gera það besta úr aðstæðunum fyrir mig og börnin mín.

Fyrir utan vinnuna mína voru bekkir, á þeim sat fólk. Stundum nokkrar konur, en oftast voru fleiri karlmenn. Flestir í Fógetagarðinum voru komnir yfir þrítugt það kom þó nokkrum sinnum fyrir að þar voru einstaklingar alveg niður í 18 ára.

Sama hvernig veðrið var þá var yfirleitt alltaf eitthvað líf í Fógetagarðinum, sérstaklega á sumrin, en þá var legið í sólbaði, drukkinn bjór og haft það notalegt. Veturnir voru verri þá var kalt, sumir klæddu sig í kraftgalla, á meðan aðrir reyndu að komast inn í skjól.

Í Fógetagarðinum sat fólk sem átti eftir að kenna mér svo mikið og þá aðallega að þakka fyrir það sem ég átti og hafði. Flestir af þessum einstaklingum höfðu farið aðra braut í lífinu heldur en ég, í flestum tilfellum var það ekki þeirra val heldur sjúkdómur sem stýrði því.

Flestir drukku mikið áfengi, aðrir voru í harðari efnum og svo voru líka einstaklingar sem höfðu verið í neyslu, en voru orðnir edrú. Ég hlustaði á sögurnar þeirra. Margar skemmtilegar, aðrar sorglegar og nokkrar virkilega átakanlegar. Margir áttu sögu sem gerði það að verkum að þeir byrjuðu að drekka. Oft virðist það hafa gerst að átakanlegir hlutir leiddu fólkið út í neysluna til að byrja með og svo fór sjúkdómurinn að taka völdin.

Eftir kynni mín af Fógetagarðinum og lífinu þar þá hætti ég að kvarta yfir mörgum hlutum, ég hætti að vorkenna sjálfri mér og þakkaði betur og meira fyrir það sem ég hafði. Þegar ég sá aðstæður einstaklinga sem höfðu ekki heimili eða rúm til þess að sofa í þá breyttist mitt hugafar mikið. Ég hugsaði um það hvernig lífið væri ef maður gæti ekki farið heim ef það væri ekkert heima því við vitum vel hversu mikils virði heimilið okkar er. Eftir þennan tíma í fógetagarðinum upplifði ég líka margt annað, ég sá hlutina öðruvísi en áður.

Við fæðumst inn í þennan heim, við vorum öll saklaus lítil börn sem lékum okkur, fórum í grunnskóla og fetuðum okkur út í lífið. Sennilega erum við þannig flest að við viljum láta koma fram við okkur af virðingu. Við höfum hvorki rétt til þess að dæma aðra, né til þess að horfa niður á fólk og sýna óvirðingu.

Hvar sem þú ert í lífinu, á hvaða stað þú ert eða hvað sem þú ert að gera þá ertu ekki yfir neinn hafin. Hver einasta persóna hefur sinn rétt, rétt til þess að komið sé fram við hana af virðingu.

Í fjögur ár hef ég lagt mikið í það að bæta aðbúnað þeirra sem hafa orðið utangarðs. Margir þeirra sátu í Fógetagarðinum um árin. Ég nota orðið utangarðs því þessir einstaklingar hafa ekki fengið og fá ekki þá þjónustu sem þeir eiga rétt á að fá. Þjónusta við utangarðsfólk þarf að vera meiri og auka þarf úrræðin.

Það er mikið af góðum úrræðum í boði en gríðarleg þörf á fleiri leiðum. Mestu þörfina í dag tel ég vera á úrræðum fyrir einstaklinga sem koma úr meðferð og bíða eftir plássi á öðrum stöðum. Það er mikil þörf á fleiri félagslegum íbúðum og öðru heimili fyrir karlmenn með vímuefnavanda, heimili eins og er í dag á Njálsgötu.

Mín skoðun er sú að það á að setja fólk í fyrsta sæti og aðra hluti þar á eftir. Við þurfum að byrja á því að sporna við fátækt, það eiga allir að eiga sitt heimili og geta framfleytt sér og sínum.

Við viljum betri borg fyrir alla.

Alma Rut var tilnefnd til samfélagsverðlauna Fréttablaðsins en þau voru veitt við hátíðlega athöfn í gær. Kvennablaðið óskar Ölmu innilega til hamingju

a) Myndin er frá bílaþvottastöð, hún sýnir áhaldabekk með sápufroðu.

b) Myndin er frá vörulager, hún sýnir kerru sem hefur lent í snjóskafli.

c) Myndin er frá Landspítalanum, hún sýnir skoðunarbekk sem hefur ekki verið þrifinn í nokkur ár.

Rétt svar er c)  Myndin er tekin á Landspítalanum á sunnudaginn var á 2. hæð spítalans. Myndina tók kona sem heimsækja þurfti bráðamóttökuna og rak augun í þenna óþrifalega skoðunarbekk. Kvennablaðið gleðst yfir því að yfirleitt er illa kynt á Landspítalanum og af þeim sökum síður hætta á sýkingum í andrúmsloftinu. Tæplega 400 manns hafa nú deilt myndinni á Facebook.

Katrín Jakobsdóttir spurði áleitinna spurninga á Alþingi í kvöld.

Þess vegna vakna hjá mér spurningar þegar kemur fram í fréttum að íslenskum stjórnvöldum standi til boða að kaupa í samstarfi við önnur ríki upplýsingar um fjármagn sem Íslendingar komu fyrir í skattaskjólum fyrir hrun. Hví hafa íslensk stjórnvöld ekki gripið það tækifæri – eins og gert hefur verið t.d. í Þýskalandi og fleiri ríkjum – er ekki þörf á slíkum upplýsingum ef við ætlum að tryggja réttláta skattbyrði en láta ekki auðmönnum það eftir að ákvarða sína eigin skattprósentu?

Er það réttlæti sem ræður för þegar ríkisstjórnin ákveður að framlengja ekki auðlegðarskatt sem lagður var á stóreignafólk þessa lands þegar reisa þurfti samfélagið við eftir efnahagshrun? Er það réttlæti sem ræður för þegar við tökum á móti hælisleitendum og innflytjendum og sendum suma til baka og stíum þar jafnvel í sundur fjölskyldum?  Eru þetta réttlátar aðgerðir sem skila réttlátara samfélagi? Nei –ríkisstjórnin hefur ekki staðist réttlætisprófið.

Hér er ræða Katrínar í heild sinni.

Virðulegi forseti, góðir landsmenn,

„Réttlæti er höfuðkostur á stofnunum samfélags, eins og sannleikurinn er á kenningum. Það er sama hversu fögur og nýtileg kenning er: ef hún er ósönn verður að breyta henni eða hafna. Eins er um stjórnarskrár og stofnanir. Það er sama hversu haganlega þeim er fyrir komið, og hversu gagnlegar þær eru: ef þær eru ranglátar verður að breyta þeim eða bylta.“

Þetta sagði hinn áhrifamikli stjórnmálaheimspekingur John Rawls í kenningu sinni um réttlæti. Við þingmenn veltum ef til vill ekki réttlæti og ranglæti fyrir okkur í daglegu tali hér á þinginu en þó efast ég ekki um að þeir sem halda út á veg stjórnmálanna geri það einmitt af því að þeir vilja veg réttlætisins sem mestan. En er það alltaf réttlæti sem ræður för hér á Alþingi? Er það ævinlega réttlæti sem ræður för þegar stofnanir samfélagsins eru að störfum? Er réttlæti ávallt haft að leiðarljósi þegar lög eru sett, fjármunum er úthlutað, ákvarðanir eru teknar?

Að þessu hljótum við að spyrja okkur þegar við tökum ákvarðanir ríkisstjórnarinnar þennan fyrsta vetur til skoðunar á eldhúsdegi og setjum í samhengi við þær pólitísku áskoranir sem við stöndum frammi fyrir á 21. öldinni.

Var það réttlætið sem réð för þegar ákveðið var að lækka veiðigjöld á útgerðina um átta og hálfan milljarð á ársgrundvelli? Var það réttlæti sem réð för þegar ákveðið var að lækka gjöld á áfengi og tóbak en hækka komugjöld á heilsugæslu? Var það réttlæti sem réð för þegar ákveðið var að hækka álögur á námsmenn í háskólum sem runnu beint til þess að niðurgreiða niðurskurð á háskólana? Er það réttlæti sem ræður för þegar ríkisstjórnin ákveður að framlengja ekki auðlegðarskatt sem lagður var á stóreignafólk þessa lands þegar reisa þurfti samfélagið við eftir efnahagshrun? Er það réttlæti sem ræður för þegar við tökum á móti hælisleitendum og innflytjendum og sendum suma til baka og stíum þar jafnvel í sundur fjölskyldum?  Eru þetta réttlátar aðgerðir sem skila réttlátara samfélagi? Nei –ríkisstjórnin hefur ekki staðist réttlætisprófið.

En nú kynni einhver að svara því til að réttlæti sé aðeins ein breyta. Þegar komi til dæmis að því hvernig eigi að fjármagna samfélagið og um hvað það samfélag eigi að snúast séu margir aðrir þættir sem þurfi að taka tillit til, tæknileg úrlausnarefni sem lúti ekki endilega réttlætisrökum heldur skynsemis- eða hagkvæmnisrökum. En er það svo? Nei, þar er svar mitt aftur nei. Það er ekki tæknileg spurning hvernig við ákveðum að fjármagna samfélagið heldur siðferðileg og pólitísk. Hvernig leitað er til ólíkra hópa samfélagsins þegar kemur að fjármögnun þess og þá þarf að velta því upp hvort rétt sé að leita þá aftur til tekjulægri hópanna – sem ekki fengu neina skattalækkun hjá þessari ríkisstjórn – eða leggja fremur byrðar á breiðu bökin; stórútgerðir sem fá að nýta sameiginlegar auðlindir okkar og greiddu sér út tugmilljarða í arð til að halda upp á það þegar ríkisstjórnin lækkaði veiðigjöldin hið fyrra sinni, eða þau heimili í landinu sem eiga mestar eignirnar. Er það ekki fremur réttlátt að deila byrðunum þannig að við sem deilum kjörum hér á þessari eyju gerum það í raun; byggjum saman upp samfélag?

Og dæmin eru því miður fleiri en svo að ég geti rætt þau öll hér. Eða er það réttlát hugmyndafræði sem býr að baki skuldaniðurfærslu ríkisstjórnarinnar – leifunum af því heimsmetsloforði sem Framsóknarflokkurinn var kjörinn út á fyrir rúmu ári? Er það réttlátt að í svokallaðri „almennri aðgerð“ fyrir heimilin í landinu sé þriðjungur heimila; þ.e. fjölskyldur á leigumarkaði; fólkið sem aldrei hefur verið haft með þegar talað er um „heimilin“, undanskilinn? Er það réttlátt að sama stóreignafólk og horfir fram á að fá létt af sér auðlegðarskatti fái líka niðurfelld verðtryggð íbúðalán sem eykur auð þeirra enn frekar? Fram hefur komið að 230 íslenskar fjölskyldur sem eiga rétt á lækkun húsnæðislána eiga að meðaltali 177 milljónir í hreinni eign. Heildareignir þeirra umfram skuldir eru rúmir 44 milljarðar króna. Er það réttlátt að styrkja það sama fólk til að greiða fyrir húsnæði sitt á sama tíma og ungt fólk sér ekki fram á að geta nokkurn tíma komið sér eigin þaki yfir höfuðið? Nei, ég fæ ekki séð hvernig það eigi að vera réttlátt.

Góðir landsmenn

Réttlæti er mikilvægt í sjálfu sér en það er líka mikilvægt samfélagslegt markmið til að búa öllum sem best samfélag. Það er ranglátt ef aðgangur fólks að heilbrigðisþjónustu eða menntun ræðst af efnahag svo dæmi sé tekið. Þar af leiðir að jöfnuður, efnahagslegur og samfélagslegur, hlýtur að vera eitt einkenni réttláts samfélags.

Við Vinstri græn höfum lagt á það áherslu að forgangsraða fjármunum í að styrkja innviðina. Þar teljum við val ríkisstjórnarinnar – að dreifa umtalsverðum fjármunum í að fella niður skuldir óháð tekjum og eignastöðu fólks en hækka á sama tíma komugjöld á heilsugæslustöðvar og gjöld á stúdenta – ekki vera þann kost sem skilar mestum jöfnuði eða réttlátastri niðurstöðu. Við teljum líka skynsamlegra að styrkja innviðina, reisa nýjan Landspítala; styrkja menntakerfið, bæta kjör, hefja niðurgreiðslu skulda til framtíðar. Við teljum líka eðlilegt að styðja við þá sem verst fóru út úr hruninu hvað varðar verðtryggð íbúðalán. Það hefur verið sýnt fram á það að það er sá hópur sem tók íbúðalán á árunum 2005 til 2008, einkum þeir sem keyptu fyrstu eign á þessum tíma. Það væri eðlilegt að skoða slíkar aðgerðir með réttlætissjónarmið að leiðarljósi. Á sama tíma þarf að styðja betur við leigumarkaðinn en þar glittir nú í hugmyndir af hálfu stjórnvalda sem mér finnst jákvætt skref og fagna því að þar hefur að einhverju leyti verið tekið undir hugmyndir sem við Vinstri-græn höfum talað fyrir lengi.

Réttlátt samfélag er fyrir alla. Ef við viljum slíkt samfélag hlýtur það að vera kappsmál okkar allra að tryggja jöfnuð sem er ekki aðeins réttlætismál heldur líka einkenni skynsamlegs samfélags en um allan heim hafa menn áhyggjur af vaxandi ójöfnuði, hann er nú talinn helsta ógn við frið og stöðugleika í heiminum. Rannsóknir sýna að ójöfnuður er ógn við samfélagslega samheldni – og þau lönd þar sem mestur jöfnuður hefur ríkt í sögulegu samhengi eru þau sem hefur vegnað best á öðrum sviðum, efnahagslega og félagslega, þ.e. Norðurlönd.

Til að tryggja jöfnuð er hægt að beita ýmsum úrræðum. Þar er skattlagning á fjármagn mjög mikilvæg – til þess að hún beri árangur þarf að tryggja aukið gagnsæi. Þar verður æ ríkari krafa um aukna alþjóðlega samvinnu, til að tryggja að stjórnvöld hafi nauðsynlegt aðgengi að réttum upplýsingum þannig að unnt sé að skattleggja fjármagnið með réttlátum hætti. Þess vegna vakna hjá mér spurningar þegar kemur fram í fréttum að íslenskum stjórnvöldum standi til boða að kaupa í samstarfi við önnur ríki upplýsingar um fjármagn sem Íslendingar komu fyrir í skattaskjólum fyrir hrun. Hví hafa íslensk stjórnvöld ekki gripið það tækifæri – eins og gert hefur verið t.d. í Þýskalandi og fleiri ríkjum – er ekki þörf á slíkum upplýsingum ef við ætlum að tryggja réttláta skattbyrði en láta ekki auðmönnum það eftir að ákvarða sína eigin skattprósentu?

Menntun er líka gríðarlega mikilvæg til að tryggja jöfnuð og það er brýnt viðfangsefni að tryggja aðgengi allra til dæmis að framhalds- og háskólamenntun til þess að jafna tækifærin.

Og réttlátt samfélag snýst ekki aðeins um jöfnuð þeirra sem hér búa nú um stundir. Það snýst líka um jöfnuð kynslóðanna; að við búum þannig í haginn fyrir komandi kynslóðir að þær njóti sömu tækifæra og við sem hér erum nú. Því miður sést ekki enn á verkum þessarar ríkisstjórnar að hún skilji að umhverfismálin eru eitt stærsta viðfangsefni samtímans. Þar skiptir máli að Ísland taki ábyrga afstöðu og setji sér raunhæf markmið um hvernig eigi að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda. Ég vonast til að allir flokkar geti náð saman um að við breytum stjórnarskrá okkar á þann veg að við setjum þar inn meginreglur umhverfisréttar, að við tryggjum fjölbreytni lands og lífs og skilgreinum auðlindanýtingu þannig að hún miðist við hagsmuni komandi kynslóða.

Nú í vor ganga landsmenn enn og aftur til kosninga; að þessu sinni í sveitarstjórnum. Þar eru viðfangsefnin þau sömu í raun og hér á þinginu. Þar skiptir máli að auka jöfnuð og það er hægt að gera með því að létta gjöldum af fólki – til að mynda af grunnþjónustu við barnafjölskyldur sem er eitt af höfuðatriðum í málflutningi okkar Vinstri grænna fyrir þessar kosningar en þannig stuðlum við í senn að jöfnum rétti allra barna auk þess sem við bætum verulega hag barnafjölskyldna. Þar skiptir líka máli að sveitarfélögin taki hraustlega á umhverfismálum og setji sér í senn markmið til að draga úr loftslagsbreytingum og viðbragðsáætlanir um hvernig megi bregðast við þeim.

Góðir landsmenn

Í allri stjórnmálaumræðu er mikilvægt að réttlætissjónarmið séu höfð að leiðarljósi; að kjörnir fulltrúar geti tekið sem bestar og réttlátastar ákvarðanir í þágu allra landsmanna. Margir telja að nýir tímar kalli á ný pólitísk hugtök; orðin hægri og vinstri séu orðin merkingarlaus í hugum almennings sem sé þreyttur á svokölluðum hefðbundnum stjórnmálum. Miðað við áskoranir nýrrar aldar tel ég að réttlæti, jöfnuður og sjálfbærni hafi aldrei verið mikilvægari markmið; einmitt til að tryggja samfélag fyrir alla; og það tel ég vera hlutverk og skyldu okkar vinstrimanna í samtímanum. Í mínum huga er réttlæti ekki pólitísk klisja sem dó á síðustu öld. Réttlæti er eina leiðin til að lifa af á nýrri öld.

Hanna Birna Kristjánsdóttir innanríkisráðherra flutti ræðu á Alþingi í kvöld og sagði meðal annars að árangur af starfi ríkisstjórnarinnar væri að birtast. Hér má sjá Hönnu Birnu flytja ræðu sína í heild sinni.

Fjölbreyttni í atvinnulífinu hefur aukist. Við sjáum sprotana allt í kringum okkur. Stórkostlega mikilvæga sprota sem við verðum að nýta. Ný fyrirtæki hafa orðið til og heil fjögur þúsund ný störf hafa orðið til

Skipuleggðu innkaupin

Síðasta fimmtudag lofaði ég stuttum vitaskuldafærslum handa þeim sem vilja hætta að henda mat. Fyrsta verkefnið var að fá yfirsýn yfir það hvaða matur er til á heimilinu og hvað þarf að nýta sem fyrst. Þetta þarf maður stöðugt að gera ef maður ætlar að komast hjá því að henda mat en ef maður gerir það reglulega verður það aldrei neitt mál. Það verður svo ennþá minna mál ef maður kaupir aldrei svo mikinn mat að það verði flókið að finna not fyrir hann. Þessvegna er verkefni nýtingarfasistans næstu vikuna að skipuleggja innkaupin.

1  Gerðu matarplan fyrir vikuna

Þegar þú veist hvað er til í skápunum og setur saman matseðil fyrir næstu daga með tilliti til þess, þá nýtirðu ekki bara mat sem annars færi í ruslið –  þú sparar líka tíma. Þeir sem hafa enga yfirsýn lenda nefnilega af og til í því að uppgötva að hveitið er búið og kartöflurnar farnar að spíra, þegar á að fara að elda og það kostar aukaferð í búðina.

2  Notaðu innkaupalista

Ekki koma við á heimleiðinni og versla eftir minni. Gerðu innkaupalista og ef þú notar snjallsíma vertu þá með listann í símanum svo hann gleymist ekki.

3  Ekki kaupa ferskvöru sem þig vantar ekki

Haltu þig við innkaupalistann þegar þú kaupir ferskvöru. Ef þú rekst á eitthvað sem gæti verið sniðugt að eiga, eða tilboð sem þú getur ekki hafnað, veltu því þá fyrir þér hver muni borða það og hvenær, og hvort eitthvað annað fari þá í ruslið í staðinn, áður en þú setur það í körfuna.

Hættu að kaupa mat bara til að eiga eitthvað í ísskápnum.  Ef ávextir, brauð, jógúrt og annað sem þú reiknar með að börnin narti í á milli mála skemmist, þá er greinilega minni þörf fyrir það en þú hélst. Finndu út hversu margar brauðsneiðar, epli o.sfrv. þið notið raunverulega og hagaðu matarinnkaupum eftir því. Mjólkurmatur og brauð eru stærstu vöruflokkarnir sem fara í ruslafötur Norðmanna og líklega er það eins á Íslandi.

4  Ekki kaupa jurtakrydd, olíur og tilbúnar sósur bara svo það sé til heima 

Á flestum heimilum þar sem ég hef eldað eru til 10-20 glös af ónýtu kryddi, eldgamlar sósur og olía sem er farin að þrána. Þurrkaðar kryddjurtir eins og oregano og rosemarin, fara að missa bragð eftir 5-6 mánuði. Það er kannski ekki dýrt að kaupa eitt kryddglas en þegar þú hendir 10 glösum af kryddi eða þarft að nota þrjár matskeiðar til að fá eitthvert bragð úr því, þá er það orðinn dálítil fjárhæð. Kauptu það sem þú veist að er í stöðugri notkun en geymdu annað þar til þú veist hvenær það verður notað.

Lélegar afsakanir

Ég hef heyrt nokkrar afsakanir fyrir því að skipuleggja ekki matarinnkaup, hverja annarri ótrúverðugri. Ein vinkona mín hélt því lengi fram að það væri betra að ákveða á staðnum hvað hún vildi kaupa því þá gæti hún betur nýtt sér tilboð. Ég hef reynt þá aðferð en sannleikurinn er sá að það er miklu hagkvæmara að vita nokkurnveginn hvað maður ætlar að kaupa. Ef þú skipuleggur ekki innkaupin er mun líklegra að þú kaupir of mikið og/eða vörur sem passa ekki með neinu af því sem þú átt heima og þá endar hellingur í ruslinu. Það er vel hægt að leyfa sér ákveðinn sveigjanleika. Ef þú ætlaðir að kaupa appelsínur en sérð melónu á tilboði þá bara kaupirðu melónuna í staðinn. Þú þarft heldur ekkert að sleppa því að kaupa hrísgrjón eða dósamat ef þú sérð gott tilboð þótt það sé ekki á listanum en það er ekkert vit í því að safna mat sem skemmist.

Önnur algeng afsökun er sú að það sé svo tímafrekt að skoða í skápana og gera innkaupalista. Kommon… það er ekki tímafrekara að skrifa innkaupalista en að hringja heim til þess að spyrja hvort sé til sinnep heima eða fara þrjár ferðir í búðina vegna þess að maður mundi ekki hvað vantaði. Ef þú ert ekki viss er líka hætta á að þú kaupir ýmislegt „til öryggis“ og þeir sem kaupa of mikinn mat þurfa að henda.

Ef þér finnst þú ekki hafa tíma til þess að skipuleggja innkaupin og finna not fyrir það sem mun skemmast á næstunni, eða ef þú ætlar að fresta því þar til í næstu viku, spurðu þá hvort þér finnist í fullri einlægni allt í lagi að henda tólfhundruðkalli á hvern fjölskyldumeðlim í þessari viku. Það er nefnilega upphæðin sem meðalmaðurinn  hendir, varlega áætlað.

Þetta þriggja mínútna ljóð ort, flutt og framleitt af Gary Tuck kallar hann, talmynd fyrir nettengdu kynslóðina.

Viðgangsefni Gary er það hvernig í gegnum tölvur, tækni og notkun samfélagsmiðla við upplifum það að við séum í góðum samskiptum hvert við annað meðan að raunin er sú að við erum alltaf ein. Hvað varð um það að hitta fólk augliti til auglitis og eiga í raunverulegum samskiptum við vini og nákomna? Erum við með því að vera svo háð tækninni sem raun ber vitni að fara á mis við lífið sjálft?

Hjónin Hanna Kristín Skaftadóttir og Hjalti Kristjánson gefa út barnabækurnar um söguhetjuna MiMi sem segir stuttar sögur þar sem notast er við tákn með tali, tjáskiptaaðferð sem byggir á einföldum náttúrulegum hreyfitáknum sem notuð eru á markvissan hátt til stuðnings töluðu máli. Þetta er mikill fengur fyrir foreldra sem eiga börn sem eru greind með málhömlun.

Hópur barna með málhamlanir er stór á Íslandi og því miður er lítið til af íslensku efni sem hjálpar þessum börnum að tjá sig. Það er því búin að vera gríðarleg eftirvænting eftir útkomu bókanna og hefur sala á þeim í bókabúðum og á rafrænu formi farið  vel af stað.

Hanna Kristín og Hjalti eiga þau tvo syni, þar af annan sem er með málhömlun og ákváðu þau því að ráðast í útgáfu á barnabókum þar sem notast er við TMT þar sem engar slíkar bækur voru á markaðinum fyrir.

Hanna Kristín er menntaður viðskiptafræðingur og Hjalti er smiður. Í sameiningu vinna þau bækurnar undir nafni fjölskyldu útgáfufyrirtækis síns sem þau kalla, MiMi Creations. Hanna skrifar bækurnar en Hjalti teiknar myndirnar.

Hanna Kristín höfundur bókanna.

Barnabækurnar eru fyrstu sinnar tegundar og er væntanlegt smáforrit frá MiMi Creations þar sem hægt er að hlusta á hljóðin og skoða táknin.

MiMi bækurnar hafa verið þýddar yfir á frönsku og ensku. Kynningar á bókunum verða um allt land í sumar og samhliða því fræðslufundir og umfjöllun um notkun á tákn með tali. Verkefnið hefur teygt anga sína til Bandaríkjanna, Frakklands og Afríku.

Tákn með tali aðferðin er skemmtilegt málörvunartæki fyrir öll ung börn en um leið hjálpar þeim sem þurfa sérstaklega á því að halda.  Frábært framtak hjá MiMi Creations og verður spennandi að fylgjast með verkefninu í framtíðinni.

Rannveig Sigfúsdóttir skrifar.

Litla systir mín er kennari.  Hún deilir oft með mér fallegum bréfum frá foreldrum, litlum miðum eða fallegum kökum sem hún fær frá nemendum sínum.  Ég veit að hún er einstakur kennari og nemendur hennar eru heppnir að hafa hana.  Ég veit líka hversu mikið hún vinnur, veit hvað hún gefur af sér. 

Sjálf gerði ég mér ekki grein fyrir þeirri gríðarlegu vinnu sem kennarar leggja á sig. En svo  varð systir mín  kennari.

Ég gerði mér heldur ekki grein fyrir hversu lág launin eru. Ekki  fyrr en hún fór ein og sér, á kennaralaunum,  að reka heimilið sitt.  Við  fórum saman í bankann til að fá húsnæðislán þegar hún keypti sér  íbúð.

Okkur var sagt að til þess að bankinn samþykkti 13 milljón króna lán fyrir íbúðinni  þyrfti hún að hafa að minnsta kosti 150 þúsund krónum hærri  tekjur og að best væri ef hún væri ekki að reka bíl!

Ég varð orðlaus.

Meðfram fullri vinnu átti kennarinn hún litla systir mín að fara að vinna aukalega allar helgar og best væri að hún tæki þangað strætó!  Gat það bara hreinlega staðist?  Um alla þá raunverulegu hluti sem systir mín getur ekki veitt sér og börnum sínum kýs ég að tala ekki. Sjálf nefnir hún þá aldrei. Hún sníður sér stakk eftir vexti.

Ekki veit ég hversu langan tíma það tekur systur mína að átta sig á því að hún hefur hreinlega ekki efni á því að vera kennari. Engu máli skiptir þó svo að hún elski starfið sitt og sé fædd í það.

Ég styð þig í dag litla systir.  Ég styð baráttu allra kennara og vona að þeir fái greidd laun í samræmi við vinnu sína.

Virðing Alþingis er ekki undir því komin hversu gæfulegar samþykktir þess eru, heldur skiptir meginmáli að þingmenn gæti þess að klæðast ekki lopapeysu eða gallabuxum og muni eftir ávarpsorðunum „háttvirtur þingmaður“ og „hæstvirtur ráðherra“ þegar þeir hreyta fúkyrðum í samstarfsfólk sitt.

Það er svosem ekki fallegt að segja félögum sínum að halda sér saman þótt stundum sé ástæða til. En Vigdís er náttúrulega gasprari og Steingrímur leyfir sér að segja það sem aðrir láta sér nægja að hugsa, tilmæli Steingríms um að háttvirtur þingmaður hætti að gjamma fram í fyrir honum ættu því ekki að koma neinum á óvart.

Sá sem helst ætti að skammast sín í þessu máli er forseti Alþingis. Fundastjóri sem andskotast á bjöllunni ef þingmenn virða ekki formreglur en lætur hinsvegar frammíköll viðgangast getur búist við því að fyrr eða síðar taki einhver að sér það verkefni hans að þagga niður í  þingmönnum sem trufla þann sem hefur orðið, hvort sem það er með frammíköllum, glósum um geðslag „kennarans“ eða öðrum unglingastælum háttvirts þingmanns.

Ég hef ekki áhyggjur af afkomu flugmanna en til hvers í fjandanum er verkfallsréttur ef yfirvaldið getur svo bara bannað fólki að nýta sér hann?

Flugmenn eru þó í skárri aðstöðu en kennarar að því leyti að verkfall flugmanna skaðar atvinnurekandann og ríkið. Verkfall kennara bitnar fyrst og fremst á börnum og foreldrum. Ef eitthvað er þá hagnast hið opinbera á kennaraverkfalli.

Verkfallsvopnið er veikt nema atvinnurekandinn finni áþreifanlega fyrir því og mér finnst beinlínis ósæmilegt að bjóða fólki sem vinnur umönnunarstörf upp á þá valkosti að þurfa annaðhvort að sætta sig við léleg kjör eða grípa til aðgerða sem bitna á skjólstæðingunum. Þar að auki eru verkföll vítahringur; ein stétt fær „leiðréttingu“ og þá þarf sú næsta að gæta þess að dragast ekki aftur úr og þá er það orðið ósanngjarnt gagnvart hálaunafólki sem vill fá sömu prósentuhækkun og pöpullinn.

Best væri að afnema verkfallsrétt opinberra starfsmanna og binda öll laun þeirra við laun þingmanna. Leggja niður greiðslur fyrir „óunna yfirvinnu“ og aðrar dulbúnar launahækkanir og viðurkenna frekar að fólk verðskuldi almennileg laun fyrir þá vinnu sem það sinnir raunverulega. Hvert starf yrði metið til x% af launum þingmanns svo ef ein stétt fær launahækkun þarf að hækka allar án nokkurs samingaþvargs. Það yrði þokkalegur þrýstingur á ríkisstjórnina að tryggja stöðugleika.

Hér er fjallað um svokallaðar íslenskar peysur, áður en lopapeysan hefðbundna var fundin upp eftir miðja síðustu öld, og sagan rakin dálítið aftur í tímann.

Þessi uppskrift birtist í Húsfreyjunni 8(1) 1957, s. 17. Elsa E. Guðjónsson þýddi uppskriftina úr sænskri prjónabók, ICA 1956.

Sé uppskriftin skoðuð sést að peysan er ekki með hringúrtöku enda er axlarstykkið prjónað fram og til baka og og settur rennilás í að aftan. Hún er heldur ekki prjónuð með tvíbandaprjóni því munstrið er gert með því að taka upp óprjónaðar lykkjur úr umferðinni á undan. Þannig að þótt peysan líkist lopapeysu örlítið við fyrstu sýn á hún ekkert skylt við hefðbundnar lopapeysur (þær má hins vegar rekja til þess er kallaðist „grænlenzkar peysur“ eða „eskimó-peysur“ en það er önnur saga).

Myndin af pólfaranum danska, Knud Rasmussen, var tekin um 1920. Í myndatexta segir að hann sé „iført en islandsk sweater‟. Myndin er úr bók Vibeke Lind, Strik með nordisk tradition, 2. útg. 1995, s. 50.

Skýringin á því að Knud Rasmussen er sagður í íslenskri peysu á þessari mynd er væntanlega sú að allar þykkar símunstraðar peysur voru kallaðar íslenskar, í Danmörku, Noregi og Svíþjóð. Það kann að stafa af því að þykkar þæfðar peysur með mjög einföldu munstri hafi verið framleiddar í stórum stíl hérlendis á nítjándu öld og seldar til Danmerkur; þar í landi hafi menn svo ekki gert mikinn greinarmun á því prjónlesi sem barst frá Íslandi og því sem barst frá Færeyjum og þótti keimlíkt.

Í bók Vibeke Lind, þar sem myndin af Knud Rasmussen birtist, kemur einmitt fram að „Islændere‟ hafi verið ætlaðar sjómönnum og þeim sem unnu hörðum höndum; þetta hafi verið tvíbanda, símunstraðar peysur, tvílitar og oftast í sauðlitunum. Þær voru úr grófu garni og sniðið afar einfalt – klippt fyrir ermum og þær svo saumaðar beint í. (Sjá s. 48-49.)

Dæmigerð útflutt íslensk peysa (eða færeysk?) fyrir hundrað árum

En íslenskar peysur voru ekki bara fluttar út handa sjómönnum heldur einnig handa hermönnum. Hér að neðan sést annars vegar hluti koparstungu eftir Niels Simonsen og heitir „En Marinevagt ved Midsunde Skibsbro‟, gerð í september 1850. Þá áttu Danir í Þriggja ára stríðinu / Slésvíkur-Holsteinsstríðinu fyrra, gegn Þjóðverjum og Prússum. Hin myndin er af endurgerðum búningi sjóliða frá sama tíma, til sýnis í Tøjmuseet í Kaupmannahöfn. Báðir eru sagðir klæddir íslenskum peysum en þær gætu svo sem allt eins verið upprunnar í Færeyjum.

Danskir soldátar um miðja nítjándu öld

Heitið Íslandspeysa hefur svo yfirfærst á ótrúlegustu peysur, eins og þessa sem sést  á myndinni fyrir neðan og er að finna í Norræna safninu í Stokkhólmi.

Islandströja. Svona peysur voru / eru líka kallaðar „fiskartröja‟ og „pippi-tröja‟, hið síðarnefnda sennilega til heiðurs Línu langsokk.

Og enn virðist sá skilningur meðal frænda okkar Norðurlandabúa vera algengur að íslensk peysa (Islænder, Islandströja o.s.fr.) sé grófprjónuð símunstruð eða mikið munstruð peysa, sem sjá má t.d. á þessari ókeypis uppskrift á Ravelry frá 2008:

Islænder, uppskrift á Ravelry

Hér má lesa grein Hörpu um formóður íslensku lopapeysunnar.