Sóely Kaldal skrifar:
Sóley Kaldal
Ég er áhættu- og öryggisverkfræðingur, sérhæfð í hamfarastjórn og hönnun viðbúnaðarkerfa og mig langar að lýsa því hvernig flóttamannavandinn blasir við mér.
Það má svo sannarlega skilgreina núverandi ástand sem hamfarir á heimsmælikvarða – en nú eru skiptar skoðanir hvort þessar hamfarir varði okkur Íslendinga eða ekki. Ég hef ekki séð nein góð rök fyrir því að hafna almennilegri þátttöku Íslands í lausn vandans.
Vandinn er ekki bara samevrópskur heldur sammannlegur og okkur ber skylda sem siðferðisverum að bregðast við. Fátækt og neyð fyrirfinnst á Íslandi líkt og í öllum öðrum samfélögum, en það breytir því ekki að ef hér verður t.d. alvarlegur jarðskjálfti þá fer í gang skipulagt og hnitmiðað kerfi sem krefst mikils fjármagns og vinnuafls og er stýrt frá samhæfingarstöðinni í Skógarhlíð. Sú aðstoð sem þá er veitt fylgir ferlum sem eru óháðir bágri stöðu annarra en fórnarlamba hamfaranna. Ergo: hamfarir ræsa viðbúnaðarkerfi. Þetta þykir fólki sjálfsagt.
Nú er það í eðli hamfara að vera ófyrirsjáanlegar. Á hverju ári eiga sér stað atburðir sem enginn gat séð fyrir og afleiðingar þeirra eru jafn óútreiknanlegar. Slíkar hamfarir eru hvað flóknastar í viðureign. Þær valda uppnámi í stjórnsýslu og framkvæmd því engin skýr viðbragðsáætlun liggur fyrir. Ég þekki það mætavel úr mínum bransa að oft er sá tími sem tekur ríkisbákn að ná utan um slíka atburði alveg til að æra óstöðugan (dæmi: Deepwater Horizon, flóðbylgjan í Indlandshafi og íslenska fjármálakreppan). Vel hönnuð viðbúnaðarkerfi gera þó ráð fyrir ófyrirsjáanlegum hamförum og setja í gang björgunar- og endurreisnarferli um leið og neyðarástand kviknar, sama hvers eðlis það er.
Mér finnst þ.a.l. að það eigi að skilgreina flóttamannavandann undir eins sem hamfarir, já íslenskar hamfarir, í stað þess að láta málið velkjast um í pólitískri retórík. Við Íslendingar eigum enga viðbragðsáætlun til að takast á við gríðarlegt innstreymi stríðshrjárra flóttamanna – en það þýðir ekki að slíka áætlun sé ekki hægt að setja saman með hraði. „Þetta reddast“-þjóðin ætti að vera snillingur í því. Einstakt starf björgunarsveitanna okkar sýnir hve ósérhlífnir og samúðarfullir Íslendingar geta verið og þá aðstoð sem almenningur hefur svo rausnarlega boðið fram síðustu daga á að taka alvarlega.
Það er alveg ljóst að við getum betur en 50 einstaklinga en það er óábyrgt að slengja fram fólksfjöldatölum að óathuguðu máli. Með því er hvorki innfæddum né væntanlegum innflytjendum gerður greiði.
Ef sérfræðingar fá heimild og velvilja stjórnmálamanna til þess að setjast strax yfir málið, er snarlega hægt að varpa ljósi á lausnir og vankanta og þá fyrst er hægt að ræða fjöldatölur, hvort sem niðurstaðan verður nær 50 manns eða 5.000. Þegar lausnirnar liggja fyrir er hægt að bregðast við. Því fyrr, því betra. Í hamförum er tími allt. Tími er það sem skilur milli lífs og dauða, fyrirmyndar og fordæmingar. Tíminn er núna
.
Ljósmynd af Afganskri fjölskyldu við höfnina í Piraeus á Grikklandi. Þau eru nýstigin á þurrt land eftir flutninga með skipi sem flytur flóttamenn. Þó í þessum hópi séu flestir Sýrlendingar reynast nokkrar afganskar fjölskyldur hafa komið með og leita nú hælis. Ljósmynd er tekin 29. ágúst 2015 af Epoca Libera.