Smásaga – Íslendingasaga – Þáttur Sigurðar og Sigmundar

Sigurður Ingi hét maður og var Jóhannsson. Oftar en ekki var hann kallaður Sigurður Ingi til aðgreiningar frá öðrum mönnum. Sigurður átti í erjum við samherja sinn Sigmund Davíð er var Gunnlaugsson og sóttust þeir báðir eftir forystu í flokk þeirra er var nefndur Framsóknarflokkur. Báðir voru þeir þéttir á velli og báru sig hermannlega eins og foringjum sæmir. Framundan var mikil orusta og voru deildar meiningar um það hvor þeirra skyldi nú leiða flokkinn í þeirri orustu.

Voru þeir ásamt flokksmönnum öllum staddir á Þingvöllum. Kom að því að útkljá deilur um forystuna í flokknum og gengu þeir Sigurður og Sigmundur Davíð út á vellina við Þingvöll í tveimur fylkingum. Varla mátti sjá muninn á því hvor fylkingin væri stærri og stilltu þær sér upp andspænis hvorri annarri og standa foringjar hvorrar fylkingar nokkrum fetum fyrir framan sitt lið. Allir flokksmenn voru vel vopnaðir og í fullum herklæðum. Er flokkarnir höfðu stillt sér upp byrjuðu háreisti mikil og börðu báðar fylkingar sverðum í skjaldarandir og myndaðist mikill hávaði á völlunum.

Þá reisti Sigmundur Davíð upp aðra höndina og þagnaði þá hans fylking, Sigurður Ingi snéri sér að sínum flokki og reisti upp hendurnar og bað menn um hljóð. Er ró var komin á mælir Sigmundur Davíð hátt svo allir á völlunum heyrðu: „Leggðu niður vopnin Sigurður Ingi og gakk með menn þína í mína fylkingu og förum sameinaðir gegn óvinum okkar.“ Sigurður Ingi sýndi engin merki um að hann gæfi Sigmundi forystuna í flokknum átakalaust. Saug hann upp í nefið og horfði um stund yfir fylkingu Sigmundar Davíðs, kallaði síðan yfir til manna Sigmundar: „ég skora á ykkur félagar að koma yfir í lið til okkar, engum verður refsað þrátt fyrir andstöðu við mig, en engum verður hlíft ef til átaka kemur.“ Kliður fór um fylkingu Sigmundar Davíðs en enginn maður gerði sig líklegan til þess að hlýða kalli hans og skipta um lið.

Skyndilega stökk fram liðsmaður úr liði Sigumundar Davíðs er Ásmundur Daði hét og var hann Dalamaður. Henti hann skildi sínum í jörðina, lagði sverðið sitt í átt að Sigmundi Davíð og var mikill asi á honum. Sigmundur Davíð varð hans ekki var, en einn liðsmaður hans sá í hvað stefndi. Brást hann fljótt við, greip steinvölu upp af jörðinni og kastaði af miklum krafti í átt að Ásmundi. Lenti hún með miklu afli í höfuð Ásmundar Daða og féll hann dauður niður, en sverð Ásmundar hrökk úr hendi hans og skall með eggina í höfuð Sigmundar Davíðs og risti upp mikinn skurð eftir því endilöngu, svo andlit hans varð alblóðugt. Mikil háreisti upphófust við þennan atburð og var Sigmundi Davíð verulega brugðið.

Hleypur þá fram á völlinn mikill kappi í liði Sigurðar Inga er Höskuldur hét og var Þórhallsson. Vildi hann nýta tækifærið og koma Sigmundi Davíð í opna skjöldu þar sem hann stóð og reyndi að þurrka blóðtaumana úr andliti sínu. Er Höskuldur var rétt kominn að Sigmundi Davíð með reitt sverð sitt hátt á lofti sér Sigmundur Davíð hvað verða vildi og reysti spjót sitt og beindi því mót Höskuldi sem hljóp beint á spjótið. Fór það í gegnum hann miðjan og féll hann dauður niður.

Mikil óp og öskur heyrðust þá úr fylkingu Sigmundar Davíðs. Stökk þá fram á völlinn valkyrja nokkur er Vigdís hét og var Hauksdóttir. Mundaði hún spjót sitt á hlaupunum, kastaði því af miklu afli í átt að fylkingu Sigurðar Inga. Reis það mjög hátt til himins, en stífur vindurinn feikti því til baka og stefndi það beint á Vigdísi. Sigmundur Davíð hleypur til, stjakaði Vigdísi frá og hugðist grípa spjótið en sá illa til fyrir blóði í andliti og augum. Fór þá ekki betur en svo að spjótið stakkst í gegnum fót Sigmundar og niður í jörðina og mátti hann sig hvergi hreyfa.

Sigurður Ingi og menn hans gengu hægum skrefum, tilbúnir til átaka í átt að fylkingu Sigmundar, sem hörfuðu undan, en sjálfur stóð hann fastur. Liðsmaður úr fylkingu Sigmundar kastaði steinvölu að Sigurði og lenti hún beint á hnéskel hans. Féll hann niður við höggið en reis óðara upp aftur og gekk áfram haltur fyrir fylkingu sinni fast upp að Sigmundi Davíð og spurði hvort hann játaði sig sigraðan. Sigmundur Davíð mælti ekki orð en á milli þeirra gekk handbendi hans, valkyrjan Lilja sem var Alferðsdóttir. Bað hún Sigmundi Davíð griða og lofaði að ganga til liðs við þá en með skilyrðum þó. Fór svo að Sigurður Ingi varð við skilyrðum hennar og veitti Sigmundi Davíð og fylkingu hans grið.

Dró Lilja spjótið úr fæti Sigmundar og batt um sárið. Gekk hann alblóðugur og aumur af þinginu til síns heima við fámennt lið.

Sigurður Ingi hélt til orustunnar haltur með sína fylgismenn og þá sem eftir stóðu úr liði Sigmundar.

Endir.

Sæl Ólöf

Sem innanríkisráðherra berð þú ábyrgð á þeim málum sem hér er fjallað um: http://www.frettatiminn.is/utlendingastofnun-sendir-stridshrjad-born-aftur-til-talibana/

Þetta er ekki í fyrsta, ekki í annað, ekki í þriðja skiptið sem íslensk yfirvöld sýna af sér svona viðurstyggilega grimmd.

Þú getur ekki skýlt þér á bak við það að ráðherra eigi ekki að blanda sér í afgreiðslu svona mála. Í fyrst lagi hefðir þú, sem æðsti yfirmaður þessara mála og í samræmi við þær hefðir sem gilda um frumkvæði ráðherra í lagasetningu á Íslandi, fyrir löngu átt að beita þér fyrir lagabreytingum til að stöðva þetta sturlaða miskunnarleysi.

Í öðru lagi hlýtur það að vera í þínu valdi sem ráðherra, að stöðva beitingu Dyflinnarreglugerðarinnar í málum af þessu tagi (og helst að hætta því alveg; reglugerðin var EKKI samþykkt til að lönd eins og Ísland væru stikkfrí í þeim hörmungum sem flóttamannavandinn er). Það er ekkert sem krefur Ísland um að beita þessari reglugerð til að endursenda hælisleitendur, og það er því leikur einn fyrir þig að ákveða að því verði hætt.

Að endingu langar mig að minna þig á að þú ert ekki bara ráðherra dómsmála, heldur líka ráðherra mannréttindamála. Hér er verið að traðka á mannréttindum varnarlauss fólks, þar á meðal barna sem sætt hafa hrottalegri meðferð. Með þessu væri nánast örugglega verið að brjóta gegn Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna, sem og Mannréttindasáttmála Evrópu, sem hefur lagt þungar skyldur á aðildarríkin varðandi endursendingar hælisleitenda í tilfellum sem þessum.

Ábyrgðin er þín, Ólöf, og þú getur ekki skorast undan henni. Það ert þú sem berð ábyrgð á því að þessum börnum verði ekki úthýst. Það ert þú sem berð ábyrgð á velferð þeirra. Ekki leggja það á samvisku þína að hafa eyðilagt líf þessara varnarlausu barna.

Með von um að þú sjáir að þér,

Einar

Ljósmyndarinn Spessi er búinn að vera grænmetisæta í 35 ár og hefur eldað jólaveislumat á hinum ýmsu veitingastöðum í Reykjavík og einu sinni í Bandaríkjunum. Í ár 10. desember ætlar Spessi í annað sinn að kokka á Bergsson RE að Grandagarði 16. Honum til aðstoðar verður eigandinn sjálfur Þórir Bergsson. Saman munu Spessi og Þórir elda 3 rétta ítalska jóla grænmetis friðarmáltíð. Staðurinn opnar kl 19.00

Borðapantanir eru hjá info@bergsson.is eða síma 571 0822 09:00 – 16:00.
Verð: 6900 fyrir manninn.

——————————————————
Allskyns skemmtiatriði verða um kvöldið en hljómsveit Guðmundar Óskars mun leika af fingrum fram og þá mun Dean Farrel leika á kontra bassa og syngja ljóð Ginsberg. Búast má við óvæntum uppákomum.

MATSEÐILLINN

FORRÉTTUR
Eggaldinrúlla, fyllt með grænum belgbaunum með steikum sveppum upp úr chilli.

AÐALRÉTTUR
Cannelloni fyllt með spínat, ricotta og parmesan, Steikt í salvíu smjöri
borið fram með grænu salati

EFTIRRÉTTUR
Tiramisu frá Treviso

VEGAN OG GLÚTENFRÍTT

FORRÉTTUR
Eggaldin rúlla, fyllt með grænum belgbaunum með steiktir sveppum upp úr chilli.

AÐALRÉTTUR
Ítölsk Jóla – Smalabaka, með linsum, brokkoli, gulrótum, spínati, sveppum og tómat. Og með sætkartöflumústopp.
Borið fram með grænu salati

EFTIRRÉTTUR
Frönsk súkkulaði kaka að hætti Gunnhildar
Tiramisu (glútenfrítt)

Endilega látið vita hvort þið viljið panta vegan eða glutenfrítt við borðapöntun.

Það styttist í tíma ljóss og friðar, hátíð barnanna, grænna bauna og tvíreykts hangikjöts með glimmer og fölskvalausum Colgate-brosum. Fjórða árið í röð er ég að eyða aðdraganda aðventunnar á ullarsíðbrók úr 66 gráðum norður með úfið hár, taugabrautir heilans á yfirsnúningi og stundum man ég ekki hvenær ég fór síðast í bað.

Það er varanleg dæld í Ron Jeremy sófanum mínum sem hefur verið útnefndur ljótasti sófi Íslandssögunnar af allmörgum, en á honum sit ég hálf volandi og velti fyrir mér hvort Lánasjóðurinn muni skilja að ég hef ekki hugmynd um hver sé hin raunverulega vísindalega nálgun – hvort aðleiðsla eða afleiðsla sé málið – eða hvort aflfræði Newtons sé bara ókei eða hvort ég ætti að styðjast við Einstein ef ég ætlaði að troða manni til tunglsins.

Ég velti fyrir mér hvort ég muni í alvörunni einhvern tímann verða í þeirri stöðu að koma manni til tunglsins og hefur hingað til fundist hugmyndin alveg jafn flókin og að þjappa saman stress- og áhyggjulausum jólum fyrir fjölskylduna. Ég veit samt að ég mun aldrei þurfa að leysa það verkefni að senda mann til tunglsins á Egilsstöðum svo ég get verið róleg í bili. En jólin eru annað mál.

Ég hef nefnt við eiginmanninn að olíubera parketið og mála alla veggi fyrir þessi jól, kaupa nýjan sófa (Ron getur fengið sinn aftur), innrétta herbergi piltunga minna smekklega og henda upp hillum í bílskúrinn og raða öllum verkfærunum huggulega um leið og hægt er að koma jeppaferlíkinu inn.

Ég ætla líka að fá níu á öllum prófum, baka smákökur (allavega 5 sortir), gera piparkökuhús með börnunum í fjölskyldunni, halda aðventukakóveislu fyrir allar vinkonur mínar og börnin þeirra, skera út laufabrauð, hamstra rauðrófur, súrar gúrkur, rjóma og kattarmat, gera heimatilbúinn jólapappír með umhverfisvænu ívafi, skrifa hugheilar jólakveðjur sem munu gera vini og vandamenn hágrenjandi af hughrifum og hella Ajax í lítravís um húsið meðan ég syng fádæma vel uppáhalds jólalög allra.

Svo á að horfa á allar skemmtilegu jólakvikmyndirnar með piltunum, allir á krúttlegu jóla-ljótu-peysunum með malt og appelsín í lúkunum ásamt heimagerðu konfekti meðan við hlæjum góðlátlega að Trölla þegar hann reynir að stela jólunum. Við eiginmaðurinn horfumst reglulega ástfangin í augu yfir kollana á drengjunum sem sitja prúðir og glaðir á milli okkar.

Allt þetta á að gerast meðan ég sæki vinnu líka – því það þarf að borga fyrir þennan hroða sko.

Eiginmaðurinn er ekki eins galinn og ég. Hann er jarðbundnari og hefur í áranna rás reynt að koma mér í skilning um að ekkert muni gerast þó að ég klóri ekki og stíflakki öll niðurföllin í húsinu í desembermánuði ásamt því að standa í stiga með tusku og geðveikisbliki í augum að þvo loftaplöturnar. Þetta hafi einungis þann tilgang að ýta mér hægt og rólega fram af geðveikisbrúninni meðan restin af fjölskyldunni stari á með skelfingarsvip, eins og þau séu að verða vitni að banaslysi í beinni. Húsmóðirin ekki í belti og búið að klippa á bremsurnar.

Aldrei hefur þessi draumsýn um fullkomnun í desember ræst. Það getur verið (ég játa hvorki né neita) að ég hafi stundum grenjað í fósturstellingunni á Þorláksmessu þegar ljóst er að ég hef ekki gert helminginn af þessu og á eftir að skúra gólfin, pakka inn síðustu gjöfunum, gera jólagrautinn, höggva eldiviðinn og reyta rjúpurnar. Þrátt fyrir volið hafa jólin alltaf komið og verið hverjum öðrum ánægjulegri.

Í ár ætla ég að reyna að temja hugann betur. Klára bara skólamisserið, ganga í rólegheitum frá ullarsíðbrókinni og koma reglulegum baðferðum aftur inn í rútínuna mína.

Ég er búin að baka eina sort og læt þar við sitja og draslið í bílskúrnum má vera mín vegna þar sem ég ætla ekki að éta rjúpurnar innan um sagir, spýtur og nagla eiginmannsins og slafra í mig sósunni undir taktföstum slætti hitaveitukerfisins sem er í einu horninu.

Loftaplöturnar verða ennþá þarna í janúar, febrúar og mars. Nema maður selji bara… Alveg eins gott að gera bara piparkökur með krökkunum.

Herbergi piltanna verða bara eins, full af legókubbum, drasli, leikfangabílum og bókum tvist og bast. Þeir eru hamingjusamir í sínum heimi og ég þarf ekkert að róta til í þeirri hamingju fyrir eitthvað smá tímabil. Ég hef varpað hluta ábyrgðarinnar yfir á systur mína sem ætlar að gæta bús og barna meðan ég fer í FL-ferð (FL stendur fyrir mjög dónalegt) með eiginmanninum suður á BREXIT-eyju með þann eina tilgang að sofa og borða í friði í tæpa viku ásamt því að yfirheyra breskan almenning um Evrópusambandið og af hverju þeim er svona illa við yfirþjóðlegar stofnanir. Heimsækja Winter wonderland og skauta en ég er rosalega flink á skautum. Eða ég var það sem krakki.

Eiginmaðurinn mældi mig alla út um daginn eftir þessa yfirlýsingu mína og sagði „eða þú VARST rosalega flink á skautum“. Hvað með það, ég reikna með rosa fjöri. Ekki eiginmaðurinn.

Eftir að heim verður komið ætla ég að nýta mér rækilega þá tækni sem ljósdeyfar bjóða uppá, en einmitt í desembermánuði er hvað hagstæðast að nýta sér slíka tækni. Hún gerir á augabragði heimilið ofsalega huggulegt og skítur og klístur hverfur eins og dögg fyrir sólu. Samt bara tímabundið, þetta er ekki vísindaleg aðferð til að láta skít hverfa varanlega bara svo það sé á tæru og enginn fara að kvarta við mig seinna.

Nokkur kertaljós og svo mokar maður versta draslinu í einhverjar af þeim kommóðum og skúffum sem heimilið geymir og það gerir kraftaverk fyrir ásýnd heimilisins. Spariföt verða hreinlega það fínasta sem heimilismeðlimir eiga hverju sinni og mér hefur aldrei dottið í hug að kaupa spariskó fyrir þessa nokkra daga, sem einhverra hluta vegna, allir eru að kafna í aðhaldsbrókum eða með bindi og ermahnappa og það bara í örygginu heima hjá sér.

Ekkert að því svo sem fyrir þá sem vilja, en ég svitna eins og óvanur hjólreiðamaður sem hefur dottið í hug að keppa óforvarendis í Tour De France um leið og ég er komin í aðhaldssokkabuxur. Sem er enginn tilgangur fyrir mig því það er enginn á mínu heimili að velta því fyrir sér hversu langt vínarbrauðsbelgurinn á mér stendur fram á meðan þessi heilagi tími líður hjá.

Þeir einu sem hafa einhverjar áhyggjur á þessum tímapunkti eru synir mínir og þær áhyggjur snúast eingöngu um hversu lengi ég verð að vaska upp eftir jólamatinn því þegar því verki er lokið má taka upp gjafirnar. Þeim er blessuðum alveg sama um aðhaldsbrækur, Ajax og smá klístur á eldhúsgólfinu.

Ég ætla samt að skúra, þrífa klósettið og þurrka mesta rykið af og einnig mér finnst ómissandi að setja ilmandi hrein rúmföt á rúmin okkar á Þorláksmessu.

Mögulega í fyrsta skipti síðan ég fór að stjórna mínu eigin heimili er ég ekki að fara að missa kúlið á Þorláksmessu. Mögulega tekst mér í þetta sinn að njóta í stað þess að vera stressuð og leið yfir því að hafa ekki staðist væntingar sem enginn setur nema ég, jú og mögulega kaupmenn og allt verslunarsamfélagið.

Ég vona að mér hlotnist að eyða meiri tíma með þeim sem mér standa nærri, fjölskyldu og vinum og átti mig enn betur á að þetta hefur, og mun aldrei snúast um, glansandi klósett, niðurföll og loftaplötur eða svakalega dýrar gjafir sem setja strik í heimilisbókhaldið.

Gleðileg jól öll sem eitt, njótið ykkar og samverunnar við þá sem þið elskið og þykir vænt um.

Píratar fá stjórnarmyndunaraumboð

Forseti Íslands, Guðni Th. Jóhannesson, fól rétt í þessu Birgittu Jónsdóttur, umboðsmanni Pírata, umboð til ríkisstjórnarmyndunar. Píratar þakka það traust sem þeim er sýnt og munu sinna því verkefni af þeirri ábyrgð og heilindum sem það krefst.

Píratar vilja taka upp þráðinn þar sem frá var horfið í fimm flokka viðræðunum á jafningjagrunni. Síðustu dagar hafa leitt í ljós vilja til að ná samkomulagi um brýnustu málefni sem allir flokkar geta sammælst um. Þessir fimm flokkar eru um margt ólíkir, en saman getum við byggt brú milli ólíkra sjónarmiða, með gagnsæi og lýðræðisleg vinnubrögð að leiðarljósi.

Á næstu dögum munu Píratar bjóða til fundar um verkaskiptingu og form viðræðna.

Af vef Pírata.

Elsti starfandi stjórnmálaflokkur landsins, Framsóknarflokkurinn, fagnar aldarafmæli þann 16. desember næstkomandi. Framsóknarmenn og konur hyggja á fögnuð í Þjóðleikhúsinu í tilefni af áfanganum. Þá hefur flokkurinn biðlað til félagsmanna um allt land að fagna afmælinu með veisludagskrá í héruðum og landsfjórðungum. Í tilefni af 100 ára afmæli Framsóknarflokksins mun framkvæmdastjórn flokksins bjóða til afmælishátíðar í Þjóðleikhúsinu föstudaginn 16. desember. Hátíðardagskráin mun hefjast kl. 18.30. Þá segir á vef flokksins að ítarlegri dagskrá verði auglýst á næstu dögum og að kvöldið verði blanda af skemmtun og fræðslu.

Jón Björn Hákonarson, ritari Framsóknarflokksins, skrifar pistil í tilefni aldarafmælisins á vefsvæði flokksins. Hann segir áfangann merkustu tímamót flokksins. „Slíkt er einstakt í sögu flokks og þjóðar að stjórnmálaflokkur nái slíkum áfanga og sé enn meginstoð í lýðræðislegu kerfi lands- og sveitarstjórna á Íslandi. Hafi fylgt þjóðinni í gegnum tíma mikilli umbrota í sögu hennar og verið við stjórnvölinn stóran hluta þess tíma og tekið þátt í að leggja þannig grunn að því góða samfélagi sem við eigum hér á Íslandi. Slíkt hefði ekki verið hægt nema fyrir þann mikla félagsauð sem Framsóknarflokkurinn hefur alltaf átt í sínum flokksmönnum sem staðið hafa með flokknum sínum í gegnum þykkt og þunnt. Það er máttur hinna mörgu.“

Jón segir að miðað við þann kraft og félagsauð sem hann þekki meðal flokksfélaga sinna búist hann ekki við öðru en að veisluhöldin verði glæsileg.

Framsóknarflokkurinn var stofnaður á Alþingi 16. desember árið 1916. Í fyrstu var aðeins um þingflokk að ræða en síðar var honum breytt í formlega fjöldahreyfingu með flokksfélögum og félagsstofnunum. „Uppruna flokksins má rekja til tveggja hreyfinga sem höfðu mikil áhrif á íslenskt þjóðfélag á fyrstu árum aldarinnar þ.e. samvinnuhreyfingarinnar og ungmennafélaganna. Þessi samtök börðust m.a. fyrir almennum framförum og umbótum í landinu, aukinni menntun og atvinnurekstri sem sem tryggði mönnum sannvirði fyrir vöru og vinnu. Þessi hugsjónalegi bakgrunnur hafði mikil áhrif á stefnu flokksins og gerir enn í dag,“ segir á söguvef flokksins.

Flokkurinn varð til við samruna Bændaflokksins og Óháðra bænda skömmu eftir kosningar að hausti 1916. Þegar flokkurinn var stofnaður geisaði heimsstyrjöldin fyrri með miklum truflunum á utanríkisverslun. Konur og verkamenn höfðu öðlast kosningarétt árið áður. Kosningaaldur hafði um leið verið lækkaður úr 30 árum í 25 ár.

Framsókn starfaði aðeins sem þingflokkur til 1930 en árið 1933 var Samband ungra Framsóknarmanna stofnað.

Um 2000 manns eru á boðunarlista lögreglu til fangelsisvistar vegna ógreiddra sekta samkvæmt umfjöllun Morgunblaðsins í dag. Flest tengjast málin umferðarlagabrotum.

Í Morgunblaðinu segir að fangelsisdómar vegna umferðarlagabrota séu 2- 6 dagar. Vitnað er til svars Fangelsismálastofnunar við fyrirspurn blaðsins þar sem kemur fram að árið 2014 hafi 27 einstaklingar afplánað fangelsisvist vegna ógreiddra sekta. Árið 2015 voru þeir hins vegar 19 og í ár hafa 15 einstaklingar setið af sér sektir.

Flestir á listanum geta því átt von á að bíða um nokkurt skeið áður en afplánun hefst.

Netákall Amnesty International:

Hin bresk-íransk ættaða Nazanin Zaghari Ratcliffe sem sinnti góðgerðarstarfi og var dæmd til fimm ára fangavistar í Íran, sendi eiginmanni sínum sjálfsvígsbréf fyrir ekki svo löngu. Amnesty International óttast um andlega og líkamlega heilsu hennar.

Smelltu hérna og krefðu írönsk stjórnvöld að leysa Nazanin Zaghari skilyrðislaust og án tafar úr haldi. Nazanin er samviskufangi og tryggja þarf að á meðan hún situr í fangelsi sæti hún ekki pyndingum eða annarri illri meðferð.

Krefðu stjórnvöld enn fremur um að tryggja Nazanin aðgang að óháðum lögfræðingi og fjölskyldu sinni, og sjá til þess að hún fái umsvifalaust nauðsynlega læknisaðstoð.

Hún fór í hungurverkfall þann 13. nóvember síðastliðinn til að tjá örvæntingu sína um að losna hugsanlega aldrei úr fangelsi. Nazanin Zaghari varð fársjúk og yfirvöld gripu til þess ráðs að koma á neyðarheimsókn fjölskyldunnar þann 18. nóvember síðastliðinn. Á meðan á heimsókninni stóð hneig móðir Nazanin Zaghari niður þegar hún sá hversu horuð dóttir hennar var orðin.

Nazanin Zaghari samþykkti sama dag að binda enda á hungurverkfallið fyrir tveggja ára dóttur sína. Hún þjáist nú af hjartsláttartruflununum, óskýrri sjón og verkjum í höndum, handleggjum og öxlum.

Írönsk stjórnvöld lýstu því yfir fyrr á árinu að handtaka Nazanin Zaghari tengdist aðild hennar að samtökum bloggara árið 2014 og þátttöku hennar í námskeiði til að þjálfa blaðamenn árið 2015.
Gríptu til aðgerða!

Stjórnarmyndunarviðræður fimm flokka stjórnar Pírata, VG, Viðreisnar, Bjartrar framtíðar og Samfylkingarinnar munu hefjast á erfiðum úrlausnarmálum samkvæmt Birgittu Jónsdóttur, umboðsmanni Pírata til stjórnarmyndunar. Þetta kom fram í Morgunútvarpi Rásar tvö í morgun.

Birgitta fékk umboð til stjórnarmyndunar fyrir helgi. Að Píratar fari nú með stjórnarmyndunarumboð varð tilefni til umtalsverðrar gremju meðal Viðreisnar. Þau Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir, Benedikt Jóhannesson og Þorsteinn Víglundsson, þingmenn Viðreisnar, fundu sig öll knúin til að gagnrýna forseta fyrir að veita Pírötum umboðið. Það hefur ekki verið neitt launungarmál að Viðreisn hefur lítinn áhuga á að starfa með Pírötum.

Birgitta segir í viðtali við Morgunútvarpið að Píratar hafi um helgina fengið á sinn fund fulltrúa fjármálaráðuneytisins til að fara yfir ríkisfjármálin. „Síðan hefur maður verið að spjalla við fólk úr þessum ólíku flokkum og reyna að fá á tilfinninguna hvernig fólk sér fyrir sér að við getum farið í þessa vinnu saman,“ sagði Birgitta við þáttastjórnendur Rásar 2. Birgitta sagði Pírata nálgast þessa stjórnarmyndun meira frá miðjunni og reyna þannig að draga saman vinstri og hægri. „Það er ekki eins og við séum að byrja með tómt blað og við ætlum að reyna að vinna þetta út frá þannig grunni að þeir sem setjast við þetta borð eru á jafningagrunni.“

Píratar eru þriðji stærsti flokkurinn á þingi sé miðað við atkvæðamagn. Umboðið fær flokkurinn í kjölfar þess að Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, og Katrín Jakobsdóttir, formaður VG, máttu skila umboðinu eftir að hafa reynt allar leiðir til þaula. „Við munum fyrst og fremst fara strax í erfiðu málin, þannig að það liggi þá strax fyrir hvort við getum náð saman eða ekki,“ segir Birgitta. Hún segist finna fyrir tímaþröng. „Já, auðvitað og auðvitað tekur maður þessari ábyrgð mjög alvarlega og þess vegna er maður í vinnunni alla helgina að reyna að undirbúa þetta sem best. En það sem mér finnst miklu mikilvægara en að setja aukna pressu er að þetta sé gert vel, að þetta sé gert þannig að fólk upplifi traust, og fólk upplifi að það sé að fara að framkvæma ólíkar stefnur á þann veg að ríkisstjórnin haldist. Það er alveg tilgangslaust að setja saman ríkisstjórn ef maður hefur ekki tilfinningu fyrir því að þetta starf muni ganga vel út kjörtímabilið,“ sagði Birgitta.

Aðspurð um hverju það breyti að Píratar hafi umboð til ríkisstjórnarmyndunar taldi Birgitta það ekki mikla breytingu. „Nema bara það að það er þá kominn aðeins meiri þrýstingur um það fari að koma í það minnsta einhver ákvörðun um það að flokkar ætli sér að fara í alvöru stjórnarmyndunarviðræður.“

Sæll Steingrímur

Ég var að lesa þennan pistil Björns Vals Gíslasonar: http://bvg.is/blogg/2016/12/04/rikisstjorn-um-velferdarmal-og-jofnud

Ég geri ráð fyrir að þú hafir lesið hann líka. Því langar mig að spyrja þig hvort þú ert á sama máli og Björn, og lítir svo á að „hraðar kerfisbreytingar“, svo sem þær hægu breytingar á kvótamálunum sem aðrir flokkar hafa lagt til, séu í andstöðu við velferð og jöfnuð.

Augu þjóðarinnar hvíla á VG, því það eruð þið sem hafið það í hendi ykkar hvort mynduð verður stjórn fimm flokka, eða stjórn með Sjálfstæðisflokkinn og Framsóknarflokkinn innanborðs. (Ákall um nýjar kosningar er óskiljanlegt; kusu kjósendur vitlaust? Á að hafa vit fyrir þeim og segja þeim að haga sér?)

Ert þú sama sinnis og Björn Valur? Er hópur áhrifafólks innan VG sem vill koma í veg fyrir að gerðar verði „kerfisbreytingar“, breytingar á því kerfi sem íslenska auðvaldið hefur notað áratugum saman til að mergsjúga þá alþýðu sem VG ættu að réttu lagi að vinna fyrir?

Eru það hagsmunir alþýðunnar, en ekki LÍÚ, að viðhalda núverandi kvótakerfi? Eru það ekki hagsmunir almennings að hann fái sjálfur að taka ákvarðanir í mikilvægum málum, svo sem í kvótamálunum, með því að knýja fram þjóðaratkvæðagreiðslur? Af hverju ættu LÍÚ, Sjálfstæðisflokkkurinn, Framsóknarflokkurinn og Björn Valur að fá að ráða yfir auðlindinni, en ekki sá yfirgnæfandi meirihluti almennings sem vill „kerfisbreytingar“ í því máli?

Það eru alls konar kerfisbreytingar sem mikill fjöldi fólks vill sjá á Íslandi. Breytingar sem hægt sé að nota til að uppræta þá spillingu sem gegnsýrir valdakerfið, bæði stjórnmála- og peningakerfið. Ætlið þið að standa gegn þeim? Ætlið þið að standa vörð um það gegnrotna kúgunarkerfi sem auðvaldið hefur komið upp, til að hægt sé að mergsjúga það fólk sem ætti að vera umbjóðendur ykkar sem kallið ykkur Vinstri Græn?

Bestu kveðjur, með von um að þú sért að hundskamma Björn Val fyrir að ganga erinda auðvaldins,

Einar

Bændur innan Sölufélags garðyrkjubænda ákváðu að hætta notkun merkis um vistvænar landbúnaðarafurðir í kjölfar þess að landbúnaðarráðuneytið ákvað fyrir ári síðan að fella reglugerðir um slíkar afurðir úr gildi. Þess í stað verður íslenska fánaröndin notuð sem staðlatákn en þeir sem merkja vöru sína með því merki undirgangast gæðahandbók garðyrkjunnar.

Í kjölfar umfjöllunar Kastljóss um Brúnegg hefur staðlamerki vistvæns landbúnaðar verið til umfjöllunar. Ekkert eftirlit er með því að framleiðendur sem merkja eigin framleiðslu sem vistvæna uppfylli nokkrar kröfur um slíkt.

Sjá einnig: Brúnegg – fullt hús matar!

„Bændur hjá Sölufélagi garðyrkjumanna hafa ræktað grænmeti með einstaklega vistvænum hætti um árabil. Þar hafa íslenska vatnið, lífrænar varnir og endurnýjanleg orka skipt mestu,“ segir í tilkynningu garðyrkjubænda.

Sjá einnig: Hagkaup og Bónus hætta að selja Brúnegg

„Afurðirnar hafa árum saman verið merktar sem vistvænar landbúnaðarafurðir því til staðfestingar, í samræmi við reglugerð um vistvænan landbúnað. Þegar landbúnaðarráðuneytið ákvað fyrir ári síðan að fella reglugerðina úr gildi ákvað Sölufélagið að hætta notkun merkisins.“ Þá kemur fram að sumir framleiðendur séu enn að klára umbúðir með gömlum merkingum. „Allar nýjar umbúðir hjá Sölufélagi garðyrkjumanna eru nú eingöngu merktar með íslensku fánaröndinni. Þar sem umbúðir eru keyptar inn í stórum skömmtum til að ná hagræði í verði, þá er félagið enn að klára birgðir merktar vistvænum landbúnaði, en mun hraða því ferli eins hratt og kostur er.“

Sjá einnig: Verður dýraréttur virtur og dýraníðingar látnir sæta kæru af hálfu MAST?

Það kemur fram í yfirlýsingunni að unnið sé að innleiðingu gæðaeftirlits og verkferla í samræmi við Gæðahandbók garðyrkjunnar. „Gæðaviðmiðin innihalda m.a. þá staðla sem voru á bak við vistvæna merkið á sínum tíma og gott betur. Því er ljóst að nú sem endranær uppfylla afurðir garðyrkjunnar skilgreiningu vistvænnar ræktunar.

Mikil þróun hefur orðið í vistvænni ræktun á þeim 17 árum sem liðin eru frá því farið var að merkja vistvæna landbúnaðarframleiðslu. Fullyrða má að ræktunin sé nú mun vistvænni en í fyrstu, enda hafa miklar framfarir orðið á þessum tíma, m.a. í notkun á lífrænum vörnum. Bændum innan Sölufélags garðyrkjumanna er mjög umhugað um samband sitt við neytendur. Í því samhengi má benda á að vörur okkar hafa verið upprunamerktar í 13 ár, til að stytta leiðina á milli bóndans og neytandans.“

Félagsmenn Bandalags háskólamanna, BHM, leita í sífellt auknu mæli til stéttarfélaga innan BHM til að fara yfir réttarstöðu sína vegna veikinda eða sjúkdóma af völdum vinnusvepps á vinnustöðum. Þetta kemur fram í skrifum Ernu Guðmundsdóttur, lögmanns BHM í Fréttablaðinu í dag. Erna segir eina skýringu á því að vandinn sé að aukast vera þá að langvarandi skortur sé á húsnæðisviðhaldi hjá stofnunum og fyrirtækjum,

„Í flestum tilvikum er hægt að uppræta myglusveppinn þannig að starfsmenn geti sinnt störfum sínum án þess að veikjast. Því miður er hins vegar allt of stór hópur starfsmanna sem veikist vegna myglusvepps og ekki tekst að uppræta skaðvaldinn. Staða þess hóps er ekki góð. Starfsmenn geta ekki sinnt starfi sínu þar sem hvorki virðist hægt að laga húsnæðið né útvega þeim nýtt húsnæði,“ skrifar Erna sem segir oft virðast sem einu úrræði vinnuveitenda sé að senda starfsfólk í veikindaleyfi án þess að þeir sú í raun og veru veikir nema í hinu sýkta húsnæði.

„Dæmi eru um að starfsmenn séu sendir í veikindaleyfi og séu í því þangað til veikindaréttur þeirra er tæmdur, jafnvel starfsmenn sem eiga hátt í ár í veikindarétt,“ segir í grein Ernu. „Þá eru allmörg tilvik þar sem starfsmenn hafa fundið sig knúna til þess að segja starfi sínu lausu þar sem þeir hafa heilsu sinnar vegna ekki getað snúið aftur til vinnustaðarins.“

Lögmaður BHM segir mikið magn dagsverka fara fyrir bý hjá stofnunum og fyrirtækjum sökum þess að húsnæði er svo sýkt ekki er hægt að sinna vinnu þar. Hún er gagnrýnin á að starfsfólk sé látið nýta sér veikindarétt vegna þess að vinnuveitendur sinni ekki þeirri skyldu sinni að bjóða starfsfólki öruggan aðbúnað.

Ríkisfjármálaáætlun gerir aðeins ráð fyrir tveggja milljarða aukningu á fjárframlögum ríkisins til Landspítalans þrátt fyrir að spítalinn þurfi tólf. Framkvæmdastjórn Landspítalans mun leita til heilbrigðisráðherra um tillögur að þjónustu sem skera á niður fái spítalinn ekki það aukna fjárframlag sem nauðsynlegt er. Þetta kom fram í kvöldfréttum Stöðvar 2 í gær.

Stöð 2 ræddi við Maríu Heimisdóttur, framkvæmdastjóra fjármálasviðs Landspítalans, sem segir ríkisfjármálaáætlun ekki í samræmi við þörfina. „Því miður að þá er það alls ekki í samræmi við þarfir og jafnvel þó við fengum alla þessa tvo milljarða, að þá nægir það varla til þess að svara þeirri eftirspurnaraukningu sem að verður á ári hverju, sem að er að minnsta kosti 1,7 prósent,” sagði María við Stöð 2.

Það munar því tíu milljörðum frá því sem spítalinn getur átt von á að fá og því sem hann telur sig vanta til að sinna lögbundinni þjónustu með skikkanlegum hætti. „Svona gat, upp á allt að 12 milljarða, eftir því hvernig talið er, það þýðir auðvitað bara skerðingu á þjónustu. Það er því miður ekki hægt að skilja það öðruvísi,” sagði María við Stöð 2. „Það er sem sagt ekki Landspítalinn sem að ákveður að skerða þjónustu, það eru heilbrigðisyfirvöld á hverjum tíma sem að ákveða hvaða þjónusta á að vera í boði fyrir landsmenn,” segir María. Þá kemur fram í máli hennar að spítalinn sé í dag rekinn fyrir sömu upphæð á föstu verðlagi og í byrjun aldarinnar. Á sama tíma hafi landsmönnum fjölgað mikið og spítalinn hafi tekið við nýjum verkefnum.

Allir stjórnmálaflokkar lofuðu fyrir kosningar betrun þegar kemur að fjármögnun heilbrigðiskerfisins. Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, sagði í umtöluðu viðtali sem birtist í Morgunblaðinu að stóraukin áhersla yrði á bætta samfélagsþjónustu, minni greiðsluþátttöku sjúklinga, eflingu Landspítalans og bætta heilbrigðisþjónustu með stórauknum fjárframlögum. Það vakti þá reyndar meiri athygli á sínum tíma að Bjarni stillti sér upp við garðyrkjustörf en í viðtalinu setti Bjarni tóninn fyrir áherslu Sjálfstæðisflokksins. Það var þó ekki aðeins Bjarni sem lofaði betrumbót eftir áralangan sult heilbrigðiskerfisins.

Píratar lofuðu gjaldfrjálsri heilbrigðisþjónustu fyrir alla óháð búsetu. Auka átti fjármagn til heilbrigðismála og færa sálfræðiþjónustu og tannlækningar í almannatryggingakerfið sem og að halda áfram uppbyggingu Landspítala við Hringbraut en skoða aðrar staðsetningarkosti.

VG boðuðu félagslega rekið og gjaldfrjálst heilbrigðiskerfi. Flokkurinn hafnaði einkavæðingu heilbrigðismála í ágóðaskyni. Þá lofaði flokkurinn að uppfylla kröfur áskorunar um endurreisn heilbrigðiskerfisins sem hátt í 90 þúsund skrifuðu undir. VG vildi efla sjúkraflug, halda áfram uppbyggingu við Hringbraut og færa sálfræðiþjónustu, tannlækningar, sjúkra-, tal- og iðjuþjálfun inn í almannatryggingakerfið.

Framsóknarflokkur boðaði nýjan Landspítala en á nýjum stað. Framlög til heilbrigðisstofnana yrðu aukin og heilsugæsla efld. Þá vildi flokkurinn stytta biðtíma, fjölga heimilislæknum og sálfræðingum. Lækka greiðsluþátttöku og auka forvarnir til bættrar lýðheilsu.

Viðreisn ætlaði að ljúka byggingu Landspítalans við Hringbraut fyrir árið 2022. Styrkja heilsugæsluna um allt land. Stytta biðlista og leggja áherslu á meðhöndlun geðrænna vandamála. Þá átti að bæta forvarnir og auka aðgengi að sálfræðiþjónustu sem í skrefum átti að fara inn í almannatryggingakerfið. Greiðsluþátttöku átti að miðast við fjölskyldu og vera í samræmi við greiðslugetu allra samfélagshópa.

Björt framtíð lofaði því að allir hefðu jafnan aðgang að heilbrigðisþjónustu óháð búsetu og efnahag í gegnum sameiginlegt sjúkratryggingakerfi. Þá lofaði flokkurinn að færa tannheilbrigðisþjónustu í auknum mæli undir sjúkratryggingar.

Samfylkingin lofaði svo afnámi á gjaldtöku í heilbrigðiskerfinu. Það átti þó að gera í nokkrum skrefum. Tryggja átti heilbrigðisþjónustu um allt land og byggja upp heilsugæslukerfið. Samfylkingin vildi að nýr Landspítali yrði byggður við Hringbraut og boðaði uppbyggingu 500 hjúkrunarrýma fyrir aldraða og langveika.

Samkvæmt þessu er því engin fyrirstaða frá nokkrum flokki við endurreisn heilbrigðiskerfisins. Á þingi er ekki einn einasti þingmaður sem kosinn er út á andstöðu við aukin fjárframlög til heilbrigðismála. Það má því ganga út frá því að fjárframlög til heilbrigðismála verði hækkuð umtalsvert í meðferðum þingsins.

Páll Matthíasson, forstjóri Landspítalans, var gestur í þættinum Þjóðbraut á sjónvarpsstöðinni Hringbraut í lok síðasta mánaðar. Páll fjallaði þá um niðurstöðu OECD-skýrslu um stöðu heilbrigðismála í heiminum. Ísland skrapar botninn ásamt Rúmenum þegar kemur að fjárframlögum til heilbrigðismála. Ísland skorar þó vel þegar kemur að forvörnum gegn unglingadrykkju og reykingum sem Páll sagðist telja að spiluðu þær nokkuð inn í málin.

Þá benti Páll á að skýrsla OECD sýni að Íslendingar eru eftirbátar í mörgum málum. „Við erum eftirbátar í mörgu, við sjáum það bara varðandi lýðheilsuna. Þá erum við t.d. ekki nægilega dugleg að bólusetja ungabörn. Það má sjá á mislingabólusetningum og bólusetningum við kíghósta og öðru slíku. Þar er 90% af börnum sem fá bólusetninguna hér á meðan meðaltalið í Evrópu er 96%. Þetta er ekki gott svo dæmi sé tekið,“ sagði Páll.

Páll sagði sláandi að sjá hversu litlu Íslendingar eru að eyða til heilbrigðisþjónustu almennt og svo til innviða. „Varðandi stóru málin í þessari skýrslu þá er það tvennt. Annars vegar hvað við erum að verja almennt til heilbrigðismála og hins vegar hvað við erum að verja til innviða. Ef við byrjum fyrst á þessu almennt þá hefur verið talsvert rætt um það að við séum ekki að verja nægilega stórum hluta af þjóðarkökunni til heilbrigðismála. Um það bil 8.8% af vergri landsframleiðslu er að fara í heilbrigðismál á meðan meðaltal Evrópuþjóðanna eru 9.9%,“ sagði Páll. Þá kom fram í þættinum að 1% í vergri landsframleiðslu séu um 18 milljarðar.

Fyrir kosningar skrifuðu rúmlega 86 þúsund einstaklingar undir kröfugerð Kára Stefánssonar um endurreisn heilbrigðiskerfisins. Þá hafði í raun þegar verið gefið loforð um stóraukin framlög til heilbrigðismála en þrír ráðherra undirrituðu árið 2013 viljayfirlýsingu um framtíðar fjármögnun heilbrigðiskerfisins. Loforðið um endurreisn heilbrigðismála hefur því margsinnis verið gefið.

Í septemberlok árið 2013 tilkynnti Björn Zoëga, þáverandi forstjóri Landspítalans, að hann hefði sagt starfi sínu lausu. Hann sagði nokkrar ástæður fyrir uppsögn sinni og nefndi sérstaklega fjárskort spítalans. Nauðsynleg uppbygging væri ekki í augsýn. Björn hafði þá starfað sem yfirmaður á spítalanum í sex ár. Fyrst sem framkvæmdastjóri lækninga og síðar forstjóri. Á þeim tíma hefði spítalinn gengið í gengum miklar breytingar og linnulausan niðurskurð. Nú væri ekki lengra haldið á þeirri braut. Björn kveðst margoft hafa talað um að rekstur spítalans hafi verið kominn að bjargbrúninni. „Ég ætla ekki taka þátt í því að taka fram af brúninni. Ég held að við verðum aðeins að staldra við og einhver annar verði að taka við keflinu til að leiða spítalann í því umhverfi sem verður boðið upp á á næstunni,“ sagði hann í samtali við RÚV.

Landsspítalinn Háskólasjúkrahús varð til árið 2000 þegar Sjúkrahús Reykjavíkur og Ríkisspítalar sameinuðust. Það er um það leiti sem 2-4% sparnaðarkrafa á ári er lögð á spítalann. Þröng fjárhagsstaða heilbrigðismála er því uppsafnaður vandi en ekki aðeins afleiðing efnahagshrunsins í lok ársins 2008.

Innan landa Efnahags- og framfarastofnunarinnar er almenna reglan sú að meðal þróaðra ríkja hefur hlutfall þjóðarframleiðslu til heilbrigðismála hækkað jafnt og þétt. Á Íslandi hefur þróunin verið þveröfug og raunar hefur hlutfallið lækkað. Árið 2009 voru útgjöld Íslendinga 9.6% af þjóðarframleiðslu en fjórum árum síðar, árið 2012, var það hlutfall komið niður í 9.1%. Hálft prósent virkar ef til vill ekki mikið við fyrstu sýn en þegar kemur að heilbrigðisútgjöldum telur hvert prómill rúmlega hundrað og fimmtíu milljónir króna. Sé það svo sett í samhengi við útgjöld ársins 2003 sem námu 10.4% af landsframleiðslu birtist okkur myndin af viðvarandi aðhaldi í heilbrigðismálum.

Kjaradeila lækna á sér því meðal annars uppruna í langvarandi þreytu heilbrigðisstarfsmanna á aðhaldsaðgerðum og kröfum yfirvalda á sparnaði sem leitt hefur til aukins álags, eldri tækjabúnaðar og atgervisflótta. Þrír ráðherrar ríkisstjórnarinnar undirrituðu nýlega yfirlýsingu um uppbyggingu heilbrigðiskerfisins. Meðal helstu atriða í viljayfirlýsingunni er bygging nýs Landspítala og markviss endurnýjun tækjabúnaðar. Hvoru tveggja er ætlað að bæta starfsaðstöðu heilbrigðisstarfsfólks og þjónustu við almenning. Auknu fjármagni verður veitt til heilbrigðismála og breytingar gerðar í þeim tilgangi að auka skilvirkni í kerfinu. Þá er stefnt að aukinni samvinnu heilbrigðisstofnana og markvissari verkaskiptingu auk þess sem íslenska heilbrigðiskerfið á að verða samkeppnishæft við það sem tíðkast annars staðar á Norðurlöndum. Yfirlýsingin, sem í sjálfu sér vakti litla athygli, var undirrituð af forsætisráðherra, heilbrigðisráðherra og Illuga Gunnarssyni, menntamálaráðherra og starfandi fjármálaráðherra í fjarveru Bjarna Benediktssonar. Við lestur yfirlýsingarinnar er ljóst að hér er um að ræða loforð upp á milljarða, jafnvel milljarðatugi, í formi aukins fjárframlags til heilbrigðismála. Þá er uppbygging nýs spítala sett aftur á dagskrá auk þess sem unnið verður að því að jafna álag, vaktafyrirkomulag og grunnlaun heilbrigðisstarfsmanna svo það verði sambærilegt við Norðurlöndin. Íslenskir læknar og hjúkrunarfólk vinna meira og á lengri vöktum en fólk í sambærilegum störfum frændþjóða okkar.

Framlög til heilbrigðismála eru hæst í Danmörku af Norðurlöndunum en Finnland og Noregur eru hvað næst okkur. Sé ætlunin að Íslendingar fjármagni heilbrigðiskerfið með dönsku hlutfalli af landsframleiðslu er hér um að ræða loforð upp á 34 milljarða, ár hvert, miðað við verðlag ársins 2012. Í samanburði við Noreg er viðbótin tíu milljarðar á ári. Vert er að taka fram að hér er aðeins um framlag til reksturs að ræða en yfirlýsing ríkisstjórnarinnar lofar um leið nýjum Landsspítala. Áætlaður kostnaður við uppbyggingu hans er um 51 milljarður á verðlagi 2009. Vert er að taka fram að aldursuppsetning Íslendinga og annara Norðurlanda er ekki sú sama og því eru hlutfallstölur landsframleiðslu aðeins til viðmiðunar en ekki algildur sannleikur.

Smæðin er dýrari

Það er eðli heilbrigðisþjónustu að henni fylgir gríðarlegur fastur kostnaður auk breytilegs kostnaðar. Það þýðir að almennt er lögð áhersla á að ná fram sem mestri stærðarhagkvæmni. Ísland er örríki og því hneigjast rök til þess að við getum búist við að greiða ákveðinn aukakostnað til reksturs kerfisins vegna smæðarinnar. Krabbameinsfélagið hefur raunar bent á þetta sérstaklega í skýrslu sem félagið lét vinna fyrir sig um Kostnaðarþátttöku krabbameinssjúklinga í eigin heilbrigðisþjónustu. „Sú spurning vaknar hvort ekki þurfi jafnvel enn hærri fjárframlög til að halda uppi jafn góðri heilbrigðisþjónustu á Íslandi og nú er gert í Danmörku, þar sem Íslendingar lifa í landi sem er í senn stærra að flatarmáli, harðbýlla og hefur færri íbúa,“ segir í skýrslunni. Komið er inn á þetta í yfirlýsingu yfirvalda og læknafélaganna og því lofað að tekið verði tillit til sérstöðu Íslands hvað varðar mannfjölda og staðhætti. Yfirlýsingunni rándýru fylgir ekkert kostnaðarmat, né er fé eyrnamerkt starfinu eða tölur settar á boðað aukafjármagn. Reykjavík vikublað reyndi í kjölfar yfirlýsingarinnar að fá skýra mynd af málinu og spurði hvað væri að baki loforðunum upp á nokkra milljarða ár hvert. „Hér er um að ræða viljayfirlýsingu þar sem ríkisstjórnin ákveður að snúa bökum saman með samtökum lækna að því að efla og bæta íslenska heilbrigðiskerfið,“ segir í yfirlýsingu heilbrigðisráðuneytisins til blaðsins er leitað var svara um hvaða vinna væri að baki slíkum loforðaflaum. Í stuttu máli segir svarið að á bakvið yfirlýsinguna sé fátt annað en fögur fyrirheit. Björn Zoëga, sá hinn sami og sagðist ekki ætla að taka þátt í að keyra heilbrigðiskerfið fram af bjargbrúninni, mun leiða verkefnahópinn sem skipaður verður vegna þessar vinnu. Þetta var tilkynnt um miðjan febrúar.

„Sú spurning vaknar hvort ekki þurfi jafnvel enn hærri fjárframlög til að halda uppi jafn góðri heilbrigðisþjónustu á Íslandi og nú er gert í Danmörku, þar sem Íslendingar lifa í landi sem er í senn stærra að flatarmáli, harðbýlla og hefur færri íbúa.“

„Þetta er til þess að ramma það inn að viljinn er að við stöndum jafnfætis Norðurlöndum,“ sagði Þorbjörn Jónsson, formaður Læknafélags Íslands, um yfirlýsinguna í samtali við Reykjavík vikublað við sama tækifæri. „Með yfirlýsingunni eru ekki tilteknir vegvísar um hvernig við eigum að ná þessu eða að fráteknir séu fjármunir. Þetta er bara hugsað sem almenn yfirlýsing um það hvert við höfum áhuga á að stefna,“ segir Þorbjörn. Sérstaklega er tekið fram að taka eigi tillit til mannfjölda og staðhátta. Ísland er fámennt land þannig að stærðarhagræðingar njótum við ekki.

– Er ekki verið að segja hér að það þurfi meira fé en Norðurlöndin [verja til þessara mála] til að vega upp á móti? „Okkur í Læknafélaginu þótti nauðsynlegt að setja þetta inn. Ef við ætlum að halda upp tiltekinni þjónustu í dreifbýlinu t.d. skurðstofuþjónustu á minni stöðum þá verður hún alltaf fjárhagslega óhagkvæm vegna þess að þú nærð ekki sömu nýtingu og á stærri stað í Reykjavík. Okkur þótti þetta vera nauðsynlegur varnagli út af fámenni og smæð.“

– Er þá ekkert annað í hendi með þessari yfirlýsingu en að það er vilji til að hækka fjárframlög? „Þetta er vilji okkar og ríkisins að við stöndum jafnfætis Norðurlöndum varðandi gæði og þjónustu. Það er markmiðið,“ sagði Þorbjörn.

Þingmaður Viðreisnar reyndi að þvæla tölum til að villa um fyrir almenningi

Það tók flokksholla ekki langan tíma að stökkva á vagninn og ráðast á undirskriftasöfnun Kára Stefánssonar, þar sem krafist er aukins framlags ríkisins til heilbrigðsmála. Vissulega væru hugmyndir Kára fínar en hvar ætti að finna peningana? Þeir vaxa nú víst ekki á trjánum… Stærðfræðingur Sjálfstæðisflokksins var kallaður til. Pawel Bartoszek bauð sig síðar fram fyrir Viðreisn og er í dag þingmaður kosinn á loforði um endurreisn heilbrigðiskerfisins.

Þegar hefur slitnað upp úr einum stjórnarmyndunarviðræðum vegna þess að flokkur Pawels, Viðreisn, er ekki tilbúinn að auka tekjur ríkissins til að standa við umrætt loforð.

Þegar krafan um endurreisn kom fram sá Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, fyrrverandi forsætisráðherra meðal annars ástæðu til að blogga og skellti fram grafi frá 2006. Hvernig það átti að vera innlegg í umræðuna er enn ósvarað.

Þá ýjaði forsætisráðherra fyrrverandi að því að aukin útgjöld til heilbrigðismála yrðu til þess að ýta undir nýtt hrun. „Varla vilja menn þó halda því fram að besta leiðin til að bæta heilbrigðisþjónustu sé efnahagshrun. Í stað þess að sveiflast eftir landsframleiðslu þurfa heilbrigðisútgjöld að vera næg og nógu vel fjármögnuð til að veita nauðsynlega þjónustu óháð efnahagssveiflum.“

Þetta er flatskjáakenningin á sterum! Í stað þess að flatskjáakaup almennings hafi keyrt landið í hrun þá voru það hjúkrunarkonur og læknar! Helvítis græðgi í þessum fjandans almenningi!

Hvað um það… hvers vegna skiptir allt þetta máli núna? Jú vegna þess að stjórnmálamenn hafa ítrekað lofað auknu fé í heilbrigðismál en ekki staðið við.

Spurningin sem nú þarf að spyrja er hvers vegna lofuðu þrír ráðherrar að: „Heilbrigðiskerfið búi við sambærilegan ramma hvað varðar fjármuni og fjölda starfsmanna og önnur Norðurlönd að teknu tilliti til sérstöðu Íslands hvað varðar mannfjölda.“ En fjármögnuðu aldrei og gerðu svo ekki handtak til að uppfylla loforðið.

Hvers vegna lofuðu allir flokkar að endurreisa heilbrigðiskerfið? En nú skrifar Björn Valur Gíslason pistil um að mynda verði ríkisstjórn utan um það mál – líkt og einhver andstaða eigi að vera á þinginu.

Hvers vegna þarf er nú látið eins og mynda þurfi sérstaka ríkisstjórn um endurreisn heilbrigðiskerfisins mál sem er svo mikil samstaða um að tæplega 90 þúsund hafa krafist þess, tvær kosningar hafa snúist um málið, þrír ráðherrar hafa lofað því og enginn er á þingi gegn loforði um annað?

Á morgun verða fjárlög næsta árs lögð fram. Það er enginn þingmaður á þingi sem komist getur upp með annað en að kjósa með fjárhagslegri endurreisn heilbrigðiskerfisins.

Sá sem gerir slíkt er afhjúpaður sem loddari.

Er ástæða til að efast um hlutleysi Markúsar?

Í fréttum Stöðvar tvö í kvöld kom fram að Markús Sigurbjörnsson, forseti Hæstaréttar átti tugi milljóna króna í Glitni banka og í sjóðum hans fyrir hrun. Markús hefur dæmt í mörgum málum sem tengjast bankanum. Í frétt stöðvar 2 kom einnig fram að Markús telur sig ekki hafa verið vanhæfan í Glitnismálum eða málum starfsmanna hans og neitar að hafa leynt nefnd um dómarastörf frá hlutafjáreign sinni í Glitni.

Árið 2003 úrskurðaði mannréttindadómstóll Evrópu í máli Péturs Þórs Sigurðssonar gagnvart íslenska ríkinu að ríkinu bæri að greiða Pétri 25 þúsund evrur í skaðabætur vegna þess að brotið hefði verið gegn rétti hans um að fá að flytja mál sitt fyrir hlutlausum og óháðum dómstóli.

Snerist málið um meint vanhæfi Guðrúnar Erlendsdóttur hæstaréttardómara vegna fjárhagslegra samskipti maka Guðrúnar við Landsbankann og taldi dómstóllinn að Pétur Þór hafi með réttu getað efast um hlutleysi Hæstaréttar í máli sem hann höfðaði gegn Landsbankanum. Samkvæmt vanhæfisreglum er maki samsamaður dómara þegar hæfi er metið.

Úrskurður dómsins var þó á þá leið að ekkert hafi bent til að Guðrún hefði verið hlutdræg í málinu gegn Landsbankanum en að Pétur þór hefði með réttu haft ástæðu til að efast um hlutleysi Hæstaréttar.

Er ástæða til að efast um hlutleysi Markúsar?

Sjá nánar um mál Péturs í greinasafni Mbl.is og fjallað verður um mál Markúsar í Kastljósi kvöldsins.

Vísitala leiguverðs á höfuðborgarsvæðinu hefur hækkað um 8,5% á 12 mánaða tímabili frá október 2015. Á sama tíma hefur söluverð íbúða á höfuðborgarsvæðinu hækkað um 13,6%. Breytingar á leigu- og kaupverði fjölbýlis á höfuðborgarsvæðinu höfðu fylgst nokkuð náið að allt frá árinu 2011 þegar farið var að birta vísitölu leiguverðs. Þetta kemur fram í Hagsjá Landsbankans sem birt var í morgun.

Um mitt sumar 2015 mældist töluverð lækkun á húsaleigu þannig að vísitala leiguverðs dróst töluvert aftur úr vísitölu kaupverðs og sama gerðist síðastliðið vor. Staðan er því sú að kaupverð fjölbýlis hefur hækkað um 7,5% meira en leiguverð frá upphafi ársins 2011.

Vísitala leiguverðs er byggð á þinglýstum samningum um húsaleigu og á að sýna þau leiguverð sem eru í gangi hverju sinni. Íbúðarhúsnæði er skipt í flokka eftir staðsetningu og herbergjafjölda. Meðalfermetraverð er reiknað fyrir sex flokka íbúðarhúsnæðis og er niðurstaðan svo vegin með hlutdeild viðkomandi flokks í heildarverðmæti á markaði miðað við undangengna 12 mánuði.

Við úrvinnslu talnaupplýsinga um leiguverð er leigusamningum sem eru eldri en 60 daga við þinglýsingu sleppt og sama gildir um samninga þar sem herbergjafjöldi íbúða er ekki þekktur. Þá er samningum um félagslegar íbúðir einnig sleppt. Talnaupplýsingar um leiguverð í október 2016 eru unnar upp úr rúmlega 200 leigusamningum sem þinglýst var í mánuðinum. Fjöldi samninga er nokkuð breytilegur eftir mánuðum og því byggja mælingarnar á mistraustum grunni.

Hægt er að skoða leiguverð á einstökum stöðum innan höfuðborgarsvæðisins á grundvelli talna frá Þjóðskrá. Þá má einnig sjá aðra staði á landinu. Leiguverðið sveiflast mikið milli mánaða á öllum tegundum íbúða. Leiguverð fyrir tveggja herbergja íbúðir er alls staðar töluvert hærra en á þriggja herbergja íbúðum sem er svo líka alls staðar hærra en á stærstu íbúðunum. Sums staðar er þessi munur verulegur eins og í vesturhluta Reykjavíkur, úthverfum Reykjavíkur og á Akureyri. Munur á leiguverði tveggja og þriggja herbergja íbúða er mestur í Kópavogi, 25%, en er að meðaltali um 17%.

Munurinn á þriggja herbergja íbúðum og þeim stærri er mestur á Akureyri, 26%, en er að meðaltali 13%. Leiguverðið er hæst fyrir allar stærðir íbúða í vesturhluta Reykjavíkur og lægst á Akureyri, en annars er dreifingin þar á milli nokkuð jöfn.

Mesta breyting á leiguverði á þessum tíma er 29% hækkun tveggja herbergja íbúða í Kópavogi og þar á eftir koma stærstu íbúðirnar í vesturhluta Reykjavíkur, í Kópavogi og í Breiðholti, með 14-20% hækkun. Minnstu breytingarnar eru 3% lækkun á stærstu íbúðum á Akureyri og um 1% hækkun á tveggja herbergja íbúðum í Garðabæ og Hafnarfirði.

Þann tólfta nóvember síðastliðinn fannst maður látinn í íbúð sinni í fjölbýlishúsi skammt frá Hlemmi. Hann var borinn til grafar skömmu eftir mánaðamót. Lögregla telur að maðurinn hafi verið látinn í íbúð sinni í minnsta kosti þrjár vikur áður en hann fannst. Þetta kemur fram í DV í dag.

Í umfjöllun blaðsins kemur fram að nágrannar mannsins hafi í um viku áður en lögregla var kölluð til orðið var við undarlega lykt á göngum fjölbýlishússins þar sem hann bjó.

„Strax þegar ég kem inn í stigaganginn mætir mér þessi sérkennilega fýla, sem minnti á kæsta skötu. Ég spurði meðleigjendur hvort þeir hefðu orðið varir við lyktina og þeir sögðu að þeir hefðu orðið hennar varir viku áður en hún hefði svo stigmagnast,“ segir Torfi Geirmundsson, rakari við Hlemm, í samtali við DV. Torfi á íbúð í sama húsi og maðurinn.

DV setur málið í samhengi við ársgamalt mál þar sem rúmlega fertugur karlmaður hafði verið látinn í íbúð sinni í um tvo mánuði. Þá sagði Jóhann Karl Þórisson, aðstoðaryfirlögregluþjónn, að tilvik sem þessi væru sjaldgæf.

Lesa má umfjöllun DV í heild sinni með því að smella hér.

Setningarathöfn Alþingis fer fram í dag klukkan 13.30. Athöfnin hefst með guðsþjónustu í Dómkirkjunni. Forseti Íslands, biskup Íslands, forseti Alþingis, ráðherrar og alþingismenn munu ganga fylktu liði til kirkjunnar úr Alþingishúsinu. Að lokinni setningarathöfn, afgreiðslu kjörbréfa og úthlutun sæta í þingsal verða Fjárlög fyrir árið 2017 útbýtt.

Séra Hjálmar Jónsson, sóknarprestur í Dómkirkjunni, predikar og séra Sveinn Valgeirsson þjónar fyrir altari ásamt biskupi Íslands, frú Agnesi M. Sigurðardóttur. Organisti Dómkirkjunnar, Kári Þormar, leikur á orgel og kammerkór Dómkirkjunnar syngur við athöfnina.

Að guðsþjónustu lokinni ganga forseti Íslands, biskup Íslands, forseti Alþingis, ráðherrar, alþingismenn og aðrir gestir til þinghússins.

Forseti Íslands setur Alþingi, 146. löggjafarþing, og að því loknu tekur starfsaldursforseti við fundarstjórn og stjórnar kjöri kjörbréfanefndar. Strengjakvartett leikur tónlist við þingsetningarathöfnina. Þingsetningarfundi verður síðan frestað til kl. 16.

Við framhald þingsetningarfundarins klukkan fjögur verða kjörbréf þingmanna afgreidd, drengskaparheit unnin, kosinn forseti Alþingis og varaforsetar og í nefndir þingsins. Að síðustu verður hlutað um sæti þingmanna. Fjárlagafrumvarpi 2017 verður útbýtt á fundinum.

Bein útsending verður frá þingsetningu í Ríkisútvarpinu sjónvarpi og á Rás 1. Einnig á sjónvarpsrás Alþingis og á vef Alþingis.

Yfirlit helstu atriða þingsetningar:

• 13.25 Þingmenn ganga til kirkju.
• 13.30 Guðsþjónusta.
• 14.05 Þingmenn ganga úr kirkju í Alþingishúsið.
• 14.10 Forseti Íslands setur þingið og flytur ávarp.
• 14.20 Strengjakvartett flytur Hver á sér fegra föðurland. Strengjakvartettinn skipa Auður Hafsteinsdóttir og Gróa Margrét Valdimarsdóttir, fiðlur, Matthías Stefánsson, víóla, og Örnólfur Kristjánsson, selló.
• 14.22 Starfsaldursforseti tekur við fundarstjórn.
• 14.24 Strengjakvartett flytur Smávinir fagrir.
• 14.26 Forseti Íslands gengur úr þingsalnum.
• 14.27 Starfsaldursforseti stjórnar kjöri kjörbréfanefndar. Hlé á þingsetningarfundi fram til kl. 16.

Aðalmynd frá innsetningu Guðna Th.

Sameiginleg yfirlýsing Neytendasamtakanna og Samtaka verslunar og þjónustu vegna Brúneggja fer hörðum orðum um matvælaeftirlit MAST en nefnir Brúnegg ekki á nafn. Þvert á móti er vitnað til Brúneggja sem „tiltekins eggjaframleiðanda“.

Neytendasamtökin sameinast því Samtökunum verslunar og þjónustu um gagnrýni á eftirlit en sneiða framhjá því að nefna brotlegt fyrirtæki á nafn. „Í kjölfar fréttaumfjöllunar um eftirlit Matvælastofnunar (MAST) með tilteknum eggjaframleiðanda, þar sem sú starfsemi stóðst ekki þær kröfur sem gerðar eru til hennar s.s. hvað varðar aðbúnað dýra og villandi upplýsingar, er ljóst að stofnunin brást alfarið eftirlitshlutverki sínu. Þrátt fyrir að starfsemin hafi verið til skoðunar hjá MAST í tæp tíu ár og aðfinnslur hafi verið gerðar við þá starfsemi var hvorki verslun né neytendum veittar upplýsingar um þá meinbugi sem nú hafa komið í ljós,“ segir í tilkynningu Neytendasamtakanna og Samtaka verslunar og þjónustu.

Í kjölfar umfjöllunar Kastljóss um Brúnegg kom var bent á að MAST hafði áður verið dæmt fyrir að upplýsa neytendur. Í frétt RÚV af málinu er haft eftir forstjóra Matvælastofnunar að nauðsynlegt sé að skýra hvaða heimildir opinberir aðilar hafi til að upplýsa neytendur um mögulegt svindl. Matvælastofnun (MAST) var dæmd skaðabótaskyld af Héraðsdómi Reykjavíkur í júní fyrir að upplýsa neytendur um að ekkert nautakjöt væri í nautabökum frá matvinnslufyrirtækinu Gæðakokkum. Héraðsdómur Reykjavíkur komst að þeirri niðurstöðu í júní og hefur Matvælastofnun áfrýjað dómnum til Hæstaréttar.

„Með þögn sinni um málið hefur MAST vegið alvarlega að hagsmunum verslana og neytenda sem í skjóli núverandi fyrirkomulags treysta á faglega starfsemi þeirra aðila sem lögum samkvæmt hefur verið falið eftirlit með matvælaframleiðslu. Á meðan engar athugasemdir berast frá eftirlitsaðila um tiltekna starfsemi eru verslun og neytendur því í góðri trú um að þau matvæli standist allar þær kröfur sem gerðar eru til hennar. Ítrekast einnig að upplýsingar um framleiðslu matvæla eru mikilvægur þáttur í upplýstu vali neytenda á matvælum sem og hvaða vörur verslun er tilbúin að hafa á boðstólum,“ segir enn fremur í tilkynningunni.

Mynd úr vörulista Ó. Johnson & Kaaber

Vissulega er rétt að Matvælastofnun upplýsti ekki opinberlega um brot fyrirtækisins Brúneggja. Það vekur þó furðu að Ólafur Arnarson, formaður Neytendasamtakanna, taki þátt í þeim leik að veikja eftirlit á Íslandi með því að beina gagnrýni í Brúneggjamálinu gegn MAST eingöngu en sneiða framhjá því að nefna hið brotlega fyrirtæki á nafn. Þá er vert að hafa í huga að tvær ríkisstofnanir bera ábyrgð á því að Brúneggjamálið er nú upplýst. RÚV sem er opinbert hlutafélag byggir fréttaumfjöllun sína á skýrslu matvælaeftirlits á vegum hins opinbera.

Sjá einnig: Brúnegg – fullt hús matar!

Aðildarfyrirtæki Samtaka verslunar og þjónustu hafa í áratug keypt og selt Brúnegg sem vistvæn egg án þess að hafa sjálf sinnt gæðaeftirliti með þeirri vöru sem verslunin selur. Hvers vegna Neytendasamtökin sjá það sem hlutverk sitt að sneiða framhjá þeim hluta til að grafa enn frekar undan því smánarlega litla eftirliti sem er hér á landi fyrir neytendur er óskiljanlegt.

Hér mættu Neytendasamtökin spyrja sjálf sig hvers vegna þau sinna því ekki betur að krefja eftirlitsaðila um upplýsingar? Hvers vegna sinna Neytendasamtökin ekki því hlutverki betur að ganga á Samtök verslunarinnar um að gæðaeftirliti sé nú ekki ábótavant?

Þetta er vægast sagt furðulegt hjónaband fulltrúa neytenda annars vegar og kaupmanna hins vegar.

Sjá einnig: Garðyrkjubændur hætta notkun vistvænna staðlamerkinga

„Umfjöllun undanfarið hefur orðið til þess fallin að vekja upp áleitnar spurningar um matvælaeftirlit MAST og það traust sem á að ríkja um eftirlitsstarfsemi stofnunarinnar. Þá er gagnrýnisvert að hagsmunir innlendrar matvælaframleiðslu hafi alfarið vikið til hliðar hagsmunum neytenda og verslana af því að fá upplýsingar um eftirlitsskylda starfsemi og þær vörur sem frá þeirri starfsemi berast. Að óbreyttu er nú uppi viðvarandi brestur í trausti hagsmunaaðila hvað varðar eftirlit með matvælaframleiðslu, sér í lagi þar sem MAST hefur heimilað afhendingu á matvælum til verslana og neytenda þrátt fyrir að búa yfir upplýsingum um margvísleg brot gegn löggjöf um matvæli og aðbúnað dýra.“

Vert er þó að hrósa Neytendasamtökunum og SVÞ fyrir fyrirspurn sína að umfjöllun lokinni til MAST. Það má þá kannski vænta þess að félagsmenn Neytendasamtakanna fái eitthvað fyrir félagsgjöldin næstu dagana?

„Í ljósi þessa hafa Neytendasamtökin og SVÞ – Samtök verslunar og þjónustu sent sameiginlegt erindi á MAST þar sem óskað er upplýsinga frá stofnuninni um öll alvarleg frávik í innlendri eftirlitsskyldri matvælaframleiðslu sem hún hefur gert athugasemdir við í eftirlitsstörfum sínum.

Er óskað eftir upplýsingum aftur til 1. janúar 2008. Telja Neytendasamtökin og SVÞ mikilvægt að afla þessara gagna enda hefur umfjöllun um eftirlit MAST leitt í ljós að réttur almennings til upplýsinga er verulega takmarkaður er við kemur matvælaframleiðslu og frávikum frá kröfum sem gera verður til slíkrar framleiðslu.“

Brúneggjamálið er enn eitt dæmið um þá lensku Íslendinga að segja bara „ekki ég.“ Matvælaeftirlit hér á landi skortir eftirfylgni og almennt skortir fólki að skilja hver hinn raunverulegi umbjóðandi þeirra er. Þetta sést í hverri rannsóknarskýrslu Alþingis á eftir annarri. Röð einstaklinga eru kallaðir til fyrir nefndir og óskað útskýringa en allir benda á að einhver annar hefði bara átt að grípa inn. Brúneggjamálið hefur öll hin sömu einkenni. Það kemur þó spánskt fyrir sjónir að þeir sem þó gerðu mest MAST og svo síðar RÚV séu nú enn einn blóraböggullinn fyrir baráttu sérhagsmunasamtaka verslunarinnar gegn reglum og eftirliti.

MAST var í ferli að fá Brúneggjum lokað. RÚV afhjúpaði málið eftir að hafa fengið aðgengi að vinnu MAST.

Þetta er ekki saga glæstra sigra eftirlits einkaaðila og né Neytendasamtakanna þegar kemur að eftirlit með vörunni sem seld er.

Lærdómurinn er að krefjast aukins fjármagns til eftirlits, skýrari regla og svo auðvitað að skrifstofa Neytendasamtakanna sýni meira frumkvæði í að fylgja hagsmunum félagsmanna eftir.

Lærdómurinn er ekki minna eftirlit né að Neytendasamtökin eigi að ganga í lið með verslunarmönnum sem árum saman seldu svikna vöru og hafa að engu þurft að svara fyrir það hvernig þeir ætla að bæta neytendum fyrir.

Níu bækur voru í gær tilnefndar til Fjöruverðlaunanna – bókmenntaverðlauna kvenna. Tilnefningarnar voru tilkynntar á aðalsafni Borgarbókasafnsins í miðbæ Reykjavíkur. Fjöruverðlaunin – bókmenntaverðlaun kvenna voru afhent í fyrsta sinn vorið 2007 og hafa verið veitt árlega síðan. Verðlaununum er ætlað að vekja athygli á og hampa bókum kvenna.

Í flokki fagurbókmennta voru tilnefndar bækurnar Eyland eftir Sigríði Hagalín Björnsdóttur, Kompa eftir Sigrúnu Pálsdóttur og Raddir úr húsi loftskeytamannsins eftir Steinunni G. Helgadóttur.

Í rökstuðningi dómnefndar segir um Eyland að Sigríður dragi lesandann inn í „martraðarkennda framvindu með snarpri og hugvitsamlegri frásögn af Íslandi sem misst hefur allt samband við umheiminn. Hvað gerist þegar norræn eyja úti í ballarhafi einangrast algjörlega? Hvaða lögmál taka völdin í slíku ástandi? Sigríður heimfærir dystópíuformið á okkar eigið samfélag og setur þannig hið kunnuglega og hversdagslega í nýtt, ógnvekjandi og ónotalega trúverðugt samhengi.“

Þá segir um Kompu hennar Sigrúnar að hér sé á ferðinni „margslungin og áhrifarík skáldsaga þar sem hárnákvæmur stíll og hugvitsamleg uppbygging mætast. Þótt sagan sé sögð frá sjónarhóli ungrar fræðikonu og snúi að glímu hennar við sögulegar heimildir fjallar hún ekki síður um mörk raunveruleika og túlkunar. Undir yfirborðinu ólga spurningar um hversu áreiðanlegar heimildirnar um okkar eigin tilveru séu í raun, hvað af því sem við upplifum hafi raunverulega gerst og hvað sé einungis túlkun okkar sjálfra.“

Um Raddir úr húsi Loftskeytamannsins eftir Steinunni segir í röksemd dómnefndar: „Hinn langi og skemmtilegi titill Raddir úr húsi loftskeytamannsins er snjöll vísun í þann fjölradda sagnaheim sem skáldverkið geymir. Þar er að finna sögur um sérstakar en þó trúverðugar manneskjur sem reyna að mynda tengsl í oft einmanalegri tilveru.“

Þrjár bækur eru tilnefndar í flokki fræðibóka og rit almenns eðlis.

Heiða – fjalldalabóndinn eftir Steinunni Sigurðardóttur, Hugrekki – saga af kvíða eftir Hildi Eiri Bolladóttur og Barðastrandarhreppur – göngubók eftir Elvu Björgu Einarsdóttur.

Um Barðastrandarhrepp göngubók eftir Elvu Björgu segir dómnefndin. „Það er löngun til að vökva ræturnar sem rekur Elvu Björgu Einarsdóttur af stað í göngu um æskuslóðirnar í Barðastrandarhreppi. Áratug síðar er orðin til bók með fjölmörgum gönguleiðum inn til fjalla eftir hreppnum endilöngum og auk þess lýsingum á göngu eftir allri strandlengjunni og sérhverjum bæ sveitarinnar.“

Heiða, fjalldalabóndinn eftir Steinunni fær eftirfarandi rökstuðning fyrir tilnefningunni. „Heiða, fjalldalabóndinn er saga ungrar konu sem fer eigin leiðir í lífi og störfum. Heiða er einyrki á afskekktu sauðfjárbúi og sem vitundarmiðja og sögumaður frásagnarinnar lýsir hún daglegum og árstíðabundnum störfum á búinu, en einnig því hvernig hún leiðist út í sveitarstjórnarstörf vegna andstöðu sinnar við áform fyrirtækisins Suðurorku um Hólmsárvirkjun í Skaftárhreppi, enda ljóst að slík virkjun myndi gerbreyta náttúrufari héraðsins. Bústörfin og lífsbaráttan í afskekktu byggðarlagi eru þungamiðja frásagnarinnar, en einnig er náttúran og mikilvægi þess að standa vörð um hana gegnumgangandi þema.“

Um Hugrekki Hildar Eirar segir dómnefndin að hér sé á ferðinni frásögn höfundar af þráhyggju og kvíða. „Frásögnin er persónuleg en hefur jafnframt almenna skírskotun sem margir geta eflaust tengt við eigin reynsluheim. Í bókinni lýsir höfundur ýmsum birtingarmyndum kvíða, áráttuhegðunar og þráhyggju og þeim áhrifum sem þetta hefur haft á líf hennar og líðan. Hún lýsir því hve erfitt getur reynst að átta sig á einkennunum sem fylgja andlegum kvillum en leggur áherslu á að smám saman sé hægt að læra að halda þeim niðri.“

Í flokki barna- og unglingabókmennta eru tilnefndar Doddi: Bók sannleikans! eftir Hildi Knútsdóttur og Þórdísi Gísladóttur en bókin er myndskreytt af Elínu Elísabetu Einarsdóttur. Íslandsbók barnanna eftir Margréti Tryggvadóttur og Lindu Ólafsdóttur sem og Úlfur og Edda: Dýrgripurinn en höfundur texta og mynda er Kristín Ragna Gunnarsdóttir.

Í rökstuðningi dómnefndar fyrir tilnefningu Dodda: Bók sannleikans eftir Hildi Knútsdóttur segir: „Söguhetjan í Dodda: Bók sannleikans ákveður að skrifa þunna bók um sannleikann, eða eigið líf. Honum finnst bækurnar sem fullorðnir vilja að hann lesi, flestar vera hnausþykkar, verulega barnalegar eða yfirþyrmandi ævintýralegar og fjalla um eitthvað sem gerðist í fornöld. Doddi: Bók sannleikans er einmitt ekki þannig. Hún er í dagbókarformi, gerist í íslensku, fjölmenningarlegu umhverfi og fjallar um venjulega krakka í efri bekkjum grunnskólans.“

Þá segi um Íslandsbók barnanna að bókin sé afar falleg og fræðandi bók. „ Í formála tala höfundar um að landið sé dýrmætt og benda meðal annars á að það þurfi að passa landið vel og að nóg pláss sé fyrir alla. Texti bókarinnar er vel skrifaður, fræðandi og kaflarnir hæfilega langir. Fjallað er meðal annars um náttúruna, birtuna og myrkrið, dýralíf, gróðurfar og mannlíf. Í bókinni er farið í gegnum árstíðirnar og skiptist hún í vor, sumar, haust og vetur.“

Úlfur og Edda fær eftirfarandi umsögn: „Sagan af Úlfi og Eddu fer með lesendur í æsispennandi ævintýri þar sem skemmtilegum hversdagsheimi barna er blandað saman við ævintýraheim norrænnar goðafræði á nýstárlegan og frumlegan hátt. Um leið eru þekktir atburðir úr íslenskri menningu gerðir afar aðgengilegir og forvitnilegir án þess að það sé nokkur afsláttur gefinn af skemmtanagildi bókarinnar. Höfundur gefur lesendum glænýja sýn á margar þekktar persónur goðheima og færir þær nær okkar hversdagslegu tilveru og samtíma.“

Dómnefnd Fjöruverðlaunanna 2017 skipa:

Fagurbókmenntir
Bergþóra Skarphéðinsdóttir, íslenskufræðingur
Guðrún Lára Pétursdóttir, ritstjóri tímaritsins Börn og menning
Salka Guðmundsdóttir, leikskáld og þýðandi

Fræðibækur og rit almenns eðlis
Erla Elíasdóttir Völudóttir, þýðandi
Helga Haraldsdóttir, sérfræðingur í atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytinu
Sigurrós Erlingsdóttir, íslenskukennari

Barna- og unglingabókmenntir
Arnþrúður Einarsdóttir, kennari
Júlía Margrét Alexandersdóttir, blaðamaður
Þorbjörg Karlsdóttir, bókasafnsfræðingur