Hildur Sveinsdóttir skrifar:
Lengi vel þurfti ég að berjast við hugann og reyna að temja hugsanir mínar – sem oftast vildu allar öskra á mig á sama tíma. Alveg síðan ég man eftir mér hef ég átt erfitt með að muna hluti, verið fljótfær og komið mér í vandræði fyrir að tala áður en ég hugsa. Ég fann það snemma að stundum var bara best að vera í eigin félagsskap og hafa nóg að gera. En í gegnum skólagöngu mína var það nú þannig að ósjaldan lenti ég í vandræðum eða framkvæmdi eitthvað sem ég var ekki búin að hugsa til enda.
Ég var samt alltaf með hjartað á réttum stað og réttlætiskennd mín var mjög sterk. Ég var góð við minni máttar og við þá sem ekki gátu varið sig svo stundum lenti ég í vandræðum því ég var einfaldlega föst á mínu og hvað væri rétt. Ég gekk í gegnum unglingsárin með tilheyrandi uppreisn en innst inni langaði mér að vera til friðs og læra eitthvað af viti. En ég bara gat það ekki.
Í staðinn fyrir að einbeita mér að námsefninu þá starði ég út um gluggann og hugurinn var komin á flug. Í staðinn fyrir að skrifa glósur og vinna verkefni þá fylltust vinnubækur mínar af listaverkum, skáldskap og ljóðum. Allt annað en námsefnið fór í bókina og þó þetta væri í mínum huga merkilegt þá varð þetta ekki til þess að skila mér góðum einkunum í vetrarprófum.
Á framhaldskólaárunum var ég stjórnlaus, með ekkert plan og metnaðurinn ekki til staðar. Sjálfsmat var í lágmarki og það sem virkaði best var að reyna að vera töffari, láta ekkert eða engan vaða yfir sig. Úthald til þess að mæta í skóla og fylgja eftir námsefninu var bara ekki raunhæft í mínu tilfelli. Allt það góða fólk sem stóð þar í kringum mig og reyndi að hjálpa mér er ég samt ævinlega þakklát.
Sem betur fer er ég af góðu fólki komin og því var aldrei langt í hina almennu skynsemi þó oft ætti ég erfitt með að nýta mér þá skynsemi sem mér var kennd í uppvextinum. Ég fann þó nokkurn frið þegar ég fór í nám við Hússtjórnarskólann á Hallormsstað og held é að það yndislega umhverfi, utanumhald og það að vera i verknámi hafi hjálpað mér mikið. Þar leið mér vel og kom til baka með betri sjálfsmynd.
Á fullorðinsárum byrjaði ég á mörgu en kláraði fæst, hafði endalausar hugmyndir en framkvæmdi lítið. Átti erfitt með að finna mig og hugurinn oft þungur. Leitandi af hjálp en fannst ekkert virka til lengri tíma. Ég var oft líka alveg rosalega fljótfær og hvatvís. Það getur verið þreytandi að hugsa ekki áður en er framkvæmt og óþolinmæði gat alveg verið að fara með mig.
Þegar ég varð foreldri varð lífið gleðilegt en á sama tíma alveg óstjórnlega flókið. Ábyrgð og skipulag varð stundum alveg ótrúlega stressandi sem olli oft á tíðum endalausum þankagangi yfir hlutum sem ættu ekki að vera mál.
Eftir því sem börnin urðu fleiri og ábyrgðin varð meiri þá fór ég að finna fyrir óstjórnlegum kvíða yfir því að hafa ekki yfirsýn eða getu til að standa mig. Standa mig í öllu og þá helst mikilvægasta hlutverki lífs míns, það að vera foreldri.
Annað setti ég líka á hakann eins og að rækta vinskap. Frumkvæði til þess að stunda áhugamál hvarf og erfiðara var að skipuleggja sig í kringum vinnu. Ég fór í gegnum lífið með endalausan sjálfsefa, oft á tíðum vanlíðan og kvíða yfir því að vera ekki að fúnkera í daglegu lífi.
Fékk greiningu þegar ég var 38 ára gömul
Einn daginn hitti ég manneskju sem ég átti gott spjall við. Þessi manneskja starfar sem sálfræðingur og ég hef svo sem hitt þá nokkra sem hafa hjálpað mér eitthvað. En þessi tiltekni sálfræðingur vildi skoða hvort ég væri bara ekki hugsanlega með athyglisbrest sem væri þá búin að þróast út í þennan kvíða og vanvirkni. Ég hafði verið áður greind með þunglyndi og kvíða en kannski aldrei farið kannski skoðað nægilega vel hvort væri eitthvað undirliggjandi sem ýtti undir þessa líðan. Ég hugsaði þetta í nokkra daga, ræddi við fólkið í kringum mig og ákvað svo að það væri best að athuga þetta betur.
Fór ég því í gegnum adhd greiningu 38 ára og verð ég að segja að mér fannst það mjög sérstök tilfinning. Sjálf hef ég verið að vinna með börnum með svipaðar greiningar og varð ég alveg að horfa á þetta upp á nýtt og setja til hliðar allar þær hugmyndir sem ég hafði um adhd. Þetta var erfitt fyrir mig og þetta var fyrir mér tabú. En ég vissi samt það að ef ég fengi greiningu þá myndi það hjálpa mér alveg eins og það hjálpar öllum þeim börnum sem fara í gegnum greiningarferli.
Eftir að fara í gegnum þetta ferli þá var orðið nokkuð ljóst að ég var með adhd með ríkjandi athyglisbrest og hvatvísi. Ég hitti í kjölfarið geðlæknir til þess að ræða næstu skref og var mér það erfitt því það sem við ræddum voru möguleikar á lyfjagjöf. Ég viðurkenni að ég var með nokkra fordóma gagnvart lyfjagjöf þó svo að ég vissi að þetta hjálpaði svo mörgum í minni stöðu. Ég varð alveg að fá að hugsa þetta mjög vel og líka bara hætta að hugsa um þetta sem neikvæða lausn.
Fordómar gagnvart þessum lyfjum eru mjög rík í samfélaginu og auðvitað hefur það áhrif á viðhorf fólks. Ég las mér mikið til á netinu um reynslu og hvernig þetta breytti líðan hjá fólki. Ég skoðaði líka aðferðir sem fólk notar þegar það velur að fara ekki á lyf, heldur skoðar mataræði, hugleiðslu og núvitund. Allt er þetta gagnlegar og góðar leiðir til þess að hjálpa manni í lífinu.
En ég ákvað að einhvers staðar yrði ég að byrja svo ég ákvað að ég skyldi prófa lyf, ég gæti þá alltaf hætt aftur og náð þá kannski betri stjórna á huganum með tímanum. En full kvíða og uppgjafar hóf ég mína lyfjagjöf og þetta voru stór skref í átt að betri líðan. Það er ótrúlegt hvað hugurinn, hugsunin og allt breytist.
Loks ró og þögn í huganum
Allt í einu er ró og þögn í huganum. Ég get hugsað eina hugsun til enda, ég get skipulagt mig og klárað hluti. Ég er hætt að rjúka af stað og gera eitthvað sem var kannski ekki svo góð hugmynd. Ég er virkari, hef löngun til þess að hitta fólk, stunda áhugamál og aukin metnað í öllu.
Það sem besta er að mér finnst ég geta fúnkerað í lífinu með fólkinu mínu og er tilbúin að takast á við krefjandi hluti. Ég get verið til án þess að efast um sjálfan mig og allar mínar ákvarðanir. Þetta verður áfram vinna og þó svo að lyfin hjálpi þá eru þau ákveðið hjálpartæki sem ég kannski þarf ekkert alla mína ævi á að halda en þetta kemur mér af stað, þetta breytir líðan minni og þetta fær mig til þess að hugsa stærra og gefa af mér meira.
Ég veit að það eru svo margir þarna úti sem geta tengt við þessa líðan og finna sig í svipuðum sporum. Fullorðið fólk sem er að berjast við að halda öllu saman, gera sitt besta fyrir sig og fólkið í kringum sig en það getur bara verið ótrúlega erfitt fyrir alla. En það er sérstaklega erfitt fyrir einstakling með adhd. Það að vera greindur með adhd er líka eitthvað sem sumir eiga erfitt með að sætta sig við og eiga enþá erfiðara með að segja upphátt. En við eigum ekki að þurfa að skammast okkar, við eigum ekki að þurfa að vera í felum með þetta. Það er ótrúlega mikið af flottu og skapandi fólki sem er einmitt greint með adhd. Það er hægt að nýta sér þetta sem styrkleika og það er hægt að ná tökum á þessu. Það eru svo ótrúlega mikið af flottum og hæfileika ríkum krökkum þarna úti líka sem eru með adhd.
Ég hefði líka viljað vera búin að fá þess greiningu miklu fyrr og fá hjálp og rétt tæki til þess að vinna með í gegnum mína skólagöngu. Þá hefði mér kannski gegnið betur með námið og sjálfsmyndin verið betri. Svo foreldrar ekki hika við að skoða alla möguleika ef þið eigið börn sem eru eða hugsanlega eru með adhd.
Okkar hugur virkar bara aðeins öðruvísi og ég hef oft sagt að í staðinn fyrir að vera adhd manneskja þá er ég múltítaskari því það er svoldið það sem við adhd fólk erum. Við hugsum margt og gerum margt í einu en þurfum bara smá hjálp við að skipuleggja okkur og að stoppa okkur aðeins af.
Ég vona að þetta hjálpi einhverjum þarna úti og ég vildi svo gjarnan líka fá þessa umræðu upp á borð í samfélaginu. ADHD er ekki skömm og feimnismál.
Ást og friður til ykkar