Daníel Örn Arnarsson segir frá:

„Ég var alinn upp í Breiðholtinu af einstæðri móður. Hún vann fram eftir degi og skúraði svo í bílaumboðinu Heklu á kvöldin. Þó hún væri alltaf í vinnunni áttum við bara fimmtánþúsundkall eftir þegar var búið að borga alla reikninga. Ég fór stundum í bíó með poka fullan af krónum, afgangsklinki, mér fannst það mjög kúl.

Valdið sem leigusalar hafa

Ég fann aldrei voða mikið fyrir að við værum fátæk, nema kannski á jólunum. Ég var samt oft að elda fyrir systur mína og sækja hana í skólann. Stundum fórum við með mömmu í vinnuna á kvöldin og vorum að leika okkur innan um alla flottu bílana. Þetta var um aldamótin, þegar þetta svokallaða góðæri var að fara af stað. Við fundum ekkert fyrir því, nema kannski að ég átti auðveldara með að fá vinnu. Þrettán ára byrjaði ég að taka vaktir í búðinni sem mamma vann í og þegar vinir mínir fóru í unglingavinnuna var ég farinn að moka skurði.

Þegar ég flutti að heiman bjó ég fyrst hjá tengdó og fór svo á leigumarkað. Þar fundum við konan fyrir þessu valdi sem leigusalar hafa. Þeir geta haldið manni á stuttum samningum og breytt þeim og hent manni út. Einu sinni vorum við búin að finna og skoða íbúð og vorum alveg að flytja í hana þegar leigusalinn hætti við og gaf frænku sinni hana í staðinn, hún var nýkomin frá útlöndum. Svo við fluttum inn á hótelið þar sem ég var að vinna og bjuggum í hótelherbergi í hálft ár. Konan mín vann á daginn og ég vann á hótelinu á nóttinni.

„Margir sjá ekki að þetta sé vandamál, sjá ekki fólkið, því þau eru alltaf í vinnunni“

Á þessu hóteli sá ég allskonar glataða framkomu. Það voru bara útlendingar sem þrifu, konur á lágmarkstaxta að vinna allt of mikið, og það var stöðugt verið að breyta vöktunum þeirra án þess að láta þær vita. Nú er ég að vinna með pólskum strák sem borgar upp undir tvöhundruðþúsund krónur á mánuði fyrir einhverja holu. Konan hans þarf að vinna sjö daga í viku. Það eru margir sem sjá ekki að þetta sé vandamál, sjá ekki fólkið, því þau eru alltaf í vinnunni. Þetta er mér hugleikið, þetta eru náttúrulega vinir manns.

Nú er ég giftur tveggja barna faðir. Við vinnum bæði og ég setti námið á pásu, er núna að borga námslánin. Sem betur fer er ég ekki á leigumarkaði lengur, en við eigum samt aldrei pening um mánaðamótin. Ég tel dagana þar til yngra barnið okkar fer í leikskóla, því við borgum núna áttatíu og fimm þúsund krónur á mánuði fyrir dagforeldri.

„Við eigum öll að geta staðið á eigin fótum“

Það er einhvern veginn orðið innprentað í mann að ef maður kemur af fátækt, þá eigi maður von á að verða fátækur líka. Við erum sjúklega heppin, við höfum aðstandendur sem geta hjálpað okkur og mér finnst ég hafa það gott, miðað við hvaðan ég kem. En það er auðvitað glatað að maður hafi þurft að reiða sig á það. Við eigum öll að hafa jöfn tækifæri, það ætti ekki að vera undir ríkidæmi eða tekjum fjölskyldunnar komið hvort fólk fái tækifæri í lífinu. Við eigum öll að geta staðið á eigin fótum.“

Daníel Örn Arnarsson var kjörinn í stjórn Eflingar í mars. Hann er nú í framboði fyrir Sósíalistaflokkinn í Reykjavík.

Sósíalistaflokkurinn býður fram til borgarstjórnar í Reykjavík, í kosningunum 26. maí nk. Kynning framboðsins og frambjóðenda er hafin undir yfirskriftinni Hin Reykjavík og mun einnig birtast í Kvennablaðinu.

Tvær herþotur flugu yfir miðborg Reykjavíkur í dag, og þótti sjónarvottum þær fljúga heldur lágt, meðal annars yfir háskólasvæðið. Kristinn Hrafnsson blaðamaður birti þetta stutta myndskeið af flugi þotanna:

_

„Ungur maður í vesturbæ náði þessum myndum laust fyrir hádegi,“ skrifaði Kristinn með færslunni: „Herþotur að fljúga yfir miðborgina. Ef til vill að vagga vængjunum eins og til að segja: „Takk fyrir stuðninginn Kata“.“

Loftrýmisgæsla NATO

Loftrýmisgæsla NATO við Ísland hófst á dögunum. Í þetta sinn er það danski flugherinn sem sinnir gæslunni. Segir í tilkynningu Landhelgisgæslunnar að gera hafi mátt ráð fyrir aðflugsæfingum að varaflugvöllum á Akureyri og Egilsstöðum frá því fyrir síðustu helgi.

Flugsveitin verði annars staðsett á öryggissvæðinu, sem svo er nefnt, á Keflavíkurflugvelli. Verkefnið verður „framkvæmt með sama fyrirkomulagi og fyrri ári og í samræmi við loftrýmisgæsluáætlun NATO fyrir Ísland.“ Gert er ráð fyrir að því ljúki um mánaðamótin apríl-maí.

Íslensk yfirvöld virðast hafa fylgt tilmælum sem bárust Ríkislögreglustjóra frá lögreglu í Tyrklandi, um hvernig haga skuli rannsókn á hvarfi Hauks Hilmarssonar í Sýrlandi. Þetta kemur fram í grein Snorra Páls Jónssonar á vef Stundarinnar í dag, þriðjudag.

„Áhrifaríkasta leiðin diplómatísk erindi“

Fyrstu fréttir af hvarfi Hauks bárust þann 6. mars, en þá var hann sagður hafa látist í árás Tyrklands á Afrin-hérað. Andlát Hauks hefur ekki fengist staðfest. Þann 9. mars sendi Ríkislögreglustjóri tölvupóst til Utanríkisráðuneytisins og sagði frá samskiptum sínum við landsskrifstofu Interpol í Tyrklandi. Tyrknesku lögreglumennirnir hafi tjáð Ríkislögreglustjóra að þeir telji „lögreglusamskipti ekki áhrifaríkustu leiðina“ við eftirgrennslan í máli Hauks, „áhrifaríkasta leiðin“ sé heldur „diplómatísk erindi frá Íslandi í gegnum pólitíska tengiliði Íslands í Ankara/Tyrklandi“. Ríkislögreglustjóri lagði áherslu á að „Utanríkisráðuneytið fari að þessum leiðbeiningum tyrkneskra lögregluyfirvalda.“

Þessar upplýsingar eru meðal þess fram kemur í skýrslu sem Utanríkisráðuneytið afhenti á dögunum aðstandendum Hauks Hilmarssonar um framvindu leitarinnar til þessa. Að sögn Snorra Páls er að öðru leyti lítið um upplýsingar í skýrslunni. Hún samanstandi einkum af upptalningu og afritum af fyrirspurnum ráðuneytisins gegnum diplómatískar leiðir, það er til sendiherra, ræðismanna og annarra slíkra embættisfulltrúa, án nokkurra efnislegra svara.

Skýrsla Utanríkisráðuneytisins ómerkilegt uppsóp sem stráir salti í sárin

Snorri Páll segir að í ljósi þeirra gagna sé ekki annað að sjá en íslensk yfirvöld hafi fylgt vilja tyrkneskra í málinu, og tekið fullt mark „á leiðbeiningum lögregluyfirvalda þess ríkis sem að öllum líkindum ber ábyrgð á hvarfi, handtöku eða andláti Hauks.“

Snorri segir gögnin varla gefa vísbendingu um það, að öðru leyti, hvernig yfirvöld hafi unnið að málinu, né hverju sú vinna kann að hafa skilað. „Gögnin eru ekkert annað en ómerkilegt uppsóp,“ skrifar hann: „samhengislausar afgangsupplýsingar sem safnað var saman að lokinni þeirri lágkúrulegu framkvæmd yfirvalda að reyna — eftir fremsta megni og í öruggu skjóli laganna — að leyna aðstandendur Hauks sem mestum upplýsingum“.

Snorri segir að yfirvöld strái með framferði sínu salti í sárin.

Viðbót eftir birtingu: Kvennablaðið hefur sent ritara utanríkisráðherra beiðni um viðbragð við ofangreindu, með tölvupósti, og mun deila svörum ráðherra með lesendum um leið og þau berast.

Á ljósmynd, úr myndasafni NATO, má sjá Guðlaug Þór Þórðarson, utanríkisráðherra, og Jim Mattis, varnarmálaráðherra Bandaríkjanna, slá á létta strengi, mögulega í essinu sínu, á ráðherrafundi NATO-ríkja um miðjan febrúar sl. Myndin tengist efni fréttarinnar.

Laufey Líndal Ólafsdóttir, frambjóðandi Sósíalistaflokksins, segir frá:

Ég er ekki fædd, en upp alin í Reykjavík frá blautu barnsbeini. Amma mín fæddist á Spítalastíg árið 1919 svo ég á hingað rætur rekja ef svo má segja. Ég er þessi umtalaða miðbæjarrotta, hafralatteleptjandi bómullartrefill úr 101. Gekk í Austurbæjarskóla, en svo tók við mikið flakk milli framhaldsskóla, MR, Fjölbraut við Ármúla, Listdansskóli Íslands, jafnvel smá stopp í öldungadeild MH, en flakkið endaði í London þar sem ég eyddi mestöllum tíunda áratugnum. Kom til baka tveimur börnum ríkari og hef hrakist um á íslenskum húsnæðismarkaði síðan í Reykjavík hinna ósýnilegu.

„Fólkið er flúið úr miðbænum“

Ég hef barist sem einstæð móðir við að mennta mig og tekist að ná mér í stúdentspróf og BA gráðu. Er að vinna í meistaragráðunni og komin með meira af skuldum á bakið í því ferli en ég kæri mig um að rifja upp. Hef barist við öll möguleg kerfi borgarinnar, sem eru langt frá því að vera funkerandi og almennt sett upp til að þjóna sjálfum sér frekar en notendum. Ég hef unnið fyrir félagasamtök og kynnst baráttu þeirra fyrir lífsviðurværi, sem er einnig ábótavant. Félagasamtök vinna gríðarlega mikla vinnu fyrir ríki og borg en ganga ekki næstum því öll að öruggu fjármagni fyrir þjónustu sína. Félagasamtök eru oft milliliður milli borgara og stofnana og veita fólki nauðsynlega aðstoð í að skila og berjast við hverfið.

Miðbærinn verður alltaf hverfið mitt, en það er löngu búið að afhenda það gráðugum fjármagnseigendum sem hafa enga sál eða tilfinningu, né nokkurn áhuga, fyrir sögu hverfisins. Það er búið að ýta okkur, fólkinu sem gaf hverfinu þessa sögu, út úr því og við getum bara búið annars staðar. Það hefur orðið fjöldaflótti úr hverfinu og allt sem gerði það sérstakt er horfið. Ferðamenn hafa sannarlega komið með mikið líf í hverfið, sem er ekki slæmt í sjálfu sér, en því miður var þar öll menning drepin í leiðinni svo að túristarnir ganga að mestu um og mynda hvern annan. Fólkið er flúið.

Jafnréttismál og húsnæðismál

Ég á þrjú börn, 22 ára, 16 ára og 8 ára. Ég hef barist um alls kyns þjónustu fyrir þau og horft upp á máttleysi margra stofnana við að þjónusta börn. Ég hef horft á hvernig sama skólakerfi og hentaði mér illa er að henta börnunum mínum jafn illa, en þótt margt sé breytt til hins betra frá því að ég var í skóla, hefur einnig ýmislegt horfið sem áður var til staðar. Viðhorfið til menntunar sem staðlaðs fyrirbæris er enn til staðar, og er í raun fáránlegt í okkar síbreytilega umhverfi.

Mínar áherslur eru jafnréttismál – jafnrétti ALLRA, ekki bara sumra. Þjónustu borgarinnar á að vera stýrt af notendum (notendastýrð þjónusta), raddir þeirra um nytsemi sé notuð í stefnumótun og hætt sé að þröngva stöðluðum úrræðum upp á fólk í stað þess að bjóða því lausnir sem raunverulega gera gagn.

Og húsnæðismál. Borgin á að kaupa og byggja miklu fleiri leiguíbúðir svo ekki séu biðlistar eftir húsnæði. Það vantar líka neyðarhúsnæði fyrir fólk í bráðavanda.

Laufey Líndal Ólafsdóttir er í framboði fyrir Sósíalista í Reykjavík í vor.

Sósíalistaflokkurinn býður fram til borgarstjórnar í Reykjavík, í kosningunum 26. maí nk. Kynning framboðsins og frambjóðenda er hafin undir yfirskriftinni Hin Reykjavík og mun einnig birtast í Kvennablaðinu.

Tveir íslenskir netþjónar sættu netárás að morgni fimmtudags, svo vitað sé, netþjónar Netheims og RÚV. Netheimur hýsir vef Kvennablaðsins, sem lá af þeim sökum lá niðri um hríð, eða frá um 10 að morgni til um 13:30.

Að sögn fulltrúa Netheims lokuðu eldveggir fyrirtækisins á alla umferð þegar vart varð við árásina. Tæknilega fór því enginn vefur eða vefþjónustur niður, að sögn fyrirtækisins, þar sem slíku var afstýrt með lokun. „Við vorum einfaldlega internetlausir í nótt. Við kjósum frekar að geta stoppað svona árásir en að hleypa þeim inn.“

Fyrir nætur- og morgunlesendur kom það þó í sama stað niður, miðillinn hvarf um stund. Kvennablaðið er nú, eins og sést, komið aftur á fætur.

Eins og sjá má á beinni útsendingu síðunnar Norse Attack Map eru netárásir og varnir gegn þeim stöðugar og viðvarandi um allan heim. Flestar eru þær rútínubundnar og netþjónar vel varðir fyrir kunnuglegum ógnum. Hvað gerði að verkum að þessi árás var áhrifaríkari en gengur og gerist er ekki ljóst að svo stöddu.

Tíu gráður duga til að kæta seli svo við hin hljótum að geta gert okkur þær að góðu. Runninn er upp sumardagurinn fyrsti, fyrsti dagur hörpu, frá því að tímatal Íslendinga átti aðeins þessar tvær árstíðir, sumar og vetur. Við skulum þó forðast þá gildru að ímynda okkur að neitt hafi verið einfaldara í þá daga. Engar áreiðanlegar vísbendingar hafa fundist fyrir því að mannlífið hafi nokkurn tíma verið, almennt séð, einfalt. Aftur á móti bjóðast þessi augnablik, þegar ekkert virðist virðist aðkallandi nema flatmaga á þarabreiðu og láta sólskinið sleikja feldinn …

Í miðju ruglinu sem þessi tilvera er óskar Kvennablaðið lesendum sínum gleðilegs sumars!

Ljósmynd af sel á Snæfellsnesi úr röð Pierre Doyen, cc 2017.

Ráðherrar í ríkisstjórn Bretlands hafa látið þau orð falla að áætlun Theresu May um „fjandsamlegt umhverfi“ fyrir „ólöglega“ innflytjendur fari nærri því að minna þá á Þýskaland nasista. Þetta kom fram í viðtali BBC við Robert Walter Kerslake lávarð, sem gegndi árið 2014 embættinu Head of Civil Service, sem er nokkurs konar ráðuneytisstjóri allra ráðuneytisstjóra í Bretlandi.

„Fjandsamlegt umhverfi“ sem stefna

Sem innanríkisráðherra Bretlands lagði Theresa May, nú forsætisráðherra, árið 2013 fram áætlun um að skapa „fjandsamlegt umhverfi“ fyrir pappírslausa innflytjendur, sem hún og fleiri kalla „ólöglega“ innflytjendur. Lögfræðingar vöruðu við áætluninni á þeim tíma en áætluninni var þó hrint í framkvæmd.

„Sem fyrrum yfirmaður stjórnsýslunnar get ég ekki sagt nákvæmlega hver veitti hverjum ráð,“ sagði Kerslake í viðtalinu. „En ég get sagt þér að áætlunin var afar umdeild og sumir sáu hana og áhrifin sem hún hafði, ég nefni þá ekki á nafn, sem nánast í anda Þýskalands á valdatíma nasista.“

Aðspurður hvort hann ætti þá við embættismenn innan stjórnsýslunnar svaraði Kerslake: „Nei, sumir á meðal ráðherranna voru afar ósáttir.“

Að skapa kerfisbundnar hindranir í hverju fótmáli

Samkvæmt áætlun May skyldu leigusalar athuga innflytjendastöðu leigjenda í stjórnsýslunni; bankar skyldu einnig fletta þeim sem vilja opna bankareikning upp í gagnagrunni um brotlega innflytjendur; einnig skyldi athuga innflytjendastöðu fyrir útgáfu ökuskírteinis; tímabundnir innflytjendur, á við erlenda námsmenn, skyldu greiða gjald til heilbrigðisþjónustunnar sem innfæddir Bretar gera ekki; og síðast en ekki síst skyldi tekin upp sú stefna að „brottvísa fyrst, áfrýja svo“ í tilfelli umsækjenda um vernd, líkt og nú tíðkast á Íslandi.

May sjálf kynnti áætlunina með þeim orðum að ætlunin væri að „skapa virkilega fjandsamlegt umhverfi fyrir ólöglega innflytjendur“ eða „create a really hostile environment for illegal migrants“.

Veggmynd í Bristol, teil heiðurs innflytjendum af Windrush-kynslóðinni. Ljósmynd, cc:
Gioconda Beekman.

Windrush-kynslóðin: 50.000 löglegum innflytjendum hótað brottvísunum

Á meðal fórnarlamba stefnunnar er fólk sem tilheyrir svonefndri Windrush-kynslóð: það eru innflytjendur frá eyjum í Karíbahafi, nýlendum Bretlands, sem stjórnvöldu buðu að setjast að í Bretlandi sjálfu eftir síðari heimsstyrjöld, enda var þörf fyrir vinnuafl í landinu eftir stríðið. Fyrsti hópurinn kom til Bretlands með skipinu MV Empire Windrush í júní árið 1948. Innanríkisráðuneytið hélt ekki skrá yfir þá sem fluttu til landsins á þessum forsendum. Upplýsingar um komu þeirra voru geymdar á svokölluðum lendingarseðlum, sem komið hefur í ljós að starfsfólk Innanríkisráðuneytisins eyddu árið 2010.

Ekki var tekið tillit til stöðu þessa hóps við innleiðingu hinnar nýju stefnu um fjandsamlegt umhverfi og standa því nú um 50.000 manns, bæði eldri borgarar og afkomendur þeirra, frammi fyrir hótunum um brottvísanir úr landinu.

Ríkisborgararétturinn sem gleymdist

Nýlendur Bretlands í Karíbahafi á þessum tíma voru Jamaíka, Trinidad og Tobago, Barbados, Bahamas, Grenada, Dóminíka, St. Lúsía, St. Vincent, Antigua og Barbúda, St Kitts og Nevis. Þær öðluðust sjálfstæði á árabilinu 1962 til 1983.

Börn á meðal innflytjenda Windrush-kynslóðarinnar fengu sum hver aldrei breskan ríkisborgararétt. Þar sem mörg þeirra fluttu með foreldrum sínum frá Karíbaeyjunum á meðan þær voru enn nýlendur Bretlands, gerðu þau og foreldrar þeirra ráð fyrir að þau nytu fullra réttinda í Bretlandi. Í sumum tilfellum hafa þau aldrei sótt um vegabréf.

Afsökunarbeiðni sem breytir ekki grundvallarstefnu

Þessi staða hefur verið að afhjúpast síðastliðna fimm mánuði. Loks í þessari viku báðu bresk stjórnvöld þennan hóp afsökunar. Fólk í þessum hópi hefur hins vegar misst bæði störf, heimili og aðgang að læknisþjónustu, í einhverjum tilfellum krabbameinsmeðferð, í millitíðinni.

Um leið er bent á að afsökunarbeiðni til meðlima þessara hópa, Windrush-kynslóðarinnar, og leiðtoga eyríkja á Karíbahafi, breyti engu um áframhaldandi vilja Theresu May, nú forsætisráðherra, til að skapa innflytjendum, með hennar eigin orðum, „afar fjandsamlegt umhverfi“.

Nesrine Malik, rithöfundur og blaðamaður, sem upprunnin er í Súdan og búsett í London, skrifar: „Hneyksli Windrush-kynslóðarinnar er að svona nokkuð gerist þegar rotnunin seilist svo djúpt í innviðina að siðað samfélag tekur að sundurliðast.“

Og nú hefur einn af æðstu mönnum breskrar stjórnsýslu lekið því til fjölmiðla að í ríkisstjórninni sjálfri megi finna ráðherra sem ofbýður og segja hliðstæðu milli þessarar stefnu og Þýskalands á valdatíma nasista. Mikið var.

Í nýútkominni ársskýrslu Náttúrufræðistofnunar 2017 kemur fram að elsta álft Evrópu, svo vitað sé, hafi fundist á Íslandi í maí á síðasta ári. Hún var þá dauð og er sögð hafa drepist síðla vetrar. Álftin var merkt sem ungi í september 1986 og var því orðin að minnsta kosti 30 og hálfs árs. „Eldri álft er ekki að finna á lista EURING yfir evrópsk aldursmet“ segir í skýrslunni.

Upplýsingafulltrúi Utanríkisráðuneytisins svaraði nú að morgni föstudags fimm spurningum sem Kvennablaðið sendi skrifstofu ráðherra á þriðjudag. Engar nýjar upplýsingar koma fram í svörunum.

Segja má að spurningarnar bjóði upp á innihaldsleysi, voru ef til vill of almennt orðaðar. Kvennablaðið hefur því fylgt eftir svörum ráðuneytisins með þremur skýrt afmörkuðum spurningum, og vonast eftir svörum við þeim innan tíðar.

Svar ráðuneytisins barst sem einn óslitinn texti, en ekki sundurliðaður sem svör við spurningunum fimm. Svarið virðist þó mega heimfæra upp á spurningar Kvennablaðsins í þeirri röð sem hér fylgir.

Guðlaugur Þór Þórðarson, utanríkisráðherra.

1. Er það rétt að íslensk stjórnvöld hafi fylgt tilmælum frá tyrkneskum stjórnvöldum um hvernig beri að haga rannsókn mannshvarfs/andláts sem þau bera að öllum líkindum ábyrgð á? Ef það er tilfellið, hvaða forsendur liggja þeirri, að virðast má vafasömu, tilhögun til grundvallar?

Svar ráðuneytis: „Utanríkisráðuneytið hefur frá því að óstaðfestar fregnir bárust um að Haukur Hilmarsson hefði fallið á átakasvæði í norðanverðu Sýrlandi beitt margvíslegum úrræðum til að grennslast fyrir afdrif hans. Bæði er um að ræða samskipti eftir diplómatískum leiðum, þar með talið bein samtöl við æðstu ráðamenn Tyrklands, og óformlegri samskipti, s.s. við mannúðarsamtök. Um leið hafa lögregluyfirvöld, sem fara með rannsókn mannshvarfa, rannsakað málið, m.a. í gegnum norrænt og evrópskt samstarf lögregluyfirvalda.“

2. Utanríkisráðherra hefur sagt málið hafa „algeran forgang“ hjá ráðuneytinu og/eða utanríkisþjónustunni. Hann hefur einnig sagt 30 manns hafa komið að málinu. Hvað þýðir það efnislega? Hver var aðkoma þessara 30 starfsmanna utanríkisþjónustunnar, til dæmis í vinnustundum talið?

Svar ráðuneytis: „Mál Hauks hefur verið í forgangi hjá utanríkisþjónustunni frá fyrsta degi. Starfsfólk borgaraþjónustu hefur borið hitann og þungann af því en jafnframt hefur starfsfólk annarra deilda ráðuneytisins, sendiskrifstofa auk ræðismanna víða um heim komið að málinu, ekki færri en þrjátíu manns. Ekki hefur verið haldið sérstaklega utan um vinnustundir í tengslum við málið enda er það aldrei gert þegar borgaraþjónustumál eru annars vegar.“

3. Nú þegar ljóst má telja að diplómatískar leiðir nægja ekki til að hafa uppi á Hauki eða staðfesta andlát hans, enda 42 dagar liðnir frá því að fyrstu fréttir um málið bárust, hvaða aðrar leiðir hafa þá verið teknar upp til rannsóknar á málinu og/eða eru á borðum ráðuneytisins sem möguleg næstu skref? Hefur ráðuneytið til dæmis reynt, eða mun það reyna, að sækja upplýsingar til þeirra tyrknesku fjölmiðla sem fyrstir fluttu fréttina og sögðu þá að tyrknesk yfirvöld hefðu lík Hauks í fórum sínum? Hefur ráðuneytið beitt öllum tiltækum ráðum til að grennslast fyrir um hverjar heimildir þeirra fjölmiðla voru?

4. Hverju svarar ráðherra almennt þeirri gagnrýni að áhersla hans á málið í fjölmiðlum hafi verið látalæti og að í raun hafi stjórnvöld dregið lappirnar í meðferð þessa máls?

5. Hefur eitthvað markvert komið fram í málinu frá því að ráðuneytið afhenti Evu Hauksdóttur skýrslu um rannsókn þess, sem náði, að því er við best vitum, til 9. apríl sl.?

Svar ráðuneytis: „Því miður hefur enn ekkert komið fram að undanförnu sem varpað getur ljósi á hvað orðið hefur um Hauk Hilmarsson en borgaraþjónusta utanríkisráðuneytisins heldur áfram virkri og stöðugri eftirgrennslan um afdrif hans með þeim úrræðum sem hún býr yfir. Hins vegar skal áréttað að utanríkisráðuneytið hefur ekki eftirlit með ferðum íslenskra ríkisborgara erlendis heldur veitir ráðuneytið þeim borgaraþjónustu sé þess óskað.“

Sindri Þór Stefánsson, sem lögregla yfirheyrði í tengslum við Bitcoin-ránið mikla, en flaug til Svíþjóðar á þriðjudagsmorgun, eins og frægt er orðið, segist í yfirlýsingu sem Fréttablaðið birti í dag, í reynd hafa verið frjáls ferða sinna, lögum samkvæmt, enda hafi hann á þeim tímapunkti verið geymdur í haldi án gæsluvarðhaldsúrskurðar.

Í yfirlýsingunni segist Sindri Þór hafa verið látinn eða „neyddur til að“ undirrita skjal „sem stóð á að ég væri frjáls ferða minna en ef ég færi mundi ég gista í fangaklefa þar til framlenging á gæsluvarðhaldi væri samþykkt“. Sindri hafði á þeim tímapunkti setið 10 vikur í gæsluvarðhaldi, en hámarkslengd gæsluvarðhalds er að jafnði 12 vikur, þá nema sérstakar ástæður þyki til annars.

Kannast vel við að lögregla misnoti gæsluvarðhald

Við náðum tali af Guðmundi Inga Þóroddssyni, formanni Afstöðu, félags fanga, og spurðum hvort samtökin könnuðust við slík skjöl og að þeim sé oft beitt á meðan beðið er dómsúrskurðar. Guðmundur svaraði:

„Við könnumst vel við að lögregla misnoti heimildir sínar til gæsluvarðhalds. Jafnvel að einstaklingar séu handteknir þegar gæsluvarðhaldsúrskurður er fallinn úr gildi —og þá farið fram á nýjan gæsluvarðhaldsúrskurð. Þetta teljum við grófa misnotkun á heimildum lögreglu.“

Guðmundur segir samtökin einnig telja dómstóla á tíðum túlka heimildir til gæsluvarðhalds of vítt, „hvort sem það er vegna rannsóknar- eða almannahagsmuna og beiti því jafnvel þegar forsendur skortir. Oft eru engir rannsóknar- eða almannahagsmunir í hættu þó beitt sé gæsluvarðhaldi á þeim forsendum.“

Þá segir formaður Afstöðu að stundum sé „eins og gæsluvarðhald sé enn notað hér á landi í þeim eina tilgangi að þvinga fram játningar.“

Hafa ekki heyrt af svona skjölum þar til nú

Um skjalið sjálft segir Guðmundur samtökin ekki hafa heyrt af „slíkum skjölum þangað til núna“ en sé rétt með farið álíti samtökin „það ekki löglegt“. Sama gildi „ef einstaklingar eru vistaðir í fangelsi án úrskurða“. Hafi fangaverðir séð um slíkan verknað fyrir lögreglu séu fangaverðir ennfremur „komnir út fyrir sitt verksvið.“

Síðustu spurningu Kvennablaðsins, hvort samtökin viti til að einhvern tíma hafi reynt á lögmæti þessara skjala er sjálfsvarað þar sem ekki hafði spurst af tilvist eða beitingu þeirra þar til nú. Guðmundur svarar þó almennt um handtökur á milli gæsluvarðhaldsúrskurða:

„Ekki hefur verið reynt á lögmæti athæfis lögreglu þegar þeir handtaka einstaklinga á milli úrskurða svo við vitum til.“

Lögreglustjóri segir fangelsun milli varðhaldsúrskurða viðtekna venju

Lögreglustjóri á Suðurnesjum vísar til venju til að réttlæta það að lögregla hafi menn í haldi án gæsluvarðhaldsúrskurðar. Haft er eftir honum í frétt RÚV: „Ég tel að lögin séu algjörlega skýr um þetta og ofan á það bætist að þetta er viðtekin venja og hefur verið alla mína tíð“ (—skáletrun Kvennablaðsins).

Kvennablaðið reyndi að ná tali af Halldóri Vali Pálssyni, forstöðumanni fangelsisins Sogni, á föstudagsmorgun, til að spyrja hann um vinnubrögð og venjur, ekki síður en lög og reglur, um framkvæmd gæsluvarðhalds innan fangelsisins. Erindi okkar var ekki svarað.

Límmiðarnir prýða meðal annars innganga að æðstu stofnunum ríkisins.

Eins og síðast kom fram nú á föstudagsmorgun, í samskiptum Kvennablaðsins við Utanríkisráðuneytið, verst ráðuneytið allra fregna af máli Hauks Hilmarssonar, sem enn hefur ekki fengist staðfest að hafi látist í Sýrlandi.

Á fimmtudag barst Kvennablaðinu eftirfarandi tilkynning, ásamt ljósmyndum.

Anna Eðvarðsdóttir, frambjóðandi Sósíalistaflokksins, segir frá:

„Ég kem að norðan, fæddist þar og ólst upp. Ég varð fyrir mörgum áföllum þar og veiktist, svo ég flutti til Reykjavíkur með ekkert milli handanna og fór á endurhæfingarlífeyri. Þar lærði ég hvernig það er að vera með engan pening og eiga hvergi heima! En þannig kom ég mér aftur á beina braut.

Upp frá því, í um fimm ár, hef ég verið á leigumarkaði við verstu aðstæður. Nafnið mitt er ónýtt hjá bönkunum. Ég má hvergi leigja hjá leigufélögum, því þau fletta mér öll upp í Creditinfo og maður má ekki skulda neitt. Margir misstu allt í hruninu og komu úr því með skuldir á bakinu, eru í þessari sömu stöðu.

Öruggt húsaskjól grundvallarmannréttindi

Í dag hef ég komist í dálítið skjól hjá góðum leigusala. Ég er samt hrædd sérhver mánaðamót um að missa leiguna. Ég er ekki kvíðasjúklingur, en fyrir mánaðamótin fæ ég alltaf kvíða. Þetta er engin höll, en þetta er staður sem ég get lifað á. Ef ég dett á leigumarkaðinn aftur enda ég í fátæktargildru, þrátt fyrir að vera ágætlega menntuð. Margir segja þetta sama, menntun bjargar manni ekkert.

Mér finnst heimilið, öruggt húsaskjól, vera grundvallarmannréttindi. Ég meina, hvað ef ég myndi veikjast? Og hvað á ég að gera þegar ég fer á eftirlaun? Ég hef fylgst með félagi aldraðra og ég finn svo til með þeim, og ég sé fram á að lenda í einmitt þeim hryllingi sem þau lýsa. Einu sinni hélt ég að ég gæti farið að spóka mig á Kanarí í ellinni, en það er úti um svoleiðis drauma. Nema ég nái mér í einhvern ríkan kall.

Meirihlutinn montar sig af úthlutun lóða – en næstum bara fyrir námsfólk

Svo er ég farin að heyra að það sé kreppa í leikskólamálum, að það vanti leikskólapláss. Ég man að þegar ég var að ala upp dóttur mína fékk varla nokkur leikskólapláss nema einstæðar mæður og háskólafólk. Ég skráði mig í háskóla til að fá leikskólapláss, og skammaðist mín svo mikið fyrir að hafa gert það, fyrir að hafa svindlað. Mér finnst svo furðulegt að þetta skuli aftur hafa orðið vandamál í dag.

Ég vinn á velferðarsviði Reykjavíkurborgar, þar sem lægstu launin eru. Vinnan er samt mjög gefandi og góð. Svo er ég í dálitlu námi með fram vinnunni í Háskóla Íslands. En mig vantar alvöru heimili. Þess vegna brenna húsnæðismál á mér, þau hvetja mig til dáða. Meirihlutinn í borginni montar sig af úthlutun lóða til óhagnaðardrifinna félaga, en það eru næstum bara íbúðir fyrir nemendur. Það er fullt af fólki sem missti allt í hruninu sem er læst inn á þessum brjálaða leigumarkaði. Og mörg af þeim, eins og ég, fá ekki einu sinni að leigja hjá kapítalistunum. Við þurfum öruggt húsnæði líka.“

X18 | Hin Reykjavík | Frambjóðendur Sósíalistaflokksins

Anna Eðvarðsdóttir er í framboði fyrir sósíalista í Reykjavík fyrir borgarstjórnarkosningarnar í vor

Vera má að hernaðarbandlög séu nauðsynlegt (en ekki nægjanlegt) skilyrði þess að fyrirbyggja átök og stöðva grimmdarverk. Nú skulum við gefa okkur það í smástund og sömuleiðis að aðild Íslands að NATO eigi rétt á sér. Margt bendir til þess að ógnarstjórn Assads Sýrlandsforseta hafi, með fulltingi Rússa, beitt efnavopnum í Douma nú á dögunum. Slíkt á aldrei að líðast en þar sem Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna þjónar ekki heimsfriði heldur hagsmunum fimm stórvelda er ekki hægt að ná samstöðu um refsiaðgerðir eða nokkrar þær aðgerðir sem gætu dregið úr hættunni á eiturefnahernaði. Og þegar alþjóðastofanir bregðast kann að vera réttlætanlegt að fara fram hjá alþjóðalögum. Lög á aldrei að setja ofar mannúðarsjónarmiðum.

Gefum okkur þetta allt en spyrjum samt: til hvers eru hernaðarbandalög ef ekki einmitt til þess að tryggja að staðið sé skynsamlega og réttlátlega að þeim hernaðaraðgerðum sem þykja nauðsynlegar? Hverskonar bandalag er það sem lætur einstaka meðlimi komast upp með einleik án nokkurs samráðs við þjóðþing sín, bandalagið sjálft eða önnur aðildarríki, og samþykkir aðgerðir þeirra eftir á?

Yfirlýsing ríkisstjórnarinnar

Ríkistjórn Katrínar Jakobsdóttur lagði nafn sitt við yfirlýsingu NATO, þar sem lýst var yfir „fullum stuðningi“ við loftárásir á Sýrland. Katrín reyndi síðar að klóra yfir það með þeirri furðulegu þversögn að Ísland hefði ekki stutt aðgerðinar „sérstaklega“. Eins og það dragi eitthvað úr alvarleika sameiginlegrar yfirlýsingar þótt henni sé ekki fylgt eftir með yfirlýsingu einstaka ríkis. Í þessum pistli gerði ég að umræðuefni fullyrðingar Kristrúnar Heimisdóttur um yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar, sem að hennar sögn var eða verður lesin upp „í sendiráðum og utanríkisráðuneytum um allan heim“. Mátti af orðum Kristrúnar skilja að með þeirri yfirlýsingu hefði ríkisstjórnin á einhvern hátt komið því til skila að stuðningur hennar við aðgerðirnar væri ekki eins „fullur“ og yfirlýsing NATO ber með sér. Ég undraðist að svo mikilvæg yfirlýsing hefði hvergi birst í fjölmiðlum eða á vef Utanríkisráðuneytisins og sendi því fyrirspurn til Kristrúnar og til aðstoðarmanna utanríkisráðherra og forsætisráðherra.

Í fyrradag barst mér svar frá aðstoðarmanni Katrínar Jakobsdóttur. „Yfirlýsingin“ sem um ræðir mun vera þessi Twitter-færsla utanríkisráðherra.

We must seek a political solution in #Syria & ease suffering of civilians. Calling for greater efforts by #UNSC in response to #Douma. Use of #chemicalweapons should never be tolerated. Restrained and targeted attack by US, UK & France understandable in light of #UNSC inaction.

— Guðlaugur Þór (@GudlaugurThor) April 14, 2018

„Aðrar yfirlýsingar ráðamanna“ voru að sögn aðstoðarmannsins birtar í fjölmiðlaumfjöllun helgarinnar.

Nú skiptir að sönnu töluverðu máli hvað valdafólk segir á samfélagsmiðlum. Ekki hefði mér þó dottið í hug að Twitter-síða Guðlaugs Þórs væri vettvangur fyrir yfirlýsingar ríkisstjórnarinnar til NATO eða alþjóðasamfélagsins. Ég hélt satt að segja að Twitter væri persónulegur vettvangur og þótt grannt sé fylgst með Twitter-vegg valdamesta manns veraldar hef ég enn ekki heyrt talað um tíst Donalds Trump sem yfirlýsingu ríkisstjórnar Bandaríkjanna. Ísland er kannski forystusauður í þessum efnum eins og svo mörgum öðrum? Ætli þetta tíst flokkist einnig sem yfirlýsing ríkisstjórnarinnar?

Eitthvað við þetta Kúst og fæjó #12stig #gleði

— Guðlaugur Þór (@GudlaugurThor) March 3, 2018

Hvorki tíst Guðlaugs Þórs né nokkuð af því sem Katrín Jakobsdóttir sagði í fjölmiðlum um síðustu helgi hefur á sér blæ yfirlýsingar af hálfu ríkisstjórnar sem líklegt er að stjórnvöld eða sendiráð annarra ríkja sjái ástæðu til að lesa upp eða gefa nokkurt vægi. Eitthvað finnst mér líka ósennilegt við að Twitter-veggur Guðlaugs Þórs sé vaktaður. Hann kann að vera álíka mikill hálfviti og Donald Trump en hann er ekki nógu voldugur eða áhugaverður til þess að líklegt sé að utanríkisráðuneyti annarra ríkja leggi sig eftir orðum hans, hvort heldur það eru skoðanir hans á alþjóðamálum eða dálæti hans á Kúst og fæjó. Því síður er trúlegt að ráðuneyti og sendiráð fylgist með Víglínunni eða lesi fréttir íslenskra fjölmiðla.

Vannýtt tækifæri

Ríkisstjórn Íslands þurfti ekkert að samþykkja þessa yfirlýsingu. Það hefði ekki haft neinar neikvæðar afleiðingar að hafna því en hefði hinsvegar vakið athygli og gefið íslenskum ráðamönnum tækifæri til að tala fyrir friðsamlegum lausnum og ræða eðli hernaðarsamvinnu á alþjóðlegum vettvangi. Jafnvel þótt stjórnvöld telji loftárásir á Sýrland „viðbúnar og skiljanlegar“, hefðu þau getað notað þetta tækifæri til þess að brýna fyrir stórveldunum að hernaðarsamstarf hljóti að byggja á samráði og að „bandalag“ merki ekki að stóru strákarnir séu með litlu krakkana í bandi. Þau hefðu getað lýst yfir skilningi á þeirri afstöðu að hernaðaraðgerðir kunni að vera réttmætar en sagt um leið að slíkar ákvarðanir séu ekki á hendi einstakra ríkja. Þau hefðu meira að segja getað bjargað heiðri sínum með því að samþykkja yfirlýsingu NATO en gefa um leið út formlega yfirlýsingu um að Ísland muni ekki framar styðja hernarðaraðgerðir aðildaríkja NATO nema fá tækifæri til að ræða þær áður en farið er af stað.

Sannleikurinn um yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar vegna geðþóttaákvörðunar þriggja stórvelda um loftárásir á Sýrland er sá að Guðlaugur Þór Þórðarson og Katrín Jakobsdóttir lýstu yfir „fullum stuðningi“ við þá ákvörðun og afleiðingar hennar. Það er eina „yfirlýsingin“ sem þau hafa sent frá sér varðandi þetta mál. Það er grátlegt og leitt og ekki síður ömurlegt að þau skuli vera að reyna að klóra yfir það.

Hver verða viðbrögðin næst?

Hversu gagnlegur er utanríkisráðherra sem fylgir stórveldum eins og hlýðinn rakki þegar þau fara á svig við þau prinsipp um samvinnu og samráð sem sjálf hugmyndin um bandalag byggist á? Og hversu trúverðugur er forsætisráðherra sem segist vilja leysa málin á vettvangi Sameinuðu þjóðanna en viðurkennir samt réttmæti árásarstríðs þegar niðurstaða Sameinuðu þjóðanna er ekki í takti við óskir hans? Við hverju má búast af þessu fólki næst þegar svokallaðir bandamenn okkar varpa sprengjum án þess að leita álits þjóðþinga sinna eða samstarfsríkja? Mun þá skipta einhverju máli hvort mannfall verður eða hvort heimstyrjöld brýst út í kjölfarið?

Mun Guðlaugur Þór segja á Twitter að á Íslandi sé alveg stemning fyrir heimsstyrjöld en að það væri samt kúl að skoða „pólitískar lausnir“? Mun Katrín Jakobsdóttir segja að stuðningsyfirlýsing sé í raun eitthvað annað en stuðningsyfirlýsing?

Munu kjósendur Vg taka þá afstöðu að mannfall hafi svosem verið viðbúið en að ríkisstjórnarsamstarfið toppi réttinn til lífs?

Sólveig Anna Jónsdóttir sem er í framboði fyrir Sósíalistaflokkinn í Reykjavík skrifar:

„Ég er fædd árið 1975 í Reykjavík. Foreldrar mínir fluttu þegar ég var fimm ára í verkamannabústað í Breiðholtinu og þar bjuggum við þangað til ég var 11 ára. Þá fluttum við í Fossvoginn, líka í verkamannabústaði. Foreldrar mínir unnu alltaf mjög mikið en það voru samt aldrei til miklir peningar heima hjá mér, blankheit voru staðreynd. Samt bárust þau aldrei nokkurn tíma á, sumarfríin voru í Munaðarnesi og á Eiðum og við keyrðum um á Wartburg og Skoda. Þau voru aðeins auðug af einu og það var menning. Bernskuheimili mitt var fullt af allskonar menningu, í bóka og blaðformi og ekki síst í tónlistarformi, en tónlistarsigurinn sem jazz er, menningarlegt afrek hinna píndu, kúguðu, arðrændu og þjáðu, var alltumlykjandi, nokkurskonar minnismerki um það að mannleg tilvera getur unnið fallegustu og mögnuðustu sigrana á kúgurunum einfaldlega með því að nota mennskuna til að rísa yfir niðurlægingu.

Ég bjó í Minnesota frá árinu 2000-2008 og eftir nokkurra ára dvöl þar fylltist ég brennandi löngun til að reyna að skilja í alvöru kerfið sem ég lifði inn í; kynþáttafordómana, misskiptinguna, hernaðarhyggjuna, ofbeldismenninguna, og svo það sem orsakaði allt þetta sem ég upplifði sem grundvallar misrétti og í raun samfélagslega glæpi, sjálfan kapítalismann. Það voru nokkur atriði sem gerðu það að verkum að mér fannst ég sjá inn í hjarta myrkursins en ég varð gríðarlega upptekin af því að fylgjast með fréttum þegar ég sá að fáfræði mín var vissu leiti glæpsamleg og mér bar siðferðileg skylda til að reyna að skilja hvers vegna farið var svo skelfilega illa með fólk.

Eitt af því sem hafði stórkostleg áhrif á mig var úttekt í virtu blaði um einkavæðingu elliheimila í Flórída en lýsingar á vanrækslu og niðurlægingu gamals fólks fylltu mig djúpri sorg og mér fannst óbærilegt að hugsa til þess að allar þessar mannlegu þjáningar væru til komnar aðeins vegna þess að einhverjir þyrftu að fá að græða peninga. Þessi lesning opnaði augu mín algjörlega og endanlega fyrir því hversu ógeðslegt það er að útbúa kerfi, sérhannað til að kapítalistar geti grætt á því sem gerir fólk að fólki, eins og því að upplifa veikindi og það að eldast.
Önnur svona upplifun var meðferðin á hermönnum sem höfðu slasast í hinum hræðilegu og glæpsamlegu innrásarstríðum blóðþyrstrar valdaelítu í Írak og Afganistan. Þeir þjáðust á fjársveltum og niðurníddum sjúkrahúsum þar sem rottugangur og legusár voru daglegt brauð, þrátt fyrir að hafa gert svokallaða skyldu sína á vígvöllum auðvaldsins. Þarna opinberaðist algjörlega fyrir mér að stríð kapítalískra heimsvaldasinna eru ekki saman sett af einum glæp hér og öðrum þar, heldur er lygin algjör og alls staðar og hvergi sannleiksörðu að finna, því að sjálfur grunnurinn, þjóðernishyggja notuð í þágu fésjúkrar og sturlaðar yfirstéttar, er stærsta lygin af öllum.

Að lokum nefni ég fellibylinn Katarínu, en í kjölfar hans afhjúpaðist endanlega fyrir mér ógeðslegur rasisminn sem gegnsýrir alla ákvarðanatöku þjóðríkisins, þegar stórkostlegur fjöldi svartra Bandaríkjamanna var látinn drukkna á meðan stjórnvöld spiluðu golf og keyptu sér lúxusvarning, algjörlega áhugalaus um þjáningar þeirra svörtu og fátæku. Á meðan fólk var bókstaflega að deyja voru fjölmiðlar fullir af fréttum um þjófnaði úr verslunum í New Orleans, þegar fólk í neyð var einfaldlega að verða sér út um mat og drykk. Á þessari stundu sá ég fullkomlega sjúkleika samfélagsins og það fyllti mig angist að geta ekkert gert nema vona að siðvillingarnir við völd hlytu makleg málagjöld, þrátt fyrir vitneskju um að slíkt væri aldrei að fara að gerast.

Árið 2008 flutti ég ásamt fjölskyldu minni aftur til Íslands. Ég hafði ekki hugmynd um það hversu æðisgengnum árangri spillt valdastétt í samvinnu við kapítalista, hafði náð í því að láta óra hugmyndafræðinga nýfrjálshyggjunnar verða að veruleika og gekk því algjörlega grunlaus beint í fangið á hruninu. En á undarlegan máta var ég gríðarlega vel undirbúinn, vegna þess að dvölin í úrkynjuðu heimsveldinu var á endanum besti skólinn þegar kom að því að skilja og berjast við konsensus þann að þrátt fyrir allt saman, þrátt fyrir spillinguna, vanhæfnina og yfirborðsmennskuna, væri samt alltaf best að rugga engum bátum og leyfa valdastéttinni að halda áfram óáreittri að stjórna. Sem róttækling og einhverskonar kunnáttumanneskju í brjálsemi hinnar kapítalísku yfirstéttar fannst mér kröfur um slíkt í besta falli hlægilegar og í versta falli glæpsamlegar og ég gladdist mjög yfir því að fá loksins tækifæri til að mótmæla hátt, mikið og oft firringu og glæpum nýfrjálshyggjunnar. Ég dembdi mér út í aktivisma og á árunum eftir hrun starfaði ég með hinum og þessum, stofnaði Attac á Íslandi með frábærum félögum en við vorum m.a. virk í baráttunni gegn fjármagnsöflunum og vorum t.d. í fámennum hópi Íslendinga sem gagnrýndi og hafnaði Icesave á forsendum andstöðunnar við kapítalismann. Það kom mér mjög á óvart á þessum árum að á meðan við í Attac upplifðum mikinn og góðan stuðning frá félögum okkar víðs vegar um heiminn, fólki sem upplifði alveg eins og við að baráttan gegn Icesave snerist ekki síst um lýðræðislegan rétt almennings til að hafna því að bera byrgðar auðstéttarinnar, þá voru íslensku vinstriflokkarnir algjörlega helteknir af því að sanna fyrir alþjóðlegum kapítalistum að Ísland ætlaði sannarlega að halda áfram að spila eftir leikreglum þeirra, þrátt fyrir að heimsmyndin sem þeir höfðu skapað, væri hrunin sökum innbyggðra mótsagna og grundvallar glæpa-eðlis. Þetta, ásamt öðru, m.a. þátttöku vinstri stjórnarinnar í hinni viðbjóðslegu árás á Líbíu, þrátt fyrir háfleyg orð um friðarstefnu, gerði það að verkum að ég gafst algjörlega upp á hinu hefðbundna íslenska vinstri, og upplifði mjög sterkt að á milli skoðana minna og þeirra væri í raun grundvallarmunur þannig að það væri hrein tímasóun að vinna innan vébanda hinna ó-róttæku vinstri flokka.

Ég starfaði einnig með No Borders, kannski fyrst og fremst vegna þess að ég einfaldlega þoldi ekki að stjórnmálastétt vesturlanda tæki ávallt þátt í því að kasta sprengjum í brúnt fólk í fjarlægum löndum annars vegar en tæki svo aldrei nokkra ábyrgð á hörmungunum sem fylgdu í kjölfarið, hvorki pólitíska né siðferðilega og neitaði að koma örvæntingarfullu fólki til aðstoðar, neitaði td. að beita sér fyrir úrbótum eða afnámi á meingölluðu og sjúklega grimmu kerfi því sem Útlendingastofnun styður sig við. Skeytingarleysi valdafólks gagnvart þeim sem þurfa skjól og aðstoð hættir aldrei að koma mér á óvart. Þarna sést svo greinilega kerfisbundin útlendingandúð sú sem gegnsýrir allt stjórnkerfið.

Árið 2012 fylltist ég miklum áhuga á stöðu láglaunakvenna á íslenskum vinnumarkaði. Ég er sjálf ómenntuð laglaunakona og hafði verið í fullri vinnu sem slík frá 2008. Allt í einu gat ég ekki lengur litið fram hjá því að ég sjálf, ásamt samstarfskonum mínum, var sannarlega fórnarlamb kvalalosta hinna samtvinnuðu kerfa kúgunnar: Kapítalismans og kvennakúgunarinnar. Ég hafði alltaf litið á sjálfa mig sem femínista, en allt í einu fór ég að velta því fyrir mér hvað það þýddi að vera femínisti í samtímanum. Fólk sem sá ekkert athugavert við stéttaskiptingu og arðrán kallaði sig femínista eins og ekkert væri og krafan var sú að við, láglaunakonurnar sem strituðum til þess eins að eiga fyrir nauðsynjum, gleddumst yfir sigrum kvenna innan kerfis nýfrjálshyggjunnar, sýndum samstöðu með þeim sem ekki svo mikið sem litu í átt að okkur öðru hvoru.

Allt í einu gat ég ekki hætt að hugsa um hvað þetta var algjörlega svívirðilegt og á skjön við allt það sem ég taldi vera femínisk gildi; samhygð, samstöðu, baráttu gegn kerfisbundnu óréttlæti, baráttu gegn gömlum og grimmum gildum arðránskerfisins um að sumt fólk sé einskis virði, baráttuna fyrir friði o.s.frv. Allt í einu fór ég að hugsa: Hvernig stendur á því að femínisk barátta samtímans á Íslandi beinir sjónum sínum aldrei að stöðu verka og láglaunakvenna? Hvernig stendur á því að femínisk barátta hefur meiri áhuga á framgangi kvenna innan karla-kerfanna heldur en því að umbylta þessum kerfum svo að öll fái að blómstra á eigin forsendum? Hvernig stendur á þessari undirgefni og þessu samþykki á kapítalismanum og nýfrjálshyggjunni?

Ég las Nancy Fraser sem hafði mikil áhrif á mig en gagnrýni hennar á samkrull femíniskrar baráttu á vesturlöndum við nýfrjálshyggjuna og hegemóníu-verkefni hennar opnaði augu mín algjörlega fyrir hinum stórkostlega galla á meginstraums kvennabaráttu nútímans; að hafna því sem er auðvitað algjört grundvallaratriði: Baráttunni fyrir efnahagslegu frelsi kvenna af lægri stéttum og kröfunni um efnahagslegt réttlæti í samfélaginu, sem eitt sinn var auðvitað eitt af aðalatriðum hinnar alþjóðlegu kvennahreyfingar. Upp úr þessu fór ég að kalla mig sósíalískan femínista og kalla mig það enn, enda hefur ekkert breyst og því engin ástæða til að breyta um kúrs.

Ekki aðeins varð ég á þessum tímapunkti upptekin af því að skilja hvað fælist í femíniskri baráttu heldur varð ég fljótlega sannfærð um að verkalýðsbarátta væri á endanum eina leið láglaunakvenna til frelsunar, vegna þess að á endanum var eina valdið sem við höfðum aðgang að vald okkar sem vinnuafls. Ég las mér til um stórmerkilegar kven-verkalýðshetjur, aðallega í Bandaríkjunum og varð mjög innblásin af afrekum þeirra. Ég horfðist í augu við að við láglaunakonurnar áttum okkur bókstaflega enga málsvara hér á Íslandi samtímans og það eru ekki einu sinni ýkjur; enginn talaði máli okkar, enginn stóð með okkur í erfiðleikunum við að komast af, enginn viðurkenndi stórkostlegt mikilvægi okkar á vinnumarkaði og enginn tók að sér að semja fyrir okkar hönd svo nokkur sómi væri að. Þegar ég horfðist í augu við þetta, að ekki aðeins væru engin stjórnmálaöfl sem hefðu áhuga á lífskjörum okkar heldur væri forysta okkar eigin verkalýðshreyfingar líka búin að samþykkja að það væri einfaldlega hlutverk okkar að vera vinnuafl á niðursettu verði fylltist ég gríðarlegri bræði. Eldheit bræðin breyttist í fullvissu um það að ég sjálf þyrfti að stíga fram og tala máli láglaunakvenna, að ég gæti ekki beðið eftir því að annað fólk tæki það að sér, enda þyrfti ég þá að bíða að eilífu.

Fyrir okkur sem tilheyrum stétt verkafólks og láglaunafólks hefur svo ótrúlega margt um eðli samfélagsins og kerfisins afhjúpast á síðustu áratugum. Við vorum fórnarlömb glæpa kapítalismans þegar fótunum var kippt undan okkur í efnahagslegu tilliti en við það var auðvitað ekki látið sitja, heldur vorum við látin bera ábyrgð á brjálseminni enda er það eitt af aðalsmerkjum nýfrjálshyggjunnar; að láta almenning ávallt axla byrðarnar eftir óhófsverk auðstéttarinnar til að tryggja að auðurinn haldi áfram að renna í rétta átt, upp á við til þeirra sem una sér ekki hvíldar fyrr en allt er komið í þeirra hendur. Auðvitað er ótrúlegt að sjá það hversu áhangendur markaðstrúarinnar eru forhertir og algjörlega ófærir um að horfa í eigin barm, algjörlega ófærir um að viðurkenna að uppspretta þeirra stórkostlegu vandamála sem heimsbyggðin glímir nú við eins og skelfilegan ójöfnuð, umhverfiskatastrófu af áður óþekktri stærð, misnotkun á vinnuafli um alla veröld og algjörlega hömlulausa græðgi og grimmd efnahagslegrar yfirstéttar, en uppsprettan er auðvitað og augljóslega kapítalisminn.

En það er líka gott að geta loksins sagt: Það fer ekki lengur á milli mála hvernig hlutunum er hagað í samfélaginu og það fer ekki lengur á milli mála við hverja við erum að berjast. Hið fornkveðna er nefnilega rétt: Sannleikurinn mun gera okkur frjáls, og fyrsta skrefið í átt að frelsi er að horfast í augu við það sem heldur okkur ófrjálsum.

Sósíalistar erum í raun raunsæjasta fólkið á pólitíska sviðinu; við horfumst í augu við vandann sem er efnahagskerfi arðránsins, drögum ekki úr honum og mætum honum með lausnum. En við erum líka bjartsýnasta fólkið og tökum ekki þátt í því að draga úr væntingum fólks til samfélagsins, líkt og hinir hefðbundnu vinstri flokkar gera vegna þess að þeir trúa því, þrátt fyrir allt saman, að best sé á endanum að leyfa efnahagslegri yfirstétt að skipuleggja tilveruna, að hlutverk vinstrisins sé aðeins að fá að hafa örlítið taumhald á hinum raunverulegu stjórum, fulltrúum auðstéttarinnar. Við sósíalistar trúum á drauminn um frelsi, jafnrétti og bræðralag, á samfélag byggt á gildum samhygðar, samvinnu og samhjálpar. Við trúum því að það sé grundvallarréttindi alls fólks að fá að njóta lífsins, njóta þess að vaxa og dafna á eigin forsendum og njóta þess að slaka á, í þeirri vitneskju að við eigum aðeins eitt líf og því er algjörlega fráleitt að eyða því í áhyggjur, stress og endalausa vinnu. Við trúum því að á endanum sé ekki hægt að sætta sig við neitt minna en raunverulegt frelsi og vitum að án efnahagslegs frelsis vinnandi fólks eru aldrei hægt að byggja samfélag raunverulegs réttlætis og jöfnuðar.

Karl Marx ritaði ein mest hjartskerandi orð sem til eru: Tíminn er allt, maðurinn ekkert, hann er í mesta lagi hræ tímans. Og á endanum lít ég svo á að um þetta snúist barátta sósíalista: Að við, manneskjur, fáum að vera eitthvað meira en hræ tímans, að við fáum loksins að ákveða sjálf hvernig við lifum, að við fáum að ákveða hvað við þurfum til að lifa góðu lífi, að við fáum að ráða yfir eigin tilveru, í þeirri vitneskju að líf hverrar manneskju er einstakt og af þeirri einföldu ástæðu er ekki ástæða til neins annars en að krefjast þess sem okkur dreymir um: Líf án arðráns.“

Sólveig Anna Jónsdóttir er í framboði fyrir Sósíalistaflokkinn í Reykjavík#valdiðtilfólksins

Kristinn Hrafnsson, blaðamaður skrifar:

Nú eru liðin nokkur ár síðan Rússar innlimuðu Krímskaga í ríki sitt, eða öllu heldur endur-innlimuðu því Krímskagi hafði verið hluti Rússaveldis en var settur yfir strik, til að tilheyra Úkraínu þegar Sovétríkin voru og hétu ein heild. 90% íbúanna á Krím tala rússnesku og þegar atkvæðagreiðsla fór fram um hvort íbúarnir vildu tilheyra rússlandi sögðu 97% já. Engu að síður þótti atkvæðagreiðsla þessarar „rússnesku kosningar“ ekki marktæk því erlent eftirlit var ekki til staðar. Almargar skoðanakannanir, meðal annars gerðar af „vestrænum“ aðilum, ári eftir innlimunina staðfestu engu að síður að yfir 90% voru ánægð með umskiptin.

Þessi vilji íbúanna breytir því ekki að innlimun Krím er enn talið til merkis um algjört virðingarleysi Pútíns þegar kemur að alþjóðalögum og er ennþá ein meginástæðan fyrir refsiaðgerðum gagnvart Rússlandi. Fulltrúar allra flokka á Íslandi fordæmdu þetta. Það var „brotið prinsipp varðandi Krím“, sagði Össur Skarphéðinsson, Árni Þór Sigurðsson taldi þetta „ skýrt brot á stofnsáttmála Sameinuðu þjóðanna“. „Maður horfir upp á að Rússar brjóta alþjóðalög og sáttmála, innlima Krímskaga með hervaldi“, sagði Elín Hirst og flokksbróðir hennar Birgir Ármannsson sagði þetta „óvenju gróft dæmi um það þegar fullveldi lands og landamæri sem viðurkennd eru með alþjóðlegum hætti eru virt að vettugi“. Gunnar Bragi Sveinsson, þáverandi utanríkisráðherra taldi meira að segja að brotið væri blað í sögunni: „Með ólöglegri innlimun Rússlands á Krímskaga á síðasta ári verða í rauninni ný kaflaskil í stjórnmálasögu Evrópu“.

En þessi grein átti ekki að fjalla um Krímskaga. Hún á að fjalla um Afrín.

Tyrkland réðst fyrr á árinu inn í Afrín hérað í Sýrlandi og lagði það undir sig. Hefur innlimað það og hefur þar alla stjórn eða leppar þeirra. Hvort sem Afrín verður innlimað í Tyrkland eða bara stýrt af leppum Tyrkja áfram skiptir ekki höfuðmáli, nema að formi til. Þetta var ólögmæt innrás. Búið er að flæma helming íbúanna á brott, samkvæmt mati Sameinuðu þjóðanna. Það á ekki að koma á óvart því Erdogan Tyrklandsforseti hafði lýst því yfir að það ætti að skila landsvæðinu til „réttra“ eiganda. Það þýðir þjóðernishreinsun. Ítrekað hafa borist fregnir af því að vígamenn ÍSIS og al-Kaida hafi barist með herjum Tyrkja í þessari innrás. Þeir virðast einnig vera notaðir sem leppar Erdogans í Afrín.

Patrick Cockburn, blaðamaður og sérfræðingur í málefnum Mið-Austurlanda fjallar um það í grein í Independent að þessir hrottar ógni nú öllum sem aðhyllast ekki Islam. Hann talar við flóttamenn sem tilheyra Yasidum en þeir ásamt Kúrdum eru trúleysingar í augum múslimskra Jihadista – og réttdræpir. Skilaboðin frá þeim voru skýr: „Við komum til að endurheimta landið okkar og höggva af ykkur hausinn“.
Í grein Cockburn er einnig fjallað um hina nýju landnema í Afrín, fyrrverandi uppreisnarmenn frá Austur-Ghoutha sem sömdu um brottfararleyfi í vopnahléssamningum við stjórnarher Bashar al-Assad. Þeir tilheyra þeim hluta í uppreisnarherjum sem Bandaríkjastjórn kallaði „hófsama“ og færði þeim vopn í hendur, m.a. háþróaðar sprengjuvörpur til að nota gegn skriðdrekum og brynvörðum bílum. Þeir hafa einnig fengið dyggan stuðning frá Qatar.
Mörkin á milli „hófsamra“ uppreisnarmanna í Sýrlandi og fanatískra öfgamanna hafa ekki verið sérlga skýr. Menn hafa haft tilhneygingu til að fara yfir þá markalínu. Vopnin sem komu frá Bandaríkjamönnum eða með fjárstuðningi Qatar hafa farið sömu leið.

Það má endalaust hártoga hugmyndir um heilagleika landamæra og gildi sjáfsákvörðunarréttar þjóða og þjóðarbrota. Það má rífast fram og aftur um Katalóníu, Kosovo og Krím. Það breytir ekki þeirri staðreynd að þögnin um svívirðu Erdoganstjórnarinnar og örlög Kúrda í Afrín er ærandi, skammarleg og löðrandi í hræsni.

400 manns skrifa undir áskorun til Katrínar Jakobsdóttur, forsætisráðherra, um að beita sér „tafarlaust“ í máli Hauks Hilmarssonar sem birtist í opnu bréfi á Stundinni í dag, mánudaginn 23. apríl. Eru þá 48 dagar liðnir frá því að fyrstu fréttir bárust af því að hann hefði fallið í árás Tyrklandshers á Afrin í norðurhluta Sýrlands. Sú frétt hefur enn ekki fengist staðfest, né hrakin. Eins og kemur fram í áskoruninni hafa hvorki fundist ummerki um Hauk, „lífs eða liðinn, né hefur tekist að hafa uppi á sjónarvottum sem geta staðfest fréttir af afdrifum hans“.

Í áskoruninni segir að þau gögn sem Utanríkisráðuneytið afhenti aðstandendum Hauks um framvindu leitarinnar fyrr í þessum mánuði gefi til kynna að „athugun ráðuneytisins hafi verið gerð með sem minnstri fyrirhöfn og með það fyrir augum að styggja ekki tyrknesk yfirvöld — þau sömu og talin eru hafa sært, handsamað eða jafnvel myrt Hauk.“ Þá er sagt líklegt að í baklandi utanríkisráðherra „sé ekki pólitískur vilji til þess að málinu sé sinnt af heilindum“.

Fyrsta krafan sem lögð er fram í bréfinu er að reynt verði „eftir öllum tiltækum leiðum að komast að því hvaðan tyrkneskir fjölmiðlar fengu þær upplýsingar að lík Hauks yrði sent til Íslands, eins og kom fram í flestum þeirra frétta sem birtust fyrst af málinu.“ Sama eigi við um aðrar upplýsingar sem birst hafa, meðal annars þær sem Mbl.is hafði eftir kúrdískum blaðamanni í Sýrlandi, „þess efnis að lík Hauks væri í höndum Tyrklandshers“. Þá verði ekki „staðar numið við yfirlýsingar tyrkneskra yfirvalda hvað þessar spurningar varðar“ heldur verði óháðir aðilar fengnir til að leggja mat á þær.

Bréfið, kröfugerðin og undirskriftirnar fylgja í heilu lagi hér á eftir.

Fyrsta krafan sem sett er fram í opnu bréfi 400 manns til Katrínar Jakobsdóttur sem birtist í dag, vegna máls Hauks Hilmarssonar, er að stjórnvöld leiti upplýsinga um heimildir fyrir fyrstu fréttum af fráfalli hans, sem birtust í tyrkneskum fjölmiðlum þann 6. mars en hafa hingað til hvorki fengist staðfestar né hraktar.

Nú um helgina barst Kvennablaðinu svar frá Utanríkisráðuneytinu, eða öllu heldur viðbragð, þar sem ráðuneytið neitar að svara spurningum miðilsins um eftirgrennslan þess hjá tyrkneskum fjölmiðlum.

„Því miður engar upplýsingar“

Fyrsta spurningin var: „Hefur Utanríkisráðuneytið látið þýða á íslensku fyrstu fréttina sem birtist um andlát Hauks, í tyrkneska fréttamiðlinum ETHA, til að ljóst sé hvað þar kemur fram?“

Önnur spurningin var þessi: „Hefur ráðuneytið grennslast fyrir um hvaðan sú fullyrðing er upprunnin, í fyrstu fréttum Hürriyet og annarra „meinstrím“-fjölmiðla í Tyrklandi af málinu, að tyrknesk yfirvöld hefðu lík Hauks í fórum sínum og ynnu að því að koma því í hendur fjölskyldu hans?“

Upplýsingafulltrúi ráðuneytisins skrifaði til baka: að „þrátt fyrir reglulega eftirfylgni“ hafi „því miður engar upplýsingar komið fram sem varpað hafa nýju ljósi á málið. Frekari upplýsingar um málið og framgang þess verða gefnar eftir því sem tilefni er til.“ Efnislega mætti hann þessum tilteknu spurningum að engu leyti.

Fjölmiðlar undir neyðarlögum

Erfiðlega hefur gengið fyrir almenna borgara að ná sambandi við þá tyrknesku fjölmiðla sem um ræðir, eins og kannski má vænta undir neyðarlögum sem hafa gert tyrkneskum stjórnvöldum kleift að handtaka, ákæra og fangelsa hundruð blaðamanna frá árinu 2016. Fyrsti fjölmiðillinn sem birti fréttina, svo vitað sé, var vefmiðill tyrkneska kommúnistaflokksins ETHA.

Blaðamenn ETHA eru á meðal þeirra hundruða blaðamanna sem hafa verið fangelsaðir og ákærðir í Tyrklandi á undanliðnum tveimur árum: Havva Çuştan og İsminaz Temel hafa setið í fangelsi síðan 25. október 2017; Ulaş Sezgin og Meşale Tolu voru einnig handteknar í maí það ár. Þeim hefur báðum verið sleppt úr haldi en yfir þeim vofir enn ákæra fyrir aðild að hryðjuverkum, vegna skrifa sem þóttu fela í sér stuðning við hreyfingar Kúrda. Handtökurnar, fangelsunin og ákærurnar eru mögulegar í krafti neyðarlaganna sem ríkt hafa í Tyrklandi frá valdaránstilrauninni sumarið 2016.

Hurryiet og CNN Türk seldir Erdagonista

Næstu fjölmiðlar sem birtu sjálfstæða umfjöllun um málið voru Hurryiet og CNN Türk, tyrknesk fréttastofa tengd bandarísku sjónvarpsstöðinni CNN. Í umfjöllun þeirra beggja var því haldið fram að unnið væri að því að koma líki Hauks í hendur aðstandenda hans. Við þetta reyndust tyrknesk yfirvöld ekki kannast og segjast ekki hafa líkið í fórum sér. Í fréttunum var ekki vísað til heimildar fyrir þessari fullyrðingu. Ekki hefur tekist að ná tali af blaðamönnum þessara miðla, né er vitað til að íslensk stjórnvöld hafi reynt það.

Nýleg viðskipti með þessa miðla varpa nokkru ljósi á hve mikilvægt getur reynst að tefja ekki við upplýsingaöflun í málinu: Þann 21. mars síðastliðinn var gengið frá kaupum eignarhaldsfélagsins Demirören á fjölmiðlahluta Doğan-samsteypunnar, sem nefnd hefur verið „síðasta sjálfstæða fjölmiðlafyrirtækið“ í Tyrklandi. Meðal miðlanna sem þar með skiptu um eigendur voru bæði Hürriyet, sem er gefið út í stærsta upplagi allra dagblaða í Tyrklandi (319.000 eintök í janúar á þessu ári) og CNN Türk.

Fjölmiðlun undir beina stjórn Erdoğans

Allar frásagnir af þessum viðskiptum eru samhljóða um að þar með hafi þessum miðlum verið snúið á band með Erdoğan. Í dagblaðinu Birgun var sagt að frá og með yfirtökunni tilheyrðu 21 af 29 dagblöðum í Tyrklandi fyrirtækjum sem styðja stjórn og stefnu Erdoğans forseta. „Með þessari risavöxnu yfirtöku, að meðtöldu Hürriyet, leggst fjölmiðlun í Tyrklandi undir beina pólitíska stjórn Erdoğans forseta“ skrifaði blaðamaðurinn Kadri Gürsel á Twitter.

Reuters fréttastofan hefur eftir Andrew Finkle blaðamanni, sem fjallað hefur um stjórnmál í Tyrklandi fyrir The Guardian og fleiri miðla í um aldarfjórðung, að með kaupunum ljúki söguskeiði. Undir forystu Aydın Doğan, eiganda Doğan-samsteypunnar, hafi fyrrnefndir fjölmiðlar lagt sig fram um þá jafnvægislist að gagnrýna stjórnvöld, en þó ekki svo harkalega að stjórnvöld svari með beinum afskiptum.

Eigandi Demirören-samsteypunnar, Erdoğan Demirören, er meðal annars þekktur fyrir upptöku sem var lekið af símtali hans við Erdoğan forseta, þar sem sá sá fyrrnefndi grét undir skömmum forsetans fyrir birtingu fjölmiðils á fundargögnum sem hafði verið lekið til miðilsins. Gögnin voru frá fundi tyrkneskra stjórnvalda með fulltrúum kúrdískra bardagasveita.

Tíminn líður

Frá því að fréttin af falli Hauks Hilmarssonar birtist í þessum miðlum, þann 6. mars, liðu með öðrum orðum tvær vikur þar sem miðlarnir stunduðu enn fyrrnefnda jafnvægiskúnst pólitískrar gagnrýni í Tyrklandi Erdoğans, en að þeim tveimur vikum loknum er sagt að það hafi breyst. Hafi verið erfitt, frá upphafi, að nálgast heimildir þessara miðla fyrir frétt um afdrif manns sem tyrkneska ríkið skilgreinir sem óvin, þá má ætla að það hafi ekki orðið auðveldara eftir því sem tíminn líður.

„Ég kom til Íslands frá Búlgaríu fyrir aldamótin, 31 árs gömul. Árið 2011, þegar ég var 49 ára, skildi ég við manninn minn. Það hafði mikil áhrif á mig, ég veiktist andlega og varð öryrki. Bæturnar sem ég fæ eru bara brot af því sem ég þarf. Mér var sagt að ég gæti athugað rétt minn á bótum frá Búlgaríu til að bæta upp í. Þar hafði ég verið í háskóla og eignast barn, en bara unnið í fimm ár. Þau sögðu mér að ég ætti rétt á tólf hundruð krónum á mánuði þaðan!“ segir Kremena Polimenova Demireva, sem er í framboði fyrir Sósíalistaflokkinn í Reykjavík.

„Ég var tvö og hálft ár í starfsendurhæfingu og fékk eftir það dálitla vinnu sem liðsmaður. Það lætur mér líða mikið betur að fá að hjálpa fólki að starta lífinu sínu. Svo skúra ég hjá Geðhjálp tvo tíma á dag. Það er mjög gott að ræða við fólkið þar, þau eru með puttann á púlsinum. Það hjálpar líka að finna að vinnuveitandinn skilji hvað er að og sýni manni virðingu.

Skerðingar á bótum eru sjálfvirkar, það er einhver tölva sem reiknar þær út frá tekjum og öðru. Ég skil ekki hvernig það kerfi virkar, það bara segir mér hvernig skerðingar ég fæ. Þetta munar ekki miklu, stundum eru teknar fjögur, fimm þúsund krónur. En ef ég fæ smá auka pening má ég ekki nota hann, ef vélin skyldi reikna út seinna að ég þurfi að endurgreiða hann.

Leigan er stærsti útgjaldaliðurinn minn. Hún er 215.000 á mánuði. Ég hef verið í níu ár á biðlista eftir félagslegri íbúð. Þar væri leigan mín sennilega hundrað þúsund krónum lægri. Ég vona innilega að ég komist í þannig íbúð.

Það sem bjargar mér er að sonur minn er ekki orðinn átján og býr hjá mér. Það hækkar húsaleigubæturnar og ég fæ barnalífeyri og meðlag. Það hættir þegar hann verður átján ára í febrúar. Ég veit ekki hvað gerist þá. Ég vil ekki hugsa um það.

Það hjálpar ekki með andlegan bata að vera með þennan stöðuga kvíða. Ég hef lækni og fjárhagsráðgjafa sem ég get talað við, en enginn getur tekið af mér áhyggjurnar. Nú er ég 56 ára. Hvað tekur við þegar ég fer á ellilífeyri? Þetta er endalaus óvissa. Mér líður eins og ég hafi ekkert að bjóða. Ég vildi mennta mig, en ég get ekki hætt í vinnunni sem ég er í núna.

Í dag slepp ég með peninginn og ég veit að margir hafa það verra. Til dæmis hafa ekki allir tækifæri til að komast í vinnu sem hentar þeirra örorku. Það veldur mér miklum áhyggjum að heyra ráðamenn tala um starfsgetumat. Fólk þarf hjálp, ekki skerðingar eða hótunarbréf með vísanir í fullt af lögum sem þau skilja ekki. Fólk þarf að fá tækifæri til að gera eitthvað, þó það sé smátt, að fá að taka þátt í samfélaginu. En það má ekki gerast með því að láta fólk verða hrætt um bæturnar sínar. Það þarf að hugsa um manneskjuna, veita henni hjálp og viðurkenningu.

Ég hef ekki viljað fylgjast mikið með pólitíkinni undanfarið. Það er alltaf talað við fólkið þegar eru kosningar, en eftir kosningarnar gleymist allt, og þeir sem hafa peninga enda á að hafa völdin. Þegar gengur vel í samfélaginu á að vera hægt að hjálpa fólki, ekki bara leika sér að því að smíða einhverja turna. Það á að fjölga úrræðum sem gefa fólki leið úr erfiðleikum, ekki fækka þeim. Þegar gengur vel á að skapa hlýju og gera samfélagið gott.“

„Ég er einn þeirra fjölmörgu íslensku öryrkja sem mætti kalla „efnahagslega flóttamenn“ á Spáni. Í vetur hef ég haldið til í Málaga og nágrenni og í fyrsta sinn síðan ég veiktist árið 2005 finnst mér ég lifa mannsæmandi lífi án þess að hafa nagandi áhyggjur af næstu mánaðamótum. Um leið og ég hlakka til að koma heim aftur núna í maí kvíði ég afkomu minni því að framfærslan sem mér er skömmtuð dugar ekki til á Íslandi, og langt frá því,“ skrifar Styrmir Guðlaugsson, sem er í framboði fyrir Sósíalistaflokkinn í Reykjavík.

„Fyrstu mánuði síðasta árs velti ég mikið fyrir mér stöðu minni og hvort ég gæti með einhverju móti hafið mig upp úr fátækt og basli sem verið hefur veruleiki mitt allt of lengi – þrátt fyrir dyggan stuðning fjölskyldu, frændgarðs og vina – og stefndi bara í að versna. Það er hægt að búa við að vera blankur tímabundið en langvarandi fátækt er allt annað og erfiðara hlutskipti.

Ég hafði ekki leyst út lyfin mín um hríð og sá ekki fram á að eiga fyrir læknisheimsókn sem var framundan. Hvort tveggja mátti rekja til ákvarðana stjórnvalda. Annars vegar um miklu meiri skerðingar en áður vegna atvinnuþátttöku og hins vegar breytinga á greiðsluþátttöku vegna heilbrigðisþjónustu. Auk þess ýkti nýtt húsnæðisbótakerfi enn skerðingarnar þó að nýlega hafi verstu agnúarnir verið sniðnir af því gagnvart okkur leigjendum. Sjálfsagt hefði ég getað forgangsraðað betur, lifað einfaldara, dyggðugra og fábrotnara lífi, en það eru takmörk fyrir því.

Mér fannst ég standa frammi fyrr tveimur valkostum. Að draga mig alveg í hlé frá samfélaginu og láta óréttlætið bara yfir mig ganga og sætta mig við það sem að mér er rétt, nánast slökkva á mér, eða reyna að vekja athygli á stöðunni og berjast fyrir réttlæti. Þá gerði ég upp við mig að ég vildi ekki taka að mér hlutverk fórnarlambsins. Ekki síst þriggja sona minna vegna ákvað ég frekar að reyna að leggja það sem ég get af mörkum í baráttunni fyrir betra og réttlátara samfélagi.

Það fyrsta sem ég gerði var að mæta á stofnfund Sósíalistaflokks Íslands 1. maí og fylltist von. Svo byrjaði ég að fjalla um kjör öryrkja á Facebook og víðar þó að mér hafi þótt erfitt að stilla sjálfum mér upp í því samhengi. Það breytti því þó ekki að ég sá engan veginn fram úr fjármálunum og ákvað með skömmum fyrirvara að skrapa saman fyrir farseðli aðra leiðina til Spánar, það stefndi því í fyrstu utanlandsferðina í þrettán ár með haustinu. En með því var ég líka að lýsa yfir og segja sjálfum mér og öðrum að ég ætti betra skilið, að fá að lifa betur um skeið.

Núna er málum hagað þannig að af hverjum 50.000 kr. sem öryrki í svipaðri stöðu og ég gæti unnið sér inn koma aðeins 10.000 kr. í hans hlut vegna skerðinga. Ég hef alltaf getað unnið svolítið við textagerð af ýmsu tagi þegar þunglyndið og kvíðinn taka ekki yfir líf mitt, enda starfaði ég lengi við blaðamennsku og útgáfu. En frá og með ársbyrjun 2017 get ég einfaldlega ekki með nokkru móti bætt kjör mín – það er mér bannað að gera. Strípaðar bætur duga einfaldlega ekki til framfærslu. Sá sem á ekki neitt og hefur úr 240.000 kr. að spila á mánuði er fastur í gildru – og sú gildra getur verið banvæn.

Hvernig getur það verið hagkvæmt fyrir samfélagið að ég hafi sama og ekkert upp úr því að reyna að bæta kjör mín aðeins, mér og samfélaginu til góða. Framlag mitt er þá einskis metið. Ég er ekki að tala um að ég geti veri í fullri vinnu og fengið bætur. Málið snýst um að geta örlítið bætt kjör sín til þess einfaldlega að lifa af án þess að vera upp á aðra kominn. Það er nefnilega sama hve hugurinn að baki er góður, það skekkir samskipti fólks ef annar er alltaf í hlutverki þiggjandans en hinn veitandans og er óréttlátt gagnvart báðum.

Þriðja litla lóðið sem ég lagði á vogarskálarnar er svo að vera á lista í kosningum til borgarstjórnar í vor, sem má kannski að hluta til rekja til glæsilegs sigur B-listans í Eflingu nýlega. Ég sá þá að með baráttu og samstilltu átaki er hægt að áorka miklu. Ég ætla að minnsta kosti að leyfa mér að lifa í þeirri von.

Þó að hlutskipti öryrkja sé mér eðlilega hugleikið brennur á mér hvernig aðrir hópar eru leiknir af þeim sem hafa völdin og eiga alla peningana í samfélaginu, fámennum hópi sem er að eignast allt og lifir af arðinum á striti annarra. Líka þeim sem segjast standa með okkur en virðast hugsa um fátt annað en að gera Reykjavík „smartari“, að því er virðist fyrir þau sjálf. Í það partí verður okkur í Hinni Reykjavík seint boðið.

Það þarf að breyta kerfunum og stofnunum samfélagsins þannig að þau þjóni almenningi en ekki fyrst og fremst þeim fáu ríku. Kerfin þurfa svo að vinna betur saman sem er aldeilis ekki raunin í öllum tilvikum. Dæmi um það er að skömmu eftir hrun voru bætur öryrkja hækkaðar um að mig minnir 13 þúsund krónur. Næstu mánaðamót á eftir hækkaði leigan sem ég greiði hjá Félagsbústöðum svo skeikaði minna en þúsundkalli.

Nú ætlum við öryrkjar, leigjendur, innflytjendur og láglaunafólk að komast að borðinu. Þetta eru hópar sem reiða sig á að velferðarkerfi bæði ríkis og sveitarfélaga sé öflugt og sanngjarnt og borgin sé ekki sá láglaunavinnustaður sem raunin er. Við viljum fá að hafa okkar að segja þegar ákvarðanir eru teknar um lífsskilyrði okkar og þróun borgarinnar, líka Hina Reykjavík þar sem við eigum heima en fæstir hinna heimsækja.

Það getur vel verið að Íslendingar hafi það að meðaltali gott þó að ég efist um það. Manneskjan er heldur ekki meðaltal einhvers. Einstaklingar eru ekki bara stak í menginu heldur fólk af holdi og blóði. Við skulu muna það.“

Emmsjé Gauti er fyrirmynd margra barna og ungmenna og við fullorðna fólkið hlustum líka sum hver mikið á tónlistina hans. Mörg ungmenni líta upp til hans og þess sem hann gerir.

Þegar vafasamt stjórnmálafólk eins og Sveinbjörg Birna, sem ítrekað hefur alið á fordómum og andúð í garð minnihlutahópa eins og múslima og fólks á flótta með forkastanlegum málflutningi, vill nota tónlistina hans og verk til þess að vekja athygli á framboði sínu til borgarstjórnar, tekur hann það ekki í mál.

Ég dáist ótrúlega að þeirri ákvörðun Emmsjé og get ekki annað en þakkað honum fyrir að taka svona skýra afstöðu gegn fordómum og öfgum.

Það eru margir sem mættu taka hann til fyrirmyndar, þeirra á meðal þeir sem leggja blessun sína yfir málflutning eins og þann sem Sveinbjörg Birna er þekkt fyrir, m.a. með því að hýsa viðburði múslimahatara, öfga- og ofbeldismanna sem eru til þess fallnir að ýta undir öfgavæðingu og hatur.

Það er sameiginlegt verkefni okkar allra að koma í veg fyrir að fordómar, öfgar og hatur festi sig í sessi í samfélaginu okkar. Það gerum við með því að taka afstöðu gegn slíkum samfélagsmeinum sem ýta undir sundrungu og mismunun, á allan mögulegan hátt, alltaf.