Uri Avnery skrifar. Uri er níræður friðaraktívisti, fyrrum hermaður, blaðamaður og þingmaður. Hann fer fyrir ísraelsku friðarsamtökunum Gush Shalom.
Í þessu stríði hafa báðir aðilar sama markmið: Að binda enda á ástandið sem ríkti áður en stríðið hófst.
Í eitt skipti fyrir öll!
Að binda endi á eldflaugaárásir á Ísrael frá Gazaströndinni. Í eitt skipti fyrir öll!
Að stöðva herkvína á Gazaströndinni. Í eitt skipti fyrir öll!
Hvers vegna hittast þá ekki aðilarnir tveir án erlendra afskipta og komast að samkomulagi sín á milli?
Þeir geta það ekki vegna þess að þeir talast ekki við. Þeir geta drepið hvorn annan en þeir geta ekki talast við. Guð forði okkur frá því.
Þetta er ekki stríð gegn hryðjuverkum. Stríðið sjálft er hryðjuverk.
Hvorugur aðilinn hefur aðra hernaðaráætlun en þá að að valda skelfingu meðal almennra borgara mótaðilans.
Bardagasveitirnar á Gaza reyna að fá sínu framgengt með því að varpa eldflaugum á þorp og bæi í Ísrael og vonast með því til að brjóta niður þrek íbúanna og knýja þá til að binda endi á herkvína sem breytir Gazaströndinni í „fangelsi undir berum himni“.
Ísraelsher varpar sprengjum á íbúa Gazastrandarinnar og rústar heilu hverfunum í þeirri von að íbúarnir (þeir sem lifa af) losi sig við forystu Hamas.
Hvorttveggja er jafn heimskulegt. Sagan hefur sýnt það æ ofan í æ að skelfing meðal íbúa fær þá til fylkja sér bak við leiðtoga sína og hata óvininn enn meir. Þetta er það sem er að gerast beggja vegna.
Þegar talað er um tvo deiluaðila í stríði er erfitt að láta það hljóma öðruvísi en að jafnræði ríki með þeim. En því fer fjarri að jafnræði ríki í þessu stríði.
Ísrael býr yfir einum mesta hernaðarmætti heims. Hamas og bandamenn þeirra á svæðinu telja í mesta lagi nokkur þúsund manns.
Nærtækast er að líkja þessu við söguna af Davíð og Golíat. En í þessu tilviki erum við Golíat og þeir Davíð.
Þessi saga er alla jafna misskilin. Vissulega var Golíat risi og Davíð lítill hirðingi en vopn Golíats voru gamaldags – hann var í þungri brynju, með sverð og skjöld – og gat varla hrært sig, á meðan Davíð kom á óvart með nýsmíðuðu vopni, slöngvivaðnum, svo hann gat drepið af færi.
Hamas vonaðist til að ná því sama fram með eldflaugunum, en það kom einmitt á óvart hversu langt þær drifu. Það sama má segja um fjöldann allan af nytsömum neðanjarðargöngum sem ná inn í Ísrael. Í þetta sinn var Golíat hins vegar líka hugmyndaríkur og með eldflaugavarnarkerfinu Járnhvelfingunni tókst að skjóta næstum allar eldflaugarnar niður sem annars hefðu getað valdið skaða í íbúðabyggð, meðal annars í hverfinu mínu í Tel Aviv.
Eins og mál standa núna vitum við að hvorugur aðilinn getur knúið hinn til uppgjafar. Þetta er pattstaða. Hvers vegna þá að halda áfram drápum og eyðileggingu?
Ah, þarna er vandinn. Við getum ekki talað hvor við annan. Okkur vantar millgöngumenn.
Skopmynd í Haaretz í vikunni sýnir Hamas og Ísrael í átökum á meðan hópur af milligöngumönnum stígur dans í kringum þá. Þeir vilja allir miðla málum. Þeir geta ekki komið sér saman vegna þess að allir vilja þeir miðla málum, helst einir. Egyptaland, Qatar, Bandaríkin, Sameinuðu þjóðirnar, Tyrkland, Mahmoud Abbas, Tony Blair og ýmsir aðrir. Það er allt morandi í málamiðlurum. Allir vilja þeir græða eitthvað á hörmungum stríðsins.
Það er dapurlegt að horfa upp á þennan hóp. Flestir þeirra eru aumkunarverðir og sumir beinlínis fyrirlitlegir.
Lítum á Egyptaland, þar sem blóði drifinn harðstjóri ræður ríkjum. Hann vinnur fullum fetum með Ísrael rétt eins og Hosny Mubarak á undan honum, nema að hann er skilvirkari en Mubarak. Þar sem Ísrael ræður loft- og landhelgi Gazastrandarinnar eru landamæri Egyptalands eina tenging Gaza við umheiminn.
En Egyptaland, fyrrum leiðtogi arabaheimsins, er núna undirverktaki hjá Ísrael og er jafnvel staðráðnari en Ísrael í að svelta íbúa Gazastrandarinnar og greiða Hamas náðarhöggið. Egypskar sjónvarpsstöðvar eru fullar af „fréttamönnum“ sem bölva Hamas í sand og ösku og krjúpa fyrir nýja faraóinum sínum. En Egyptaland krefst þess núna að vera eitt um að miðla vopnahléi.
Aðalritari Sameinu þjóðanna er á þönum um allt. Bandaríkin völdu hann í þetta starf vegna þess að hann er ekkert sérlega snjall. Núna virkar hann aumkunarverður.
En ekki aumkunarverðari en hinn afkáralegi John Kerry sem sömuleiðis er á þönum og reynir að sannfæra alla um að Bandaríkin séu ennþá heimsveldi. Þeir dagar eru liðnir þegar Henry Kissinger skipaði leiðtogum í Ísrael og Arabalöndunum hvað þeir ættu að gera og hvað ekki (og þá sérstaklega að þeir ættu ekki að ræða sín á milli heldur bara við hann).
Hvert er hlutverk Mahmouds Abbasar nákvæmlega? Hann er að nafninu til líka forseti Gazastrandarinnar. En hann virðist vera að reyna að miðla málum milli þeirra sem ráða í reynd á Gazaströndinni og umheimsins. Hann stendur Tel Aviv mun nær en Gaza.
Og þannig heldur listinn áfram. Hinn hlálegi Tony Blair. Evrópsku utanríkisráðherrarnir sem reyna að ná mynd af sér með nýfasískum starfsbræðrum sínum. Allt í allt er viðbjóðslegt að horfa upp á þetta.
Mig langar að hrópa á ríkisstjórnina mína og leiðtoga Hamas: Í guðanna bænum, gleymið öllu þessu afkáralega liði og talið hvor við annan!
Bardagageta Palestínumanna hefur komið öllum á óvart, sérstaklega Ísraelsher. Í stað þess að grátbiðja nú um vopnahlé neita Hamassamtökin því þar til komið er til móts við kröfur þeirra, á meðan Binyamin Netanyahu virðist mikið í mun að stoppa áður en hann sekkur dýpra í fenið á Gaza – en það væri martröð fyrir herinn.
Síðasta stríð hófst þegar Ahmad al-Jaabari, foringi hernaðararms Hamas, var ráðinn af dögum. Eftirmaður hans er gamall kunningi, Mohammed Deif, sem Ísrael hefur þónokkrum sinnum reynt að ráða af dögum og tekist að særa hann alvarlega. Nú virðist hann vera mun hæfari en forveri hans – þétt net neðanjarðargang, mun skilvirkari eldflaugar framleiddar, betur þjálfaðir bardagamenn – allt þetta vitnar um að hann sé mun hæfari leiðtogi.
(Þetta hefur gerst áður. Við réðum leiðtoga Hizbollah, Abbas al-Mussawi, af dögum og fengum í staðinn Hassan Nasrallah, sem er mun hæfileikaríkari).
Að lokum mun vopnahlé komast á. Það verður ekki í eitt skipti fyrir öll. Það er það aldrei.
Hvað stendur þá eftir?
Hatrið milli deiluaðilanna tveggja hefur aukist. Það er það sem eftir stendur.
Hatrið sem margir Ísraelar bera til arabískra borgara í Ísrael hefur aukist til muna og það verður ekki bætt í bráð. Lýðræðið í Ísrael hefur orðið fyrir þungu höggi. Nýfasískir hópar, sem áður voru á jaðrinum, þykja nú orðnir málsmetandi.
Sumir ráðherrar í ríkisstjórninni og þingmenn í Knessetinu eru sannkallaðir fasistar.
Þeir njóta nú hylli næstum allra leiðtoga heimsins og endurtaka gegnsæjustu áróðursslagorð Netanyahus eins og páfagaukar. En milljónir manna um allan heim hafa dag eftir dag séð hryllilegar myndir af eyðileggingu og dauða á Gazaströndinni.
Staða Ísraels, sem stendur þegar á veikum fótum gagnvart umheiminum, mun versna enn meir.
Í Ísrael sjálfu líður sómakæru fólki sífellt verr. Ég hef heyrt í mörgum almennum borgurum sem eru núna allt í einu farnir að tala um að flytja úr landi. Kæfandi andrúmsloftið í landinu, óhugnarleg meðvirknin í öllum fjölmiðlum landsins (þar sem Haaretz er virðingarverð undantekning), fullvissan um að eitt stríð taki við af öðru og þannig haldi þetta áfram endalaust – allt þetta fær ungt fólk til að láta sig dreyma um kyrrlátt líf með fjölskyldum sínum í Los Angeles eða Berlín.
Í arabaheiminum verða afleiðingarnar enn verri.
Í fyrsta sinn hafa næstum allar ríkisstjórnir arabaríkjanna tekið opinberlega afstöðu með Ísrael í baráttu þeirra við Hamas. Ungir arabar hvarvetna líta á þetta sem skammarlega niðurlægingu.
Arabíska vorið var uppreisn gegn spilltri arabískri yfirstétt sem kúgaði almenning á samviskulausan hátt. Samstaðan með palestínsku þjóðinni, sem umheimurinn hafði yfirgefið, átti mikikvægan þátt í þeirri uppreisn.
Það sem hefur núna gerst er, frá sjónarhóli ungra araba í dag, miklu miklu verra. Egypskir hershöfðingjar, prinsar Sádi-Arabíu, kúvæskir emírar og aðrir leiðtogar á svæðinu standa naktir og fyrirlitlegir frammi fyrir ungu kynslóðinni á meðan henni virðast bardagamenn Hamas vera skínandi fyrirmyndir. Því miður gætu þessi viðbrögð leitt til enn rótækari islamisma.
Þegar ég tók þátt í mótmælum gegn stríði í Tel Aviv spurði viðkunnalegur ungur maður mig: „Jæja, setjum sem svo að þetta stríð sé slæmt, hvað myndir þú gera kl. 6 eftir stríðið?“ (fræg Sovétmynd frá seinni heimsstyrjöldinni bar einmitt þetta nafn).
Nú, til að byrja með myndi ég reka alla milligöngumennina burt og ræða strax beint við stríðandi aðilana hinum megin.
Ég myndi samþykkja að binda endi á herkví Gazastrandarinnar af landi, sjó og úr lofti og gera Gazabúum kleyft að reisa almennilega höfn og flugvöll. Hvarvetna þarf að tryggja að vopn geti ekki borist inn á svæðið.
Ég myndi fara fram á að Hamas fengi, með stuðningi alþjóðasamfélagsins, svigrúm, til þess að að losa sig við allar eldflaugar og eyða öllum neðanjarðargöngum sem liggja undir landamærin.
Ég myndi sannarlega láta alla þá fanga lausa sem sleppt var í skiptum fyrir Shalit á sínum tíma en voru handteknir á ný þegar núverandi átök hófust. Skilmálar sem fallist er á undir þrýstingi eru skilmálar engu að síður og það er enn sem fyrr ljótt þegar ríkisstjórn hefur rangt við.
Ég myndi viðurkenna samsteypustjórn Palestínumanna og jafnframt skora á umheiminn að gera slíkt hið sama og hindra í engu frjálsar forseta- og þingkosningar Palestínumanna undir alþjóðlegu eftirliti. Ég myndi einsetja mér að virða niðurstöðurnar, hverjar sem þær yrðu.
Ég myndi umsvifalaust hefja heiðarlegar friðarviðræður við sameinaða forystu Palestínumanna á grundvelli friðartillagna Arababandalagsins.
Þar sem margar ríkisstjórnir arabaríkjanna bjóða Ísrael nú faðminn virðist vera einstakt tækifæri til að semja frið.
Í stuttu máli sagt, að binda endi á stríðið í eitt skipti fyrir öll.
Einar Steinn Valgarðsson þýddi.