Hver kannast ekki við svipinn á gömlum vinum eða ektamakanum þegar maður upphefur raust sína og byrjar á að segja frá einhverju sem gerðist í „gamla daga“ og alltaf er gaman að minnast. En stundum er ekki að sjá að vininum eða ektamakanum finnst neitt sérstaklega gaman að hlusta á söguna. Getur verið að viðkomandi hafi heyrt hana áður?
Einmitt – það hefur nefnilega yfirleitt gerst margoft. Stundum kann jafnvel að vera að ektamakinn eða vinurinn segi snúðugur: „Þú ert alltaf að segja sömur sögurnar – og það jafnvel saman fólkinu!“
Um daginn var ég í samkvæmi þar sem sátu nokkrar prúðbúnar konur og sumar þeirra sötruðu úr afskaplega fallegum púrtvínglösum. Þá gerist það að húsmóðirin upphefur sína skæru rödd og fer að segja frá því þegar hún, ung að árum og nokkuð við skál keyrði frá verustað sínum á landsbyggðinni áleiðis til Reykjavíkur, en ók upp á stein og sat þar föst þar til góðhjartaður maður með lið með sér náði bílnum af steininum en sagði svo við ökukonuna: „Ættir þú nokkuð að vera að keyra, svona á þig komin?“
Umrædd kona er ein af mínum nánustu vinkonum og ferð hennar til Reykjavíkur í þetta skipti var einmitt áleiðis að heimili mínu. Þangað komst hún heilu og höldnu og sagði mér þá í fyrsta skipti þessa sögu.
Við höfum verið vinkonur síðan við vorum á fermingaraldri og „gamla sagan“ gerðist þegar við vorum á þrítugsaldri. Síðan þessi ökuferð var farin hef ég heyrt söguna um bílinn á steininum ábyggilega hundrað sinnum – ef ekki oftar.
Ég þagði í kvennasamkvæminu og hlustaði á söguna. Dáðist að því í huganum hve líflega en þó nákvæmlega hún sagði söguna, nánast alveg eins og þegar ég hlustaði á hana í fyrsta skipti.
Eftir þetta fór ég að hugsa um „sömu sögurnar“. Það fer ekki hjá því að fólk sem er manni náið og maður á samleið með áratugum saman segir oftar en einu sinni og oftar en tvisvar sömu sögurnar. Þetta fer í taugarnar á sumum en ekki mér.
Það er eitthvað heillandi við gömlu sögurnar. Þær eru svo kunnuglegar, veita manni öryggistilfinningu eins og þegar veðurfréttirnar eru lesnar. Það er þó eitthvað í þessu heimi sem maður getur reitt sig á – sem sé „gömlu sögurnar“.
Það má líka sjá töluvert hvernig karaktér hver og einn er með því að taka eftir hvernig viðkomandi segir „gömlu sögurnar“. Segir hann þær alltaf eins eða segir hann þær á nýjan og nýjan hátt. Mér finnst nákvæm sögusögn bera vitni um heiðarleika, trygglyndi og nákvæmi. Það hefur líka sína kosti að skreyta „gömlu sögurnar“, ber vott um hugmyndaflug, eyra fyrir „salnum“ og fjörleika. Nú er ég ekki að segja að fólk geti ekki haft allt saman þetta til að bera þótt það segi öðruvísi frá, – sumir eru kannski bara fyrst og fremst sögumenn meðan aðrir leggja áherslu röð og reglu í þessari jarðvist.
Hjón þurfa eðlilega mjög oft að hlusta á „sömu sögurnar“, rétt eins og ævivinir. En það er hreint ekki til að fárast yfir. Þvert á móti ætti maður að gleðjast yfir að hafa fengið að vera samtíða fólki svo lengi að maður þekki uppáhaldssögur þess nánast um leið og fyrstu tvö orðin eru sögð. Þetta er eitt af því elskulega sem ævilöng vinátta færir manni á lífsleiðinni.